Սեդրակ Առաքելյան

Սեդրակ Առաքելյան
Ծնվել է	դեկտեմբերի 29 1884 (հունվարի 10 1885) կամ դեկտեմբերի 17 (29), 1884
Վախճանվել է	մարտի 6, 1942 (57 տարեկանում)
Մահվան վայր	Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Ազգություն	հայ
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն; ԽՍՀՄ
Կրթություն	Մոսկվայի նկարչության, քանդակագործության և ճարտարապետության ուսումնարան
Մասնագիտություն	նկարիչ
Ուսուցիչ	Եղիշե Թադևոսյան
Պարգևներ	Հայկական ԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ
Զավակներ	Առաքել Առաքելյան

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Սեդրակ Առաքելյան (այլ կիրառումներ)

Սեդրակ Առաքելի Առաքելյան (1884, դեկտեմբերի 17 (դեկտեմբերի 29), գյուղ Ջահուկ, (այժմ՝ Նախիջևանի Բաբեկի շրջանում) - 1942, մարտի 6, Երևան), հայ նկարիչ, ՀԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ (1935)։

ՀՀ վաստակավոր նկարիչ Առաքել Առաքելյանի հայրն է։

ԿենսագրությունԽմբագրել

Սեդրակ Առաքելյանի հուշատախտակը Աբովյան 32 շենքի պատին

1908 թվականին ավարտել է Գեղեցիկ արվեստները խրախուսող կովկասյան ընկերության Թիֆլիսի գեղանկարչության և քանդակագործության դպրոցը, որտեղ աշակերտել է Եղիշե Թադևոսյանին
1916 թվականին՝ Մոսկվայի գեղանկարչության, քանդակագործության և ճարտարապետության ուսումնարանը
1919 թվականին տեղափոխվել է Երևան
1921-1937 թվականներին եղել է Երևանի գեղարվեստի ուսումնարան հիմնադիր-դասատուներից, 1921-1925 թվականներին՝ վարիչ
1905-1908 թվականներին աշխատակցել է «Հասկեր» ամսագրին և «Մաճկալ» թերթին^[2]

Ստեղծագործական գործունեությունԽմբագրել

Սեդրակ Առաքելյանի արվեստը ձևավորվել է Եղիշե Թադևոսյանի գեղանկարչության, ռուսական ռեալիստական նկարչության և հայրենի բնաշխարհի ազդեցությամբ։ Առաքելյանի աշխատանքներին բնորոշ է հայրենի բնության և գյուղական կենցաղի գունագեղ արտացոլումը։ Բազմաբնույթ են նրա կտավների թեմաները։ Գյուղական պատկերներից են՝

«Հաց են թխում» (1914 թ.)
«Ցորեն են ծեծում» (1915 թ.)
«Գյուղական բակ» (1927 թ.)
«Կալը Սևանի ափին» (1928 թ.)
«Աղբյուրի մոտ» (էսքիզ) (1928 թ.)^[3]
«Աղբյուրի մոտ» (1928 թ.)

Բնապատկերներ՝

«Առաքելոց եկեղեցին. Սևան» (1923 թ.)
«Գարունը Երևանում» (1926 թ.)
«Աշուն. Երևանի մի անկյունում» (1926 թ.)
«Աշունը Երևանում» 1928 թ.
«Սևանա վանքերը» (1925 թ.)
«Սևանի ձկնորսները» (1935 թ.)^[4]
«Փշատի քաղ» (1936 թ.)^[5]
«Անհանգիստ լիճը. Աղկալա» (1939 թ.)^[6]
«Քարավանը լեռներում» 1920 թ.
«Հին Գորիս» (1940 թ.)

Առաքելյանն առարկայական աշխարհն ընկալել է գեղանկարչի բնածին տաղանդով։ Պայմանական նշանակությամբ գունաշարով վավերացրել է ժամանակի ռիթմերը, ռոմանտիկ շունչը, որոշ դրվագներում հասել է գեղարվեստական բացառիկ արդյունքի («Սևան։ Կարմիր ճայեր», 1926, «Փշատաքաղ», 1936)։

Հեղինակ է նաև ինքնատիպ կոմպոզիցիաների և դիմանկարների։ Նկարչի գործերի մեծ մասը պահվում է Հայաստանի ազգային պատկերասրահում։

ՑուցահանդեսներԽմբագրել

Առաքելյանը մասնակցել է Վենետիկի (1924), Նյու Յորքի (1929), Ստոկհոլմի (1930), Փարիզի (1934) ցուցահանդեսներին։

2015 թվականին Հայաստանի ազգային պատկերասրահում բացվել է նկարչի ստեղծագործությունների ցուցահանդեսը, որն ընդգրկել է ստեղծագործական տարբեր փուլերի գեղանկարչական ու գրաֆիկական երկեր, էտյուդներ ու էսքիզներ, շուրջ 170 աշխատանքները Հայաստանի ազգային պատկերասրահի, Հայաստանի պատմության թանգարանի, Երևան քաղաքի պատմության թանգարանի և մասնավոր հավաքածուներից^[7]:

ԾանոթագրություններԽմբագրել

↑ Аракелян Седрак Аракелович // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a>
↑ Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր առաջին, Երևան, 2005
↑ «Աղբյուրի մոտ», Սեդրակ Առաքելյան
↑ «Սևանի ձկնորսները», Սեդրակ Առաքելյան
↑ «Փշատի քաղ», Սեդրակ Առաքելյան
↑ «Անհանգիստ լիճը. Աղկալա», Սեդրակ Առաքելյան
↑ Սեդրակ Առաքելյան. Հայրենի բնաշխարհի ու գյուղական կյանքի քնարերգու

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q3331189_citetype_Q17537576"_data-entity-id="Q17378135">Аракелян_Седрак_Аракелович_//_[[:d:Q17378135|Большая_советская_энциклопедия]]:_[в_30_т.]<span_class="wef_low_priority_links">_/_под_ред._[[:Ալեքսանդր_Պրոխորով|А.&nbsp;М.&nbsp;Прохоров]]_—_3-е_изд._—_<span_title="Москва"_style="border-bottom:_1px_dotted;_cursor:_help;_white-space:_nowrap">М.</span>:_[[:Սովետսկայա_էնցիկլոպեդիա_(հրատարակչություն)|Советская_энциклопедия]],_1969.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a></div>-1] Аракелян Седрак Аракелович // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a>

[2] Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր առաջին, Երևան, 2005

[3] «Աղբյուրի մոտ», Սեդրակ Առաքելյան

[4] «Սևանի ձկնորսները», Սեդրակ Առաքելյան

[5] «Փշատի քաղ», Սեդրակ Առաքելյան

[6] «Անհանգիստ լիճը. Աղկալա», Սեդրակ Առաքելյան

[7] Սեդրակ Առաքելյան. Հայրենի բնաշխարհի ու գյուղական կյանքի քնարերգու

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]