Սանտա Մարիա ին Տրաստևերե
Սանտա Մարիա ին Տրաստևերե (իտալ.՝ Basilica di santa Maria in Trastevere), տիտղոսակիր բազիլիկ Հռոմի Տրաստևերե շրջանում։ Հռոմի ամենահին եկեղեցիներից մեկն է։ Հիմնական հատակագիծը և պատի կառուցվածքը թվագրվում են 340-ականներին, իսկ կառույցի մեծ մասը՝ 1140-1143 թվականներին։ Առաջին սրբավայրը կառուցվել է 221 և 227 թվականներին Կալիստոս I Պապի կողմից և ավարտվել է Հուլիոս I Պապի օրոք։ Եկեղեցում 13-րդ դարի վերջին պատկերված կարևոր խճանկարներ կան, որոնք Պիետրո Կավալլինիի աշխատանքներն են[2]։
| Սանտա Մարիա ին Տրաստևերե Basilica di santa Maria in Trastevere | |
|---|---|
 | |
| Հիմնական տվյալներ | |
| Տեսակ | կաստյոլ և փոքր բազիլիկ |
| Երկիր |  Իտալիա |
| Տեղագրություն | Roma Capitale? |
| Հասցե | Via della Paglia 14C և piazza di Santa Maria in Trastevere - Roma[1] |
| Դավանանք | կաթոլիկություն |
| Թեմ | Հռոմի թեմ |
| Հիմնական ամսաթվերը | 12-րդ դար |
| Ժառանգության կարգավիճակ | Իտալիայի մշակութային ժառանգություն[1] |
| Նվիրված | Մարիամ Աստվածածին |
| Անվանված | Մարիամ Աստվածածին |
| Ճարտարապետ | Կառլո Ֆոնտանա |
| Ճարտարապետական տիպ | բազիլիկ |
| Ճարտարապետական ոճ | Ռոմանական ճարտարապետություն |
| Հիմնադրված | 12-րդ դար |
| 30 մետր | |
| Երկարություն | 56 մետր |
| Լայնություն | 30 մետր |
| Շինանյութ | աղյուս, բետոն |
 | |
 | |
 Santa Maria in Trastevere (Rome) Վիքիպահեստում | |
| diocesidiroma.it/phpenti/ente/?ID=2 և santamariaintrastevere.it | |
2014 թվականի հուլիսին բազիլիկում պսակադրվել են Բելգիայի արքայազն Ամեդեոն և Էլիզաբետտա Մարիա Ռոսբոխ ֆոն Վոլկենշտայնը[3]։
Պատմություն խմբագրել
Եպիսկոպոսական գահի արձանագրությունները հավաստում են, որ այս կառույցը Մարիամ Աստվածածնին նվիրված առաջին եկեղեցին է Հռոմում, թեև ոմանք պնդում են առաջինը լինելու արտոնությունը պատկանում է Սանտա Մարիա Մաջորե բազիլիկին։ Անշուշտ, Սանտա Մարիա ին Տրաստևերեն ամենահին եկեղեցիներից մեկն է Հռոմում։
Քրիստոնեական սրբավայր այստեղ հիմնադրվել է 220 թվականին Սուրբ Կալիստոս I (217–222) Պապի կողմից Taberna meritoria՝ զորացրված զինծառայողների ապաստանի տեղում։ Տարածքը քրիստոնեաներին հասանելի դարձավ Ալեքսանդր Սևերոս կայսեր շնորհիվ այն ժամանակ, երբ նա վեճ առաջացրեց քրիստոնյաների և պանդոկապանների միջև՝ ասելով․ «Ես նախընտրում եմ, որ սա պատկանի նրանց, ովքեր պատվում են Աստծուն, անկախ նրանից, թե ինչպես են նրանք երկրպագում նրան» (ըստ Liber Pontificalis գրքի)։
Եկեղեցին 5-րդ և 8-րդ դարերում վերանորոգվել է, իսկ 1140-1143 թվականներին Իննոկենտիոս II Պապի օրոք կրկին կանգնեցվել է հին հիմքերի վրա[4]։ Իննոկենտիոս II Պապը քանդեց եկեղեցին իր նախկին մրցակից Անակլետուս Երկրորդի շիրիմի հետ միասին։ Նա մտադրություն ուներ այդ տեղն ընտրել որպես սեփական գերեզմանի վայր[5]։
Եկեղեցու նավի հոնիական խոյակները վերցված են կամ Կարակալայի բաղնիքների[6] ավերակներից, կամ էլ մոտակա Իսիդայի տաճարից։ 19-րդ դարի ընթացքում գիտությունը բացահայտեց Իսիդայի, Սերապիսի և Հարպոկրատեսի փորագրված դեմքերը, և Պիոս IX Պապի օրոք իրականացված վերականգնման ժամանակ դրանք հեռացվեցին (1870 թ․)[7]։
Սանտա Մարիա ին Տրաստևերե եկեղեցում հայտնաբերված արձանագրությունները արժեքավոր աղբյուրներ են, որոնք ներկայացնում են բազիլիկի պատմությունը։ Դրանք հավաքագրվել և հրատարակվել են Վինչենցո Ֆորչելլայի կողմից[8]։
Ինտերիեր խմբագրել
Եկեղեցու ներկայիս նավը պահպանել է իր սկզբնական նախագիծը։ 22 գրանիտե կորնթական և հոնիական սյուները, որոնք առանձնացնում են նավը ենթակողմերից, բերված են Կարակալայի բաղնիքներից։ Մուտքի դռան ճակատաքարը ևս բերված է այնտեղից։
Ձախ կողմի 5-րդ մատուռը Ավիլլա կապելլան է, որը ձևավորել է Անտոնիո Ջերարդին։ Մատուռի ստորին հատվածը բավականին մութ է։ Գմբեթի վրա բացվածք կա, որտեղ 4 putti պահում են կենտրոնական տաճարը, որտեղից, ներկառուցված պատուհանների միջով թափանցում է լույսը։
Եկեղեցում որպես մասունք պահվում է Սուրբ Ապոլլոնիայի գլուխը։
Էքստերիեր խմբագրել
Եկեղեցու հռոմեական զանգակատունը 12-րդ դարի կառույց է։ Գագաթի մոտ, խորշի մեջ խճանկար կա Տիրամոր և երեխայի պատկերով։ Ճակատամասի խճանկարները նույնպես 12-րդ դարի աշխատանքներ են։ Դրանցում ևս պատկերված են Տիրամայրը և մանուկ Հիսուսը։ Նրանք շրջապատված են 10 կանանցով, որոնց ձեռքներում լապտերներ կան։ Եկեղեցու ճակատամասը վերակառուցվել է 1702 թվականին Կառլո Ֆոնտանայի կողմից։ Վերջինս փոխարինել է հին պատշգամբը կղմինդրապատ տանիքով։
Սանտա Մարիա ին Տրաստևերե հրապարակում, եկեղեցու դիմաց կա ութանկյուն շատրվան, որը նշված է եղել 1472 թվականի քարտեզում։ Այն վերակառուցվել է Կառլո Ֆոնտանայի կողմից[9]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 dati.beniculturali.it — 2014.
- ↑ Churches in Rome Արխիվացված 2018-07-23 Wayback Machine, hoteldesartistes.com; accessed 1 March 2014.
- ↑ "Belgium's Prince Amedeo marries Elisabetta Rosboch von Wolkenstein in Rome". Hello Magazine. 6 July 2014.
- ↑ Since the construction was already under way at the time of the submission of the Antipope Celestine II (1142), it cannot be interpreted as a thanksgiving offering
- ↑ Reardon, Wendy J. 2004. The Deaths of the Popes, p. 92. Macfarland & Company, Inc.; ISBN 0-7864-1527-4
- ↑ Dale Kinney, "Spolia from the Baths of Caracalla in Sta. Maria in Trastevere", The Art Bulletin 68. 3 (September 1986: 379–397).
- ↑ Rodolfo Lanciani noted that they had been "martellati e distrutti" (Lanciani, "L'Iseum et Serapeum del Regione IX", Bolletino della Commissione Archeologica Comunale di Roma 11 (1883:35, corroborated in nineteenth-century German and English guidebooks before and shortly after the restoration, noted in Kinney 1986: 380, note 6.
- ↑ V. Forcella, Inscrizioni delle chese e d' altre edifici di Roma, dal secolo XI fino al secolo XVI Volume II (Roma: Fratelli Bencini, 1873), pp. 335-379.
- ↑ webcitation.org; 25 October 2009; accessed 1 March 2014.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Gallery of photographic details
- "Titulus" article, Catholic Encyclopedia (1908)
- "Roman Monographies: Fountains Part III" Fountain in Piazza Santa Maria in Trastevere
- "Church Location on the Map and more info" Արխիվացված 2007-09-29 Wayback Machine Church Location on the Map and more info
- "3D model of the balisica in Sketchfab"
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սանտա Մարիա ին Տրաստևերե» հոդվածին։ |