Սուրբ Նշան եկեղեցի (Ներքին Ագուլիս)
Սուրբ Նշան կամ Ամարային եկեղեցի, հայկական ավերված եկեղեցի, որը գտնվում էր Ադրբեջանի կազմում գտնվող Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետության Ներքին Ագուլիս գյուղի (Օրդուբադի շրջան) հյուսիսարևմտյան մասում[1][2], Սուրբ Ստեփանոս եկեղեցու հարևանությամբ[3]։ Այն դեռևս կանգուն հուշարձան էր 1980-ականներին և ավերվել է 1997-2000 թվականներին ընկած ժամանակահատվածում[1]։
Սուրբ Նշան եկեղեցի (Ներքին Ագուլիս)
| |
| Երկիր |  Ադրբեջան |
|---|---|
Ճարտարապետություն | |
| Կարգավիճակ | ավերված |
| Ճարտարապ. ոճ | հայկական ճարտարապետություն |
Պատմություն խմբագրել
Եկեղեցին հիմնադրվել է 9-րդ դարում և վերակառուցվել 17-րդ դարում[2][4]։ Եկեղեցին հիշատակվում է սինաքսարիումի կոլոֆոնում՝ 1690 թվով[2][4]։
Ճարտարապետական բնութագրեր խմբագրել
Եկեղեցու հորինվածքը բաց սյունասրահի տեսքով 6 մույթերով եռնավ բազիլիկա էր՝ կառուցված կիսամշակ որձաքարով, աղյուսով և սրբատաշ բազալտով։ Մուտքը հյուսիսային կողմից էր, աբսիդը՝ յոթանիստ, մույթերը՝ ուղղանկյուն կտրվածքով, ուներ մեկ զույգ, քառանիստ կազմությամբ ավանդատներ, որոնց արևմտյան ճակատները ավագ աբսիդի նման ամբողջովին բաց էին։ Եկեղեցու հյուսիսային որմում և գմբեթատակ փոխանցման գոտում եղել են հայերեն արձանագրություններ։
Եկեղեցին իր ձևով բաց կառույց էր, որտեղ ամռան ամիսներին մատուցվում էին պատարագներ, այդ իսկ պատճառով այն կոչվում էր նաև «Ամառային» եկեղեցի[2][3][4]։
Ոչնչացում խմբագրել
Եկեղեցին դեռևս կանգուն հուշարձան էր ուշ խորհրդային շրջանում (1980-ական թվականներ)։ Սուրբ Նշանը՝ կից Սուրբ Ստեփանոս եկեղեցու հետ միասին ամբողջությամբ ավերվերվել է 2000 թվականին, ինչպես ցույց է տալիս Caucasus Heritage Watch-ի հետաքննությունը[1]։
Տես նաև խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Khatchadourian, Lori; Smith, Adam T.; Ghulyan, Husik; Lindsay, Ian (2022). Silent Erasure: A Satellite Investigation of the Destruction of Armenian Heritage in Nakhchivan, Azerbaijan (PDF) (English). Ithaca, NY: Cornell Institute of Archaeology and Material Studies. էջեր 78–80. Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ սեպտեմբերի 24-ին.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Ayvazyan, Argam. Nakhijevani ISSH haykakan hushardzannery. Hamahavak tsutsak. Yerevan: Hayastan, 1986, p. 32.
- ↑ 3,0 3,1 Ayvazyan, Argam. Agulis: Patmamshakutayin hushardzanner. Yerevan: Hayastan, 1984, p. 46.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Ayvazyan, Argam. The Historical Monuments of Nakhichevan. Trasnsl. Krikor H. Maksoudian. Detroit: Wayne State University Press, 1990, 23.