Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ մայր տաճար (Անթիլիաս)
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցի (այլ կիրառումներ)
Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ մայր տաճար, Անթիլիաս քաղաքում գտնվող կրոնական կառույց։ Հանդիսանում է Մեծի Տանն Կիլիկիո կաթողիկոսության մայր տաճարը։ Դրա տարածքում են գտնվում կաթողիկոսարանը, տպարանը և հրատարակչությունը, Կիլիկիա թանգարանը, հայոց ցեղասպանության հուշարձանը և այլն։ Ունի տիպիկ հայկական եկեղեցական ճարտարապետական ոճ[1]։
Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ մայր տաճար | |
---|---|
![]() | |
Հիմնական տվյալներ | |
Տեսակ | տաճար |
Երկիր | ![]() |
Տեղագրություն | Անթիլիաս |
Դավանանք | Հայ Առաքելական Եկեղեցի |
Թեմ | Լիբանանի թեմ |
Հիմնական ամսաթվերը | 1940 |
Ժառանգության կարգավիճակ | Մեծի Տանն Կիլիկիո Կաթողիկոսություն |
Հիմնադրված | 1940 |
![]() | |
![]() | |
![]() |
Պատմություն
խմբագրելԱռաջին համաշխարհային պատերազմից հետո Մեծի Տանն Կիլիկիո Կաթողիկոսությունը տեղափոխվեց Լիբանան: Սիսից, ապա Ադանայից աքսորված կաթողիկոս Սահակ Խապայանը, գիտակցելով Կիլիկիայի աշխարհաքաղաքական կարգավիճակը Կիլիկիայի հայկական հանրապետության կորստից և 1923 թվականին Թուրքիայի հանրապետության հռչակման ժամանակ, և միակ՝ Հալեպի թեմի առաջնորդ Բաբկեն Կյուլեսերյանի հետ միասին անցել է կաթողիկոսարանի հիմնադրմանը։ 1928 թվականի կտակի համաձայն՝ պետք է կառուցվեր նոր տաճար, որը կրելու էր Հայաստանյայց Առաքելական Սուրբ Եկեղեցու հիմնադիր սուրբ Գրիգոր Լուսավորչի անունը[2]։ Մինչդեռ երկուսն էլ վախճանվել են. Բաբկեն եպիսկոպոսը 1936 թվականին 68 տարեկանում, Սահակ կաթողիկոսը 90 տարեկանում 1939 թվականին՝ չտեսնելով գույքի ձեռքբերումը և տաճարի շենքը[3]։ Անթիլիասում տաճարի հիմնումը կրկնում է Լիբանանում հայերի բնակեցման պատմական պատմությունը, մասնավորապես՝ որպես սրբավայր նրանց համար, ովքեր մազապուրծ են եղել հայոց ցեղասպանությունից[1]:
Տաճարի բացումը տեղի ունեցավ հաջորդ կաթողիկոսի՝ Պետրոս Ա Սարաճյանի օրոք, ով փոխարինել էր Սահակ Ա-ին 1940 թվականին: Տաճարը նախագծել է ճարտարապետ Մարտիրոս Ալթունյանը: Իր սեփական խնայողություններից նա նաև միջոցներ է հատկացրել կաթողիկոսի մարմարե գահի համար։ Նա գահ է բարձրացել միայն երկու անգամ, քանի որ վախճանվել է 1940 թվականի սեպտեմբերին՝ 70 տարեկան հասակում․ նրա հովվապետությունը տևեց ընդամենը մի քանի ամիս: Մինչ այդ՝ 1938 թվականին, փոխանորդ եղած ժամանակ, նա ձեռնարկեց ևս երկու շինությունների կառուցումը՝ կաթողիկոսի պաշտոնական նստավայրը՝ Վեհարանը՝ դիվանատան և ընդունելության սրահով, և եռահարկ ճեմարանի շենքը, որտեղ սովորում և ապրում էին ուսանողները[3]։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի տարիներին՝ մինչև Լիբանանի անկախացումը (1943), կաթողիկոսական աթոռը մնաց թափուր։
Պատկերասրահ
խմբագրելՏես նաև
խմբագրելԾանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 Tigran Avakian, Artatsolum (November 4, 2023). «Cathedral of Saint Gregory the Illuminator in Antelias, Lebanon». www.allinnet.info.
- ↑ Nicola Migliorino (Re)constructing Armenia in Lebanon and Syria: ethno-cultural diversity and the state in the aftermath of a refugee crisis Studies in forced migration. — Berghahn Books, 2008. — P. 79. — 242 p. — ISBN 9781845453527
- ↑ 3,0 3,1 Նոր օր. «80th ANNIVERSARY: The Cathedral of St. Gregory The Illuminator And The Memorial Chapel». www.noror.org.
Արտաքին հղումներ
խմբագրելՎիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ մայր տաճար (Անթիլիաս)» հոդվածին։ |