Սառցե հսկաներ
Սառցե արբանյակներ, բնական արբանյակների դաս, որոնց մակերևույթները կազմված են հիմնականում ջրային սառույցից։ Սառցե արբանյակների մակերևույթների տակ կարող է գոյություն ունենալ օվկիանոս, իսկ միջուկը կարող է լինել սիլիկատային կամ մետաղական։ Ենթադրվում է, որ նրանք կարող են կազմված լինել Սառույց II-ից կամ ջրային սառույցի այլ բազմաբյուրեղ վերափոխակներից[1]։
Սառցե արբանյակները տաքանում են մակընթացային ուժերով։ Նրանցից ոմանց վրա կրիո հրաբուխներ են (լավան կազմված է ջրից, ամոնյակից, մեթանից և այլն)։ Ամենահայտնի օրինակը՝ Սատուրնի արբանյակ Էնցելադն է։
Արեգակնային համակարգում 450 կիլոմետրից ավել տրամագիծ ունեցող արբանյակները սառցային են՝ բացի Լուսինն ու Իոն։
Սառցե են նաև, շատ թզուկ մոլորակներ՝ Ցերերան և Հաումեան, որոնք ծացկված են հիմականում ջրային սառույցով, Պլուտոնը՝ ազոտային, Մակեմակեն և Էրիդան՝ մեթանային սառույցով։
Ուղեծիրներ խմբագրել
Բոլոր հայտնի սառցե արբանյակները պատկանում են հսկա մոլորակներին, որոնց ուղեծրերը ընկած են ձյան գծից դուրս։ Սառցե արբանյակները չեն կարող կազմավորվել այն նախամոլորակի սկավառակի ներքին ոլորտում, որի ջերմաստիճանը շատ բարձր է սառույցի կազմավորվելու համար։ Համարվում է, որ Յուպիտերի Եվրոպա մոլորակը 8 %-ով կազմված է ջրից ու սառույցից։ Երկու արտաքին գալիլեյան արբանյակներ Հանիմեդը և Կալիստոն, ավելի մեծ տոկոս սառույց են պարունակում, քանի որ կազմավորվել է «նախայուպիտերից» ավելի հեռու։ Արեգակնային համակարգում ամենաշատը Երկրին նման է Սատուրնի Տիտան արբանյակը, նրա մակերևույթի վրա կան անփափոխ ծովեր և օվկիանոսներ, որոնք կաղմված են հեղուկ ածխաջրածիններից։
-
Միմաս -
Միրանդա -
Ումբրիել -
Տրիտոն -
Էնցելադ
.jpg)
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Chaplin, Martin (2007 թ․ հոկտեմբերի 26). «Ice-two structure». Water Structure and Science. Վերցված է 2008 թ․ հունվարի 2-ին.(անգլ.)