Վիքիպեդիա

Սուրբ Աստվածամայր եկեղեցի (Ծինուբան)

եկեղեցի Ծինուբան գյուղում

Սուրբ Աստվածամայր եկեղեցի, Հայ Կաթողիկե եկեղեցուն պատկանող եկեղեցի Վրաստանի Սամցխե-Ջավախեթի մարզի Ախալցխայի շրջանի Ծինուբան գյուղում[1]։

Սուրբ Աստվածամայր եկեղեցի (Ծինուբան)
ՏեղադրությունՎրաստան Վրաստան Սամցխե-Ջավախեթի մարզ, Ախալցխայի շրջան, Ծինուբան
ԱշխարհԳուգարք
ԵրկիրՎրաստան Վրաստան
Պատմական երկիրՄեծ Հայք Մեծ Հայք
ԿրոնադավանանքՀայ կաթողիկե եկեղեցի Հայ կաթողիկե եկեղեցի
Ճարտարապետություն
Կարգավիճակկանգուն
Ճարտարապ. ոճՀայկական
Կառուցման սկիզբ1869
Սուրբ Աստվածամայր եկեղեցի (Ծինուբան) (Վրաստան)##
Սուրբ Աստվածամայր եկեղեցի (Ծինուբան) (Վրաստան)
Սուրբ Աստվածամայր եկեղեցի (Ծինուբան) (Սամցխե-Ջավախեթի մարզ)##
Սուրբ Աստվածամայր եկեղեցի (Ծինուբան) (Սամցխե-Ջավախեթի մարզ)
41°35′51″ հս․ լ. 42°53′00″ ավ. ե.HGЯO

Պատմություն խմբագրել

Սուրբ Աստվածամայր եկեղեցու կառուցման և անվանակոչման մասին հայտնի է. «...յանուն Աստուածամօր, քարաշէն, 1869 թ....»[2]: Ըստ մեկ այլ վկայության՝ եկեղեցին կառուցվել է 1879 թվականին. «...ժողովրդապետական քարաշէն եկեղեցի, յանուն ս. Աստուածածնին, 1879 ամի, ծախիւք ծխականաց, վերանորոգ. յամի 1908»[3]։ Բայց, հաջորդ տարի՝ 1909 թվականին շարունակված դրամահավաքը փաստում է, որ շինարարական աշխատանքները դեռ չէին ավարտվել. «Թիֆլիսի նահանգի Ախալքալաք գաւառի Ծինուբան գիւղում հայ կաթոլիկ համայնքի նորակառոյց եկեղեցու համար ժողովարարութիւն անելու համար Թիֆլիզ է եկել նոյն գիւղի հայ կաթոլիկ համայնքի ծխատէր արժ. Յակոբ քահ. Սահարեանը»[4]։ Եկեղեցին գործել է մինչև 1936 թվականը։ 1937 թվականին վերածվել է հացահատիկի պահեստի, սակայն մի քանի օր անց կրկին շարունակել է օգտագործվել իր նախնական նշանակությամբ։ Գյուղացիները կոտրել են եկեղեցու դուռը և ողջ հացահատիկը տեղափոխել Պողոս Գրիգորյանի տան վերնահարկը՝ այն դարձնելով որպես հացահատիկի պահեստ[5]։ 1969 թվականին վերանորոգվել է եկեղեցու տանիքը, գմբեթի խաչն էլ վերազոդել է Խաչատուր Գրիգորյանը[6]։ Ըստ ծինուբանցի Խաչատուր Սերոբյանի` եկեղեցու առաջին զանգը, որը 1908 թվականին նվիրել են Տեփանանց տոհմի ներկայացուցիչները, բերվել է Կարսից[1][6]։

Ճարտարապետություն խմբագրել

Եկեղեցին ուղղանկյուն հատակագծով, խորանից հյուսիս և հարավ զույգ ավանդատներով, երկթեք տանիքի տակ առնված փայտամած տանիքով, սրբատաշ և կիսամշակ քարով, կրաշաղախով կառույց է։ Ներքուստ արևմտյան կողմում փայտաշեն կրկնահարկ կանանց դասն է` կանգնած նույնպես փայտե 4 զույգ սյուների վրա։ Մուտքերը երկուսն են` բացված հյուսիսային և արևմտյան ճակատներից։ Վերջինիս առջև կից է եռահարկ զանգակատունը, որի առաջին երկու հարկերը քառասյուն են, իսկ երրորդը կազմված է սրածայր վեղարով ավարտվող վեց բոլորաձև սյուներից։ Արտաքին հարդարանքում աչքի է ընկնում եկեղեցու երեք ճակատներով ձգվող (բացառությամբ արևելյանի) ընդհանուր շարվածքից սրբատաշ քարով առանձնացած որմնակամարաշարը։ Արտաքին չափերն են` 16,63 x 10,18 մ[1]։

Արձանագրություններ խմբագրել

# Պատկեր Արձանագրության գտնվելու հատված Արձանագրություն
1 Եկեղեցու փայտաշեն խաչկալի արևելահայաց երեսին` 6 տող.
  1. Յիշատակ է Ախալցխայ բնա
  2. կիչ Յովսէփ Յա­կո­­բովի եւ
  3. ամուսնոյ Հռեփսիմէ
  4. Բազրկիանօվի Ծի­­նի­բան
  5. գիղի Ս(ուր)բ Ա(ստուածա)ծնի եկեղեց­նա,
  6. 1882 ամի, 18-ն դեկտեմբերի։
2 Զանգ. մեկ տողով բոլորում է.
  1. Յիշատակ է տէր Սարգսի կնոջ` Թէրեզիայի, 7.3.1901:
3 Եկեղեցու մուտքից վեր կարմիր ներկով ար­ձա­նա­գրված է.
  1. Սկի(զբ) 1900 թ. վերջ 1908։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 ««Ախալցխա (Սամցխե նահանգ)», [[Սամվել Կարապետյան (հուշարձանագետ)|Սամվել Կարապետյան]], [[ՀՃՈւԿ]], Երևան, 2008, էջ 201». Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ հուլիսի 17-ին. Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 17-ին.
  2. ↑ «Արձագանք», 1885, No 26, էջ 368.
  3. ↑ Օրացոյց եւ պատկեր տօնից, Թիֆլիզ, 1916, էջ 79.
  4. ↑ «Հովիւ», 1909, No 17, էջ 271.
  5. ↑ «Ախալցխա. Էրզրումյան գաղթից մինչև մեր օրերը», Հ. Հակոբյան, Երևան, 2002, էջ 237 (ըստ ծինուբանցի Խաչատուր Սերոբյանի).
  6. ↑ 6,0 6,1 «Ախալցխա. Էրզրումյան գաղթից մինչև մեր օրերը», Հ. Հակոբյան, Երևան, 2002, էջ 237.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Սուրբ_Աստվածամայր_եկեղեցի_(Ծինուբան)&oldid=9384706» էջից