Սեդրակ Առաքելյան

հայ նկարիչ
HS Disambig.svg Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Սեդրակ Առաքելյան (այլ կիրառումներ)

Սեդրակ Առաքելի Առաքելյան (1884, դեկտեմբերի 17 (դեկտեմբերի 29), գյուղ Ճահուկ, (այժմ՝ Ջահրի, Նախիջևանի Բաբեկի շրջանում) - 1942, մարտի 6, Երևան), հայ նկարիչ, ՀԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ (1935)։

Սեդրակ Առաքելյան
Ծնվել էդեկտեմբերի 29 1884 (հունվարի 10 1885) կամ դեկտեմբերի 17 (29), 1884
Վախճանվել էմարտի 6, 1942(1942-03-06)[1] (57 տարեկան)
Մահվան վայրԵրևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Ազգությունհայ
ՔաղաքացիությունFlag of Russia.svg Ռուսական կայսրություն և Flag of the Soviet Union (1924–1955).svg ԽՍՀՄ
ԿրթությունՄոսկվայի նկարչության, քանդակագործության և ճարտարապետության ուսումնարան (1916)
Մասնագիտություննկարիչ
ՈւսուցիչԵղիշե Թադևոսյան
ՊարգևներՀայկական ԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ
ԶավակներԱռաքել Առաքելյան

ՀՀ վաստակավոր նկարիչ Առաքել Առաքելյանի հայրն է։

ԿենսագրությունԽմբագրել

 
Սեդրակ Առաքելյանի հուշատախտակը Աբովյան 32 շենքի պատին

Ստեղծագործական գործունեությունԽմբագրել

Սեդրակ Առաքելյանի արվեստը ձևավորվել է Եղիշե Թադևոսյանի գեղանկարչության, ռուսական ռեալիստական նկարչության և հայրենի բնաշխարհի ազդեցությամբ։ Առաքելյանի աշխատանքներին բնորոշ է հայրենի բնության և գյուղական կենցաղի գունագեղ արտացոլումը։ Բազմաբնույթ են նրա կտավների թեմաները։ Գյուղական պատկերներից են՝

  • «Հաց են թխում» (1914 թ.)
  • «Ցորեն են ծեծում» (1915 թ.)
  • «Գյուղական բակ» (1927 թ.)
  • «Կալը Սևանի ափին» (1928 թ.)
  • «Աղբյուրի մոտ» (էսքիզ) (1928 թ.)[3]
  • «Աղբյուրի մոտ» (1928 թ.)

Բնապատկերներ՝

  • «Առաքելոց եկեղեցին. Սևան» (1923 թ.)
  • «Գարունը Երևանում» (1926 թ.)
  • «Աշուն. Երևանի մի անկյունում» (1926 թ.)
  • «Աշունը Երևանում» 1928 թ.
  • «Սևանա վանքերը» (1925 թ.)
  • «Սևանի ձկնորսները» (1935 թ.)[4]
  • «Փշատի քաղ» (1936 թ.)[5]
  • «Անհանգիստ լիճը. Աղկալա» (1939 թ.)[6]
  • «Քարավանը լեռներում» 1920 թ.
  • «Հին Գորիս» (1940 թ.)

Առաքելյանն առարկայական աշխարհն ընկալել է գեղանկարչի բնածին տաղանդով։ Պայմանական նշանակությամբ գունաշարով վավերացրել է ժամանակի ռիթմերը, ռոմանտիկ շունչը, որոշ դրվագներում հասել է գեղարվեստական բացառիկ արդյունքի («Սևան։ Կարմիր ճայեր», 1926, «Փշատաքաղ», 1936)։

Հեղինակ է նաև ինքնատիպ կոմպոզիցիաների և դիմանկարների։ Նկարչի գործերի մեծ մասը պահվում է Հայաստանի ազգային պատկերասրահում։

ՑուցահանդեսներԽմբագրել

Առաքելյանը մասնակցել է Վենետիկի (1924), Նյու Յորքի (1929), Ստոկհոլմի (1930), Փարիզի (1934) ցուցահանդեսներին։

2015 թվականին Հայաստանի ազգային պատկերասրահում բացվել է նկարչի ստեղծագործությունների ցուցահանդեսը, որն ընդգրկել է ստեղծագործական տարբեր փուլերի գեղանկարչական ու գրաֆիկական երկեր, էտյուդներ ու էսքիզներ, շուրջ 170 աշխատանքները Հայաստանի ազգային պատկերասրահի, Հայաստանի պատմության թանգարանի, Երևան քաղաքի պատմության թանգարանի և մասնավոր հավաքածուներից[7]։

ԾանոթագրություններԽմբագրել

  1. ↑ Аракелян Седрак Аракелович // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  2. ↑ Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր առաջին, Երևան, 2005 
  3. ↑ «Աղբյուրի մոտ», Սեդրակ Առաքելյան
  4. ↑ «Սևանի ձկնորսները», Սեդրակ Առաքելյան
  5. ↑ «Փշատի քաղ», Սեդրակ Առաքելյան
  6. ↑ «Անհանգիստ լիճը. Աղկալա», Սեդրակ Առաքելյան
  7. ↑ Սեդրակ Առաքելյան. Հայրենի բնաշխարհի ու գյուղական կյանքի քնարերգու
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 1, էջ 535)։  
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Սեդրակ_Առաքելյան&oldid=7855569» էջից