Սիենայի տաճար

Սիենայի տաճար իտալ.՝ Duomo di Siena), միջնադարյան տաճար Իտալիայի Սիենա քաղաքում, կաթոլիկ եկեղեցի, որն այժմ նվիրվում է Մարիամ Աստվածածնի վերափոխմանը։ Նախկինում տաճարը եղել է Սիենայի թեմի եպիսկոպոսի նստավայրը, 15-րդ դարից արքեպիսկոպոսական թեմի նստավայրը, իսկ այժմ Սիենա-Կոլե դի Վալ դ’Էլսա-Մոնտալչինո արքեպիսկոպոսական թեմի նստավայրն է։

Սիենայի տաճար իտալ.՝ Duomo di Siena
Հիմնական տվյալներ
Տեսակ	կաթոլիկ տաճար
Երկիր	Իտալիա
Տեղագրություն	Սիենա
Դավանանք	կաթոլիկություն
Թեմ	Roman Catholic Archdiocese of Siena-Colle di Val d'Elsa-Montalcino?
Հիմնական ամսաթվերը	1196
Մասն է	Historic Centre of Siena?
Կազմված է	Piccolomini Library?, Siena Cathedral Pulpit?, Campanile of the Cathedral of Siena? և Duomo of Siena lower facade?
Նվիրված	Աստվածածնի վերափոխման տոն
Ճարտարապետական ոճ	Գոթական ճարտարապետություն
Հիմնադրված	1196
Cathedral (Siena) Վիքիպահեստում
operaduomo.siena.it

Տաճարի կառուցումը նախագծվել և ավարտվել է 1215-1263 թվականներին՝ նախկին կառույցի վայրում։ Տաճարն ունի լատինական խաչի ձև, այնտեղ գտնվում են տրանսեպտ, գմբեթ և զանգակատուն։ Գմբեթն ունի վեցանկյուն հիմք, որից բարձրանում է վերև սյուներով։ Գմբեթի վերին մասի լուսարձակը ավելացրել է Լորենցո Բերնինին։ Նավը երկու աբսիդները բաժանում է կամարներով։ Արտաքինը և ինտերիերը կառուցված են սպիտակ և կանաչավուն, սև մարմարով՝ փոփոխական շերտերով, ինչպես նաև ճակատին կարմիր մարմարով։ Սևն ու սպիտակը Սիենայի խորհրդանշական գույներն են. ըստ ստուգաբանության սև և սպիտակ եղել են քաղաքի լեգենդար հիմնադիրներ Սենիուսի և Ասչիուսի ձիերը։

Վաղ պատմություն

Առաջին կառույցի ծագումը անորոշ է։ Ներկայիս եպիսկոսպոսի պալատի վայրում գտնվում էր 9-րդ դարի եկեղեցին։ 1058 թվականի դեկտեմբերին, այս եկեղեցում տեղի ունեցավ սինոդ, որի արդյունքում ընտրվեցին Հռոմի Պապ Նիկոլաի II-ը և հակապապ՝ Բենեդիկտոս X-ը։

1196 թվականին սկսվում է նոր տաճարի կառուցումը։ Աշխատանքները սկսվել են տրանսեպտի հյուսիս-հարավից, նախատեսվում էր ավելի ուշ ավելացնել տաճարի հիմնական, ավելի մեծ մասը, սակայն այդ ընդլայնումը երբեք չի կատարվել։ 1215 թվականին արդեն նոր եկեղեցում կատարվում էին ամենօրյա ժամերգությունները։ 1226 թվականին կան արձանագրություններ սև և սպիտակ մարմարե տրանսեպտի մասին, հավանաբար ճակատի և զանգակատան շինարարության համար։ Դամբարանը և տրանսեպտը կառուցվել են 1259-1260 թվականներին։

1339 թվականին նախատեսվում էր գլխավոր տաճարի վերակառուցումը։ Վերակառուցումից հետո կրկնապատկվել էր կառույցի չափը՝ ամբողջովին նոր նավի, նավին ուղղահայաց երկու աբսիդների և բարձր խորանի շնորհիվ։ Շինարարությունը սկսվել է Ջովվանի դի Օգոստիանոսի (Giovanni di Agostino) հովանավորությամբ, ով հայտնի է որպես քանդակագործ։ 1346 թվականին առաջացած սև մահի պատճառով, շինարարությունը 1348 թվականին դադարեց։ Այնուհետև շինարարության հիմնական սխալները ակնհայտ դարձան, և աշխատանքն այդպես էլ չվերսկսվեց։

Դուոմոյի երգչախմբի բեմի ներքևից 1999-2003 թվականներին հայտնաբերվել և պեղվել են 13-րդ դարի վերջին կարևոր ֆրեսկոները (հավանաբար մոտ 1280 թվական)։ Ֆրեսկոներում պատկերված էր տեսարաններ Հին Կտակարանից եւ Քրիստոսի կյանքից։

Ճակատամաս

Սիենայի տաճարի ճակատամասը Իտալիայի ամենագեղեցիկներից մեկն է և, իհարկե, տաճարի տպավորիչ տեսքը։ Ճակատամասի յուրաքանչյուր կողմը (արևմուտք, արևելք, հյուսիս և հարավ) ունի տարբեր աշխատանք՝ ամենատպավորիչը արևմտյան ճակատամասն է։

Ճակատամասը կառուցվել է երկու փուլով, իր մեջ համատեղելով Ֆրանսիայի Գոթական ճարտարապետության, Տոսկանայի Ռոմանական ճարտարապետության և Կլասիկ ճարտարապետության ոճերը։ Ճակատամասի արևմտյան հատվածը լավագույն օրինակն է Սիենանիսեյի վարպետության։ Ներքևի մասում աշխատանքը սկսվել է 1284 թվականին։ Ճակատամասը կառուցվում էր պոլիխրոմիային մարմարով, աշխատանքը վերհսկում էր Ջովաննի Պիզանոն։

Ճակատամաս

Տաճարի ճակատամասի ստորին հատվածը նախագծվել է Ջովաննիի բնօրինակ ծրագրից։ Կառուցված լինելով Տոսկանայի Ռոմանական ճարտարապետության ոճով ընդգծում է շքամուտքերի հորիզոնական միասնությունը։ Երեք շքամուտքերն ամբողջանում են կամարակներով, որոնք կառուցվել են Ջովաննի Պիսանոսի բնօրինակ նախագծով, ինչպես շատ քանդակներ։ Շքամուտքերի շուրջը և վերը նշված տարածքները, ինչպես նաև շքամուտքերի միջև սյունները, հարուստ են ականտային մագաղաթներով, այլաբանական պատկերներով և աստվածաշնչյան տեսարաններով։

Ջովաննի Պիսանոն կարող էր վերհսկել աշխատանքը մինչև 1296 թվականը, երբ նա հանկարծակի հեռացավ Սիենայից։ Ճակատամասի ստորին մասի Ջովաննիի աշխատանքը շարունակվում է Camino di Crescentino-ի ղեկավարությամբ, սակայն նախնական ծրագրով կառուցված հատվածներում կատարվել են մի շարք փոփոխություններ։

Ճակատամասի արևմտյան մասի կառուցումը ավարտվել է 1317 թվականին։

Կար բանավեճ, թե երբ է ավարտվել ճակատամասի վերին մասի կառուցումը։ Գիտնականների մեծ մասը կարծում են, որ ավարտվել է 1360-1370 թվականներին, չնայած հայտնի չէ, երբ է սկսվել վերակառուցումը։ Աշխատանքը շարունակվել է իրագործելով Պիսանոյի ծրագրերով՝ Ջովաննի դի Կեսսոյի (Giovanni di Cecco) ղեկավարությամբ։ Դի Կեսսոն նախընտրում էր օգտագործել ավելի մշակված ծրագրեր, որոնք, ամենայն հավանականությամբ ներշնչվել են Օրվիետո տաճարից։ Ճակատամասը պետք է շատ ավելի բարձր լիներ, քան նախատեսված էր, քանի որ նավը բարձրացվել էր։

Պատկերասրահ

• 
  Տաճարի նավը և գմբեթը
• 
  Սիենայի տաճարի ինտերիերը
• 
  Տաճարի խորան
• 

Արտաքին հղումներ

• Պաշտոնական կայք
• Slides of Siena Cathedral by Branson DeCou from the UC Santa Cruz Library Digital Collections Արխիվացված 2016-03-04 Wayback Machine
• The Gargoyles of the Duomo Արխիվացված 2020-08-24 Wayback Machine

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սիենայի տաճար» հոդվածին։