Սոնի Լաբու Տանսի
Սոնի Լաբու Տանսի (ֆր.՝ Sony Lab’ou Tansi, իրական անունը՝ Մարսել Նտսոնի (ֆր.՝ Marcel Ntsoni, հունիսի 5, 1947[1], Kimwenza, Բելգիական Կոնգո - հունիսի 14, 1995[2][3][4][…], Բրազավիլ, Կոնգոյի Հանրապետություն[5]), կոնգոլեզացի վիպասան, պատմվածքների հեղինակ, դրամատուրգ և բանաստեղծ։ Չնայած այն հանգամանքին, որ նա մահացել է 47 տարեկանում, Տանսին շարունակում է մնալ Աֆրիկայի առավել բեղմնավոր գրողներից և «նոր Աֆրիկյան գրի» հայտնի պրակտիկներից մեկը[7]։ Նրա «L'Anté-peuplerufr» վեպն արժանացել է Grand prix littéraire d'Afrique noirerufr մրցանակի 1983 թվականին։ Հետագա տարիներին նա ղեկավարել է թատերախումբ Բրազավիլում (Կոնգոյի Հանրապետությունում)։
Սոնի Լաբու Տանսի | |
|---|---|
| Ծնվել է | հունիսի 5, 1947[1] |
| Ծննդավայր | Kimwenza, Բելգիական Կոնգո |
| Վախճանվել է | հունիսի 14, 1995[2][3][4][…] (48 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Բրազավիլ, Կոնգոյի Հանրապետություն[5] |
| Մասնագիտություն | գրող, թատերական ռեժիսոր և սցենարիստ |
| Լեզու | ֆրանսերեն |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} ԿԴՀ և  Կոնգոյի Հանրապետություն |
| Ուշագրավ աշխատանքներ | Life and a Half: A Novel? |
| Պարգևներ | |
Կյանք և կարիերա խմբագրել
Ծնվել է 1947 թվականի հուլիսի 5-ին Լեոպոլդվիլից հարավ գտնվող Կիմվաանզա գյուղում (այժմ՝ Կինշասա, Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետություն), եղել է ընտանիքի ավագ երեխան։ Սկզբում կրթություն է ստացել տեղական կիկոնգո լեզվով և սկսել է խոսել ֆրանսերեն միայն տասներկու տարեկանում, երբ նրա ընտանիքը տեղափոխվել է Բրազավիլ (Ֆրանսիական Կոնգո)։ Տանսին սովորել է Բրազավիլի կենտրոնական բարձրագույն ուսումնական հաստատությունում, որտեղ սովորել է գրականություն, իսկ 1971 թվականին՝ կրթությունն ավարտելուց հետո, դարձել է Կինդաուբում ֆրանսերենի և անգլերենի ուսուցիչ։ Նույն թվականին նա սկսել է գրել սցենարներ թատրոնի համար և վերցրել է «Սոնի Լաբու Տանսի» կեղծանունը՝ որպես հարգանքի տուրք Չիկայա Ու Տամսիին՝ կոնգոլեզացի գրողին, որը պետության ռեպրեսիվ բնույթի մասին քաղաքական ենթատեքստով բանաստեղծություններ է գրել։
Իր կարիերայի սկզբում Տանսին շարունակել է անգլերեն դասավանդել Պուենտ Նուարի Չիկայա Պիեռ քոլեջում՝ աշխատելով առաջին երկու վեպերի և մի քանի պիեսների վրա։ 1979 թվականին նա հիմնադրել է Ռոկադո Զուլու թատրոնը և իր պիեսները բեմադրել Աֆրիկայում, Եվրոպայում և ԱՄՆ-ում, ինչպես նաև պարբերաբար հանդես է եկել Լիմոժի ֆրանսախոս երկրների միջազգային փառատոնում։
Երկար տարիներ դասավանդելուց հետո Տանսին անցել է պետական աշխատանքի՝ աշխատելով որպես ադմինիստրատոր Բրազավիլ քաղաքի մի քանի նախարարություններում։ 1980-ականների վերջին նա համաձայնության է եկել ընդդիմության առաջնորդ Բեռնար Կոլելասի հետ, որպեսզի ստեղծի Կոնգոլեզական շարժում հանուն ժողովրդավարության և ինտեգրալ զարգացման (MCDDI) քաղաքական կուսակցությունը, որը դեմ է հանդես եկել նախագահ Դենի Սասսու Նգեսսոյի և նրա Կոնգոլեզիայի աշխատանքի կուսակցության կոմունիստական ռեժիմին։ 1992 թվականին Տանսին ընտրվել է պատգամավոր Բրազավիլի Մակելեկելյան շրջանից։ Ըննդիմության քաղաքականությանը մասնակցելու համար զրկվել է անձնագրից 1994 թվականին[8]։
Շուտով Տանսին հայտնաբերել է, որ վարակված է ՁԻԱՀ-ի վիրուսով, սակայն ուղևորությունների սահմանափակումը թույլ չի տվել նրան արտասահման մեկնել իր և իր կնոջ բուժման համար։ Տանսին մահացել է ՁԻԱՀ-ից 1995 թվականի հունիսի 14-ին՝ կնոջ մահից 14 օր անց[9]։
Աշխատանքներ ֆրանսերեն խմբագրել
- Conscience de tracteur (Դաքար, Nouvelles Éditions Africaines / Yaoundé: Clé, 1979)
- La vie et demie, վեպ (Փարիզ, Seuil, 1979)
- Je soussigné cardiaque (Փարիզ, Haitier, 1981)
- L'état honteux, վեպ (Փարիզ, Seuil, 1981)
- La parenthèse de sang (Փարիզ, Haitier, 1981)
- L’anté-peuple, վեպ (Փարիզ, Seuil, 1983)
- Les sept solitudes de Lorsa Lopez, վեպ (Փարիզ, Seuil, 1985)
- Cinq ans de littératures africaines: 1979—1984 (Փարիզ, C.L.E.F, 1985).
- Un citoyen de ce siècle (Փարիզ, Equateur, 1986), ներառում է «Lettre ouverte à l’humanité» և Antoine m’a vendu son destin.
- Francophonie, երկու պիես (Փարիզ, L’avant-scène, 1987), ներառում է Տանսիի Moi, veuve de l’empire պիեսը
- Le coup de vieux: Drâme en deux souffles (Փարիզ և Դաքար, Présence Africaine, 1988).
- Les yeux du volcan, վեպ (Փարիզ, Seuil, 1988).
- Qui a mangé Madame d’Avoine Bergotha? (Կառնիեր, Բելգիա, Lansman, 1989)
- Une chouette petite vie bien osée (Կառնիեր, Բելգիա, Lansman, 1992)
- Théâtre, երեք հատորով (Կառնիեր, Բելգիա, Lansman, 1995—1998), առաջին հատորում՝ Qu’ils le disent, qu’elles le beuglent և Qui a mangé Madame d’Avoine Bergotha?, երկրորդ հատորում՝ Bevat: Une vie en arbre et chars . . . bonds և Une chouette petite vie bien osée, երրորդ հատորում՝ Monologue d’or et noces d’argent և Le trou
- Le commencement des douleurs (Փարիզ, Seuil, 1995)
- Poèmes et vents lisses (Փարիզ, Le Bruit des Autres, 1995)
- L’autre monde: Écrits inédits, edited by Nicolas Martin-Granel and Bruno Tilliette (Փարիզ, Revue Noire, 1997)
- L’atelier de Sony Labou Tansi, ed. Martin-Granel and Greta Rodriguez-Antoniotti' (Փարիզ, Revue Noire, 2005)--comprises v1, Correspondance: Lettres à José Pivin (1973—1976) and Lettres à Françoise Ligier (1973—1983); v2, Poésie; and v3, Machin la hernie: Roman.
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 http://ethiopiques.refer.sn/spip.php?page=imprimer-article&id_article=61
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Encyclopædia Britannica
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Babelio (ֆր.) — 2007.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 https://www.humanite.fr/node/106748
- ↑ http://www.adelf.info/data/documents/HISTORIQUE-GRAND-PRIX-LITTERAIRE-dAFRIQUE-NOIRE-.pdf
- ↑ McNeece, Lucy Stone (1999). «Black Baroque: Sony La'bou Tansi (1947-1995)». The Journal of Twentieth-Century/Contemporary French Studies revue d'études français. 3 (1): 127–43.
- ↑ Ashuntantang, Joyce. «Sony Labou Tansi». Contemporary African Writers. Ed. Tanure Ojaide. Detroit: Gale, 2011. Dictionary of Literary Biography, v. 360. Literature Resource Center.
- ↑ Herzberger-Fofana, Pierrette (1999 թ․ մայիսի 10). «Un entretien avec Sony Labou Tansi, Ecrivain proposé par Pierrette Herzberger-Fofana [An interview with writer Sony La'Bou Tansi conducted by Pierette Herzberger-Fofana» (Reprinted from a live interview at the International Congress of Literature in Erlangen in 1993). Mots Pluriels (French). Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 25-ին.
{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)