Սերգեյ Գլինկա
Սերգեյ Նիկոլայի Գլինկա (ռուս.՝ Сергей Николаевич Глинка, հուլիսի 5 (16), 1775[1][2][3] կամ հուլիսի 16, 1775, Սուտոկի, Դուխովիշչինսկի ուեզդ, Սմոլենսկի գավառ, Ռուսական կայսրություն[1][2] - ապրիլի 5 (17), 1847[1][2][4], Սանկտ Պետերբուրգ, Ռուսական կայսրություն[1]), XIX դարի ռուս պատմաբան, գրող։
Սերգեյ Գլինկա | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | հուլիսի 5 (16), 1775[1][2][3] կամ հուլիսի 16, 1775 Սուտոկի, Դուխովիշչինսկի ուեզդ, Սմոլենսկի գավառ, Ռուսական կայսրություն[1][2] |
| Մահացել է | ապրիլի 5 (17), 1847[1][2][4] (71 տարեկան) Սանկտ Պետերբուրգ, Ռուսական կայսրություն[1] |
| Գերեզման | Վոլկովսկոե գերեզմանատուն[2] |
| Քաղաքացիություն |  Ռուսական կայսրություն |
| Մասնագիտություն | բանաստեղծ, պատմաբան, գրող և լրագրող |
| Ալմա մատեր | Պետերբուրգի առաջին կադետական կորպուս |
| Տիրապետում է լեզուներին | ռուսերեն[5] |
| Պարգևներ |  |
| Երեխա(ներ) | Alexandra Sergeevna Glinka?, Q120906366? և Q121133859? |
| Հայր | Nikolaj Ilʹič Glinka? |
Ցար Նիկոլայ I պատվերով (1832) գրել է «Обозрение истории армянского народа от начала бытия его до возрождения области армянской в Российской империи» աշխատությունը։
Սերգեյ Գլինկան ռուս գրող էր, հրապարակախոս, «Русский вестник» ամսագրի հրատարակիչը։ Հանդիսացել է հայ և հույն ժողովրդների պատմության և մշակույթին նվիրված ռուսալեզու մի շարք աշխատությունների հեղինակ։
Ձեռնամուխ լինելով ստեղծել հայ ժողովրդի պատմության լայնածավալ Տեսությունը, Ս. Գլինկան սերտ համագործակցություն է ունեցել Մոսկվայի և Ս. Պետերբուրգի հայազգի Լազարյանների, Քրիստոֆեր և Իվան Եկիմովիչների հետ։
Ռուսական բանակը պատվերով, որը նպատակ ուները նվաճելու ողջ Հայկական լեռնաշխարհը, պատմագրության հետ համընթաց, Ս. Գլինկան կազմել է Հայաստան - Արմենիայի տարածարջանի բնակավայրերի Բառարան - ուղեցույց։
Ս. Գլինկայի Տեսությունը գրվել է, և հարուստ է, Հայաստան-Արմենիայի առթիվ եղած պատմագիտական արխիվային փաստաթղթերով, և Հայաստանի պատմության մասին օտարալեզու եզակի պատմագրություն է, որտեղ հարգանքով և մեծարանքով է գրվել «փառապանծ» հայ ժողովրդի, նրա քաղաքական առաջնորդների՝ (Հայկ, Արամ, Արա Գեղեցիկ, Պարույր, Արտաշես Ա, Տիգրան Բ, հայ պամիչներ, մանավանդ Պատմահայ Մովսես Խորենացի), հայ ժողովրդի դարավոր պայքարի՝ ասուրա-սեմական, ապա պարսկական, արաբական, թաթար-մոնղոլական ագրեսիայից պաշտպանվելու մասին, հենվելով հայ պատմիչների պատմագրության և հայկական արխիվների վրա։
Ս. Գլինկան Տեսությունի իր ժամանակին մեծ հետաքրքրություն է առաջացրել ինչպես ռուսական հասարարական - քաղաքական շրջանակներում, այնպես էլ Անդրկովկասի հայաշատ վայրերում։ Հայ պատմաբանների գնահատմամբ Ս. Գլինկայի Տեսությունը, իր բոլոր առավելություններով և թերություններով հանդերձ, հանդիսանում է ռուսաց լեզվով գրած հայ ժողովրդի պատմության առաջին և հաջողված օտարալեզու պատմագրությունը։
Ս. Գլիկայի հայ ժողովրդի պատմության Տեսությունը երբեք չի կորցրել իր արդիականությունը. պատմաբան հեղինակը հյութեղ և պամագրության պարզ լեզվով ներկայացրել է Կասպից ծովից՝ Միջերկրական ծով, Միջերկրական ծովից՝ Սև ծով ընկած տարածաշրջանների հայկական հզոր քաղաքական միավորման՝ Մեծ Հայքի հայկական (Հայկազունիների) քաղաքական միավորումների հզորացման-աշխարհակալության, Երվանդունիների, Արտաշեսյան, Արշակունիների և հայոց «դարձի»՝ քրիստոնեության ընդունման, անաչառ և համակողմանի, իր տեսակի մեջ եզակի պատմագրությունը, ներկայացնելով Հայաստանի պետական անկախության կորստի դրդապատճառները, և հայ ժողովրդի ծանր իրավիճակը Պարսկական և օսմանյան կայսրությունների լծի տակ։
Ս. Գլիկայի հայ ժողովրդի պատմության Տեսությունը մշտապես գտնվել է Կովկասի թաթարների և նրանց գաղափարախոսական տեսաբանների քննադատության կրակի տակ, քանզի 19-րդ դարի ռուս պատմաբան Ս. Գլինկան Ադրբեջան բառակապակցությունը օգտագործել է, որպես ինքնակոչ պետություն.««Азербайджан» используется как самоназвание государства»:
Աշխատություններ
խմբագրել- Две повести в стихах, почерпнутые из древних армянских летописей. (1831)
- Обозрение истории армянского народа от начала бытия его до возрождения области армянской в Российской империи
- Глинка С. Н. Обозрение истории армянского народа. — 2-е изд.. — Ереван։ Гркери Ашхар, 1990. — 480 с.
- Глинка С. Н. Описание переселения армян аддербиджанских в пределы России, с кратким предварительным изложением исторических времён Армении / Автор-составитель Саядов С. М. — Ростов-на-Дону, 2003.
- Саядов С. М. "Глинка С.Н. От русской истории к истории армянского народа". Ереван, 2006 год.
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 Полозова А. Е. Глинка // Краткая литературная энциклопедия — Moscow: Советская энциклопедия, 1964. — Vol. 2.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 Сивков К. Глинка, Сергей Николаевич (ռուս.) // Русский биографический словарь — М.: 1916. — Т. 5. — С. 290—297.
- ↑ 3,0 3,1 Петербургский некрополь (ռուս.) / под ред. В. И. Саитов — СПб.: Михаил Матвеевич Стасюлевич, 1912.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Мазаев М. Н. Глинка, Сергей Николаевич (ռուս.) // Энциклопедический словарь — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1893. — Т. VIIIа. — С. 854—855.
- ↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 3, էջ 95)։ 
|