Սոչիի դենդրարիում
Սոչիի դենդրարիում (ռուս.՝ Сочинский дендрарий), մերձարևադարձային բուսական և կենդանական աշխարհի բնօրինակ եզակի հավաքածու, լանդշաֆտային արվեստի հուշարձան Ռուսաստանի Կրասնոդարի երկրամասի Սոչի քաղաքի Խոստինսկի շրջանում։
 | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | դենդրարիում, Ռուսաստանի բնության հուշարձան, պուրակ, տեսարժան վայր և Ռուսաստանի հատուկ պաշտպանվող տարածք |
| Երկիր |  Ռուսաստան |
| Վարչատարածք | Սոչի |
| Հիմնվել է | 1889 |
| Բացվել է | 1889 |
  | |
Պատմություն խմբագրել
1889 թվականին «Պետերբուրգյան թերթի» հրատարակիչ, կոլեկցիոներ, դրամատուրգ Սերգեյ Խուդեկովը Սոչիում Լիսոյ լեռան լանջին ձեռք է բերել 50 դեսյատին հող։ Այնտեղ 1899 թվականին կառուցվել է նրա «Նադեժդա» վիլլան` կնոջ՝ Նադեժդա Ալեքսեևնայի պատվին։ 15 հեկտար տարածքը զբաղեցնում էր զբոսայգին, որի կողքին սալորենու և դեղձենու այգիներն էին։ Այգու բույսերը ձեռք էին բերվում Ղրիմի, Կովկասի և Գերմանիայի բուսաբանական այգիներից (նրանց մի մասը, օրինակ, բերվել է Օլդենբուրգի դուքսի Գագրայի տնկարանից)։ Լինելով էկզոտիկ բույսերի մեծ գիտակ՝ Խուդեկովն այգում տնկել է 400 տեսակի ծառեր և թփեր և 1892 թվականին ընկերոջ՝ այգեպան Կ. Ա. Լանգաուի հետ իրականացրել այգու պլանավորումը։ Այգին կառուցվել է 19-րդ դարի վերջի ֆրանս-իտալական այգիների ոճով և շարունակ համալրվել է նոր բույսերով։ 1917 թվականին այնտեղ աճում էր ավելի քան 550 տեսակ։ Այգին զարդարում էին քանդակներն ու ծաղկամանները, որոնք պատվիրվել էին Ֆրանսիայից։
1922 թվականին այգին ազգայնացվել է։ 1944 թվականին դենդրարիումը փոխանցվել է Սոչիի անտառային փորձարարական կայարանին (հետագայում վերափոխվել է Լեռնանտառային և անտառային էկոլոգիայի գիտահետազոտական ինստիտուտի)։ 1977 թվականի հունիսին Կուրորտնի պողոտայից դեպի այգու ամենբարձր կետ գործարկվել է այգու ճոպանուղին։
Ռուսաստանի Դաշնության բնական ռեսուրսների և էկոլոգիայի նախարարության 2012 թվականի փետրվարի 9-ի թիվ 27 հրամանի հիման վրա դաշնային բյուջետային ստորաբաժանումների կառուցվածքը, կազմը և տեղակայումը օպտիմալացնելու նպատակով Սոչիի դենդրարիումը ներառվել է Սոչիի ազգային պարկի կազմում՝ որպես կառուցվածքային միավոր[1]։
2012 թվականին Վերին այգում բացվել է սալիկապատված դոլմենի մոդելը։
Ներկա վիճակ խմբագրել
Այժմ այգու տարածքը կազմում է 49 հեկտար։ Այնտեղ աճում է ծառերի և թփերի ավելի քան 1500 տեսակ։ Կա սոճիների մեծ հավաքածու` 1890 նմուշների 76 տեսակ, Ռուսաստանում ամենախոշոր կաղնու հավաքածուն՝ 80 տեսակ, արմավներ՝ 24 տեսակ, նոճիներ, շատ հազվադեպ մերձարևադարձային բույսեր։
Այգին բաղկացած է երկու մասից`վերին և ստորին։ Ստորին մասում կառուցվել է ակվարիում, որտեղ ներկայացված են Կարմիր ծովի բնակիչները, կա նաև լճակ։
Այգին ունի առանձին անկյուններ, որտեղ կոմպակտ կերպով աճում են Կովկասից, Ճապոնիայից, Չինաստանից, Ավստրալիայից, Միջերկրածովյան և Հարավային և Հյուսիսային Ամերիկայից բերված բույսեր։
Այգին համարվում է ինստիտուտի կարևոր փորձարարական բազա։ Այնտեղ փորձարկվել են հազվագյուտ անտառային և դեկորատիվ էկզոտիկ բույսեր, որոնք այժմ կազմում են Պրիկարպատիայի, Կենտրոնական Ասիայի, Ռումինիայի, Չեխիայի և շատ այլ երկրների բուսաբանական այգիների հավաքածուները։ Տարեկան դենդրարիումից աշխարհի տարբեր հաստատություններ են ուղարկվում հազվագյուտ բույսերի սերմերի 1000-ից ավելի նմուշներ։ Էկզոտիկ ծառատեսակներով կատարվում են նաև Սոչիի կանաչապատման աշխատանքները։
Հետաքրքիր փաստեր խմբագրել
Այգում 1979 թվականին նկարահանվել է «Ինքնասպանների ակումբ, կամ Տիտղոսավոր մարդու արկածները» ֆիլմից դրվագ, գլխավոր դերում՝ Օլեգ Դալ։
Գրականություն խմբագրել
- Боровиков В. М., Корнешко А. Л. Деревья и кустарники Сочинского дендрария: Каталог. - Сочи: Изд-во газеты «Красное знамя», 1954. - 168, [40] с. - 20 000 экз.
- Глоба-Михайленко Д. А., Корнешко А. Л. Сочинский Дендрарий. - М., 1962.
- Солтани, Г.А.; Анненкова, И.В.; Орлова, Г.Л. и др. Коллекционные растения сочинского "Дендрария". Аннотированный каталог. - Сочи: ФГБУ Сочин. нац. парк, 2016. - 171 с.
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ «Парк Дендрарий передан Сочинскому национальному парку». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հուլիսի 14-ին. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 15-ին.