Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի (Սանավարդո)
Խաչմիան գյուղի Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի հայկական եկեղեցի, որը գտնվում է Վրաստանի Կախեթի մարզի Խաչմիան գյուղում։
| Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի | |
|---|---|
| Հիմնական տվյալներ | |
| Տեսակ | եկեղեցի |
| Երկիր |  Վրաստան |
| Տեղագրություն | Կախեթի մարզ և Սանավարդո |
 | |
 | |
Պատմություն խմբագրել
Եկեղեցու մասին առաջին հիշատակությունն արված է 1818 թվականին։ Եկեղեցին փայտաշեն է և կառուցվել է հասարակության ծախսերով[1]։ Հավանաբար եկեղեցին կառուցվել է 18-րդ դարի կեսերին։ 1836 թվականի մի արձանագրության մեջ նշված է՝ «...ասացին հայ բնակիչք գեղջն այն, թէ ի հնոց նախնեաց անդ լեալ է եկեղեցին այն, չկայ ոք այժմ, որ զերբ շինել նոյն եկեղեցւոյն պատմեսցէ ի մէջ մեզ, որոյ հնութեան վկայօղք գոն և ծեր քահանայք բաց յօկանէ այժմ կենդանիք...»[2]։ Նույն թվականին թարմացրել-տաշել են հին, սևացած տախտակները և նորոգել տանիքը։
Հայոց եկեղեցին բազմաթիվ վավերագրերում հիշվում է Սուրբ Աստվածածին անվամբ, այն մոտ է գտնվում վրաց եկեղեցուն. այս հանգամանքը հարուցել է վրացիների դժգոհությունը։
1864 թվականին եկեղեցին կողոպտվել է[2]։ Սուրբ Աստվածածին եկեղեցին վավերագրերում վերջին անգամ հիշվել է 1885 թվականին[3]։
Սուրբ Աստվածածին եկեղեցին անվանափոխվել է՝ օծվելով Սուրբ Պողոս-Պետրոս անվամբ և գործել որպես հայ կաթոլիկ եկեղեցի[4]։
Եկեղեցական իրեր խմբագրել
1818 թվականի եկեղեցուն պատկանող մոտ 38 անուն իրերի որոշների վրա կա կարճ արձանագրություն[1]՝
- Ավետարան՝ Յիշ(ա)տ(ա)կ կնեազ Սիմօն Դիւան Քօբուլովի
- Կտակարան՝ Յիշատակ Չեթավ Դավթի
- Արծաթյա ձեռաց խաչ՝ Պղնձ(ա)գործ Յարթին յիշատակ
- Ձեռաց շարական, ձեռաց ժամագիրք, կտավյա շապիկ, վակաս հին չթից՝ Յիշատակ հանգուցեալ Տ(է)ր Դաւիթ ք(ա)հ(ա)ն(ա)յէ
- Չթե պատկերատիպ վարագույր՝ Յիշատակ Տէր Գեորգի կինն՝ Աննայի
- Բուրվառ՝ թիթեղյա՝ Յիշատակ Տ(է)ր Յահարօն Քամօեանի
Քահանաներ խմբագրել
1810-1818 թվականներին եկեղեցուն քահանայագործել է Տեր Գեորգ Մեհրաբյանց (ծնվել է 1783 թվականին, ձեռնադրվել 1810 թվականի Թիֆլիսի թեմի առաջնորդ Հովհաննես արքեպիսկոպոսի կողմից)[5]։ 1836 թվականին գյուղին հովվել է Ղորելի քահանան[2]։ Գյուղում քահանայագործած կաթոլիկ հոգևորականներից հիշվում է միայն Տեր-Ստանիսլավ Կաճկաճյանցը, որը ծխատեր հովվի պարտականությունները ստանձնել է առնվազն 1913 և 1914 թվականներին[6]։