Սիսեռ անատոլիական
Սիսեռ անատոլիական | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Գիտական դասակարգում | ||||||||
|
||||||||
Լատիներեն անվանում | ||||||||
Cicer anatolicum
|
Սիսեռ անատոլիական (լատին․՝ Cicer anatolicum), լոբազգիների ընտանիքին պատկանող ծածկասերմ բույս։ Գրանցված է Հայաստանի Կարմիր գրքում։
Նկարագրություն խմբագրել
25-70 սմ բարձրությամբ, գեղձային թավոտությամբ, ուժեղ ճյուղավորված ցողուններով կիսաթփիկ բույս է։ Տերևները զույգ փետրաձև են, բեղիկով վերջացող։ 4-9-ական զույգ տերևիկները կեսից վերև ատամնավոր եզրերով են։ Ծաղկակիրները 1-2-ական ծաղիկներով են։ Պսակը մուգ կապտմանուշակագույն է և ունի 17-21 մմ երկարություն։ Առէջաթելերը գագաթի մոտ լայնացող են։ 18-33 մմ երկարությամբ և 7-13 մմ լայնությամբ ունդերը էլիպսաձև են, փքված, 2-3 հատ, սև և կնճռոտ սերմերով[1]։
Տարածվածություն խմբագրել
Հանդիպում է Գեղամի (Ուղտու ակունք), Դարեղեգիսի (Մարտիրոս, Գնդեվազ) և Մեղրու (Բուղաքար, Վահրավար) ֆլորիստիկական շրջաններում։ Աճում է նաև Նախիջևանում, Անատոլիայում, Իրաքում, Արևմտյան և Հյուսիսարևմտյան Իրանում[1]։
Էկոլոգիա խմբագրել
Աճում է վերին և ենթալպյան գոտիներում՝ ծովի մակարդակից 1800-2550 մ բարձրությունների վրա, ինչպես նաև ժայռոտ տեղերում, քարքարոտ լանջերին, քարաթափվածքների վրա և թփուտներում։ Ծաղկում է հունիս-հուլիս ամիսներին, պտղաբերում՝ հուլիս-օգոստոսին[1]։
Պահպանություն խմբագրել
Խիստ մասնատված արեալով վտանգված տեսակ է։ Տարածման շրջանի մակերեսը 5000 կմ²-ից պակաս է, բնակության շրջանի մակերեսը՝ 500 կմ²-ից պակաս։ Աճում է ինտենսիվ յուրացնող տարածքներում։ Հայաստանի Կարմիր գրքի առաջին հրատարակության մեջ ընդգրկված էր որպես ոչնչացման ապառնալիքի ենթակա տեսակ։ Ընդգրկված չէ CITES-ի և Բեռնի կոնվենցիաների հավելվածներում[1]։
Պոպուլյացիայի մի մասը պահպանվում է «Խոսրովի անտառ» պետական արգելոցի և «Արևիկ» ազգային պարկի տարածքներում[1]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Հայաստանի Կարմիր գիրք. Երևան: Հայաստանի բնապահպանության նախարարություն. 2010. ISBN 978-99941-2-420-6.