Սան Բարտոլոմեո
Սան Բարտոլոմեո բազիլիկ (իտալ.՝ Basilica di San Bartolomeo all'Isola, լատին․՝ Basilica S. Bartholomaei in Insula), տիտղոսակիր բազիլիկ Հռոմում։ Հիմնադրվել է 10-րդ դարում Օտտոն III կայսեր կողմից։ Եկեղեցում պահվում են Սուրբ Բարդուղիմեոս առաքյալի մասունքները[2]։ Եկեղեցին գտնվում է Տիբերինա կղզու վրա, նախկին Ասկլեպիոս տաճարի տեղում։
| Սան Բարտոլոմեո Basilica di San Bartolomeo all'Isola | |
|---|---|
 | |
| Հիմնական տվյալներ | |
| Տեսակ | եկեղեցի և փոքր բազիլիկ |
| Երկիր |  Իտալիա |
| Տեղագրություն | Հռոմ[1] |
| Հասցե | piazza di S. Bartolomeo all'Isola, 22 - Roma[1] |
| Դավանանք | կաթոլիկություն |
| Թեմ | Հռոմի թեմ |
| Հիմնական ամսաթվերը | 10-րդ դար |
| Ժառանգության կարգավիճակ | Իտալիայի մշակութային ժառանգություն[1] |
| Նվիրված | Բարդուղիմեոս առաքյալ |
| Անվանված | Բարդուղիմեոս առաքյալ |
| Ճարտարապետական տիպ | բազիլիկ |
| Ճարտարապետական ոճ | բարոկկո ճարտարապետություն |
| Հիմնադրված | 10-րդ դար |
| Շինանյութ | աղյուս, բետոն |
 | |
 | |
 San Bartolomeo all'Isola (Rome) Վիքիպահեստում | |
| sanbartolomeo.org | |
Սան Բարտոլոմեո տիտղոսակիր եկեղեցու վերջին կարդինալ քահանան Ֆրենսիս Ջորջն է եղել, որը մահացել է 2015 թվականի ապրիլի 17-ին։
Պատմություն խմբագրել
Հին Հռոմի ժամանակաշրջանում եկեղեցու տեղում գտնվել է Ասկլեպիոս տաճարը։ Տիբերինա կղզին ամբողջությամբ պատված է եղել մարմարով, որն էլ կղզուն տվել է նավակի տեսք։ Նավի քիթը մինչ օրս տեսանելի է[3]։
Օտտոն III կայսրը կառուցել է այս եկեղեցին, որը նվիրել է իր ընկերոջը՝ Ադալբերտին։ 1113 թվականին եկեղեցին վերանորոգվել է Պասքալիս II Պապի կողմից և 1180 թվականին, երբ բերվում են Բարդուղիմեոս առաքյալի մասունքները, եկեղեցին վերաօծվում է և կրկին վերանորոգվում։ Մասունքները Հռոմ էին ուղարկվել Բենեվենտոյից, իսկ այնտեղ դրանք բերվել էին Հայաստանից 809 թվականին։ Այժմ մասունքները տեղակայված են հիմնական խորանի տակ, անտիկ հռոմեական ծիրանաքարից պատրաստված ավազանի մեջ։
1557 թվականին եկեղեցին ջրհեղեղի պատճառով լրջորեն վնասվել է։ 1624 թվականին Օրացիո Տորրիանին վերանորոգել է այն, ճակատամասը կերտելով բարոկկո ոճով։ Հետագա վերանորոգումները իրականցվել են 1852 թվականին։ Եկեղեցու ինտերիերում պահպանվել են 14 անտիկ հռոմեական սյուները։
Սան Բարտոլոմեո եկեղեցում գտնված արձանագրությունները արժեքավոր աղբյուրներ են, որոնք լուսաբանում են բազիլիկի պատմությունը։ Դրանք հավաքագրվել և հրատարակվել են Վինչենցո Ֆորչելլայի կողմից[4]։
Էքստերիեր խմբագրել
Եկեղեցու դիմաց գտնվող հրապարակի կենտրոնում քառակողմ guglia՝ կոթող կա, որի խորշերում կերտված են սրբեր։ Քանդակագործը Իգնացիո Յակոմետտին է։ Կոթողն այստեղ կանգնեցվել է 1869 թվականին։
Եկեղեցու կողքին 12-րդ դարի աշտարակ է՝ Torre dei Caetani, որը միջնադարյան ամրոցի միակ մնացորդն է։ Վերջինս կղզու վրա կառուցվել էր Պիերլեոնիի կողմից։
Ինտերիեր խմբագրել
Սան Բարտոլոմեո եկեղեցում է գտնվում 20 և 21-րդ դարի նոր նահատակների հուշահամալիրը, որը նվիրել է Հովհաննես Պողոս II Պապը 2000 թվականին։ Այս հուշահամալիրը Սանտ Էջիդիո համայնքի գտնվում է հոգացության ներքո։ Վերջիններս հիմնական խորանի սրբապատկերի հեղինակն են։ Հուշահամալիրի մաս կազմող մասունքներից է մի քարի կտոր, որով 1984 թվականին փորձել են սպանել ազգությամբ լեհ քահանա Յեժի Պոպելուշկոյին[5]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 dati.beniculturali.it — 2014.
- ↑ S. Prete, "Reliquie e culto di S. Bartolomeo ap. dal Medio Oriente a Roma all'Isola Tiberina", Studi e Ricerche sull'Oriente Cristiano, Rome 5.3 (1982:173-181)
- ↑ "Isola Tiberina Is Adorably Tiny, Old & Roman". The Huffington Post. Huffington Post. 31 January 2014. Վերցված է 2014 թվականի փետրվարի 17-ին։
- ↑ V. Forcella, Inscrizioni delle chese e d' altre edifici di Roma, dal secolo XI fino al secolo XVI Volume IV (Roma: Fratelli Bencini, 1874), pp. 527-540.
- ↑ "Father Popieluszko in Rome pantheon of modern martyrs"(չաշխատող հղում). thenews.pl. Վերցված է 2012 թվականի Սեպտեմբերի 6-ին։
Արտաքին հղումներ խմբագրել
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սան Բարտոլոմեո» հոդվածին։ |