Վիքիպեդիա

Ռոբերտ Աթայան

հայ երաժշտագետ, կոմպոզիտոր

Ռոբերտ Արշակի Աթայան (նոյեմբերի 20, 1915(1915-11-20)[1], Թեհրան, Իրան - մարտի 5, 1994(1994-03-05) կամ մարտի 4, 1994(1994-03-04), Լոս Անջելես, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ, թաղված է Երևանում[2]), հայ երաժշտագետ, կոմպոզիտոր, ՀԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ (1961)։

Ռոբերտ Աթայան
Հիմնական տվյալներ
Ծնվել էնոյեմբերի 20, 1915(1915-11-20)[1]
Թեհրան, Իրան
Երկիր Իրան,  ԽՍՀՄ և  Հայաստան
Մահացել էմարտի 5, 1994(1994-03-05) (78 տարեկան) կամ մարտի 4, 1994(1994-03-04) (78 տարեկան)
Լոս Անջելես, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ
ԳերեզմանԹոխմախի գերեզմանատուն
Ժանրերակադեմիական երաժշտություն
Մասնագիտությունկոմպոզիտոր, երաժշտագետ, բանահավաք և երաժշտության ուսուցիչ
ԱշխատավայրԵրևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիա[1] և ՀՀ ԳԱԱ արվեստի ինստիտուտ
ԿրթությունԵրևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիա (1941)[1] և Սանկտ Պետերբուրգի կոնսերվատորիա
Պարգևներ
«Պատվո նշան» շքանշան,
և Հայկական ԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ

Հայ բանաստեղծ, արձակագիր, թարգմանիչ, հասարակական գործիչ Արշակ Աթայանի որդին է, Ռաֆայել և Արմեն Աթայանների եղբայրը։

Կենսագրություն Խմբագրել

1941 թվականին ավարտել է Երևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիան։ 1944 թվականից դասավանդել Է նույն կոնսերվատորիայում (երաժշտության տեսության ամբիոնի վարիչ, պրոֆեսոր՝ 1977 թվականից)։

Ուսումնասիրել է հայկական ժողովրդական և միջնադարյան երաժշտությունը, խազային նոտագրությունը, կազմել և խմբագրել Կոմիտասի երկերի ակադեմիական հրատարակությունը, գրել կամերային գործիքային և վոկալ երկեր, մշակել ժողովրդական և գուսանական երգեր, միջնադարյան մեղեդիներ[3][4][5]։

Երկեր Խմբագրել

  • Քրդական ժողովրդական երգեր = Курдские народные песени. Ջաուարի Նուր, Աթայան Ռոբերտ Արշակի, Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիա, Արվեստի ինստիտուտ, Երևան, ՀՍՍՀ ԳԱ հրատարակչություն, 1983։
  • Երգեր առանց նվագակցության։ Հավասի, գուսան, Մանուկյան Մանուկ Թորոսի, Աթայան Ռոբերտ Արշակի, Երևան, «Սովետական գրող», 1983։
  • Կոմիտասական Հ. 2.: Աթայան Ռոբերտ Արշակի, Գյոդակյան Գևորգ Շմավոնի, Արվեստի ինստիտուտ ՀՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիա, Երևան, ԳԱ հրատարակչություն, 1981։
  • Քրդական ժողովրդական երգարվեստը = Курдское народное песенное искусство: Ջաուարի Նուրե Հաջիի, Աթայան Ռոբերտ Արշակի, Արվեստի ինստիտուտ ՀՍՍՀ ԳԱ, Երևան, ՀՍՍՀ ԳԱ հրատարակչություն, 1976։
  • Ժողովրդական երաժշտության ուսումնասիրումը, տարածումն ու հավաքումը Հայաստանում = Собрание, изучение и пропаганда народной музыки в Армении: (Կոմպոզիտորների միության պլենումի նյութերը) / Հայաստանի կոմպոզիտորների միություն., Հայաստանի կոմպոզիտորների միություն | Աթայան, Ռոբերտ Արշակի, 1915-1994 [խմբ.] | Բրուտյան, Մարգարիտ Արամի, 1922-2002 [խմբ.] | Հայաստանի Կոմպոզիտորների միության պլենում, Երևան, «Հայաստան», 1973։
  • Alexander Spendiaryan: [About composer] / A. I. Shahverdyan; Edt.: R. Atayan; Trl.: S. Seferyan.Yerevan, Hayastan, 1971.
  • Ալեքսանդր Սպենդիարյան։ [Կոմպոզիտորի մասին]։ Շահվերդյան Ալեքսանդր Իսահակի, Աթայան Ռոբերտ Արշակի, Երևան, «Հայաստան», 1971։
  • Երկերի ժողովածու։ Հատոր ։ Կոմիտաս, Աթայան Ռոբերտ Արշակի, Հայկական ՍՍՌ գիտությունների ակադեմիա, Երևան, «Սովետական գրող», 1969։
  • Երաժշտության դասավանդման մեթոդիկա։ Ձեռնարկ միջնակարգ դպրոցների երաժշտության ուսուցիչների համար։ Մազմանյան Մարտին Սարգսի, Աթայան Ռոբերտ Արշակի, Երկրորդ լրացված և բարեփոխված հրատարակչություն, Երևան, «Լույս», 1969։
  • Գուսան Հավասի։ (Կյանքը և ստեղծագործությունը)։ Աթայան Ռոբերտ Արշակի, Միքայելյան Պ. Երևան, Հայպետհրատ, 1963։
  • Երաժշտության տարրական տեսություն։ Դասագիրք երաժշտ. դպր. և ուսումնարանների համար։ Աթայան Ռոբերտ Արշակի, Տեր-Մարտիրոսյան Տիգրան Գևորգի, Երևանի պետական կոնսերվատորիա, Կոմիտասի անվան Երաժշտւթյան տեսության և կոմպոզիցիայի ամբիոն, Երևան, «Հայպետհրատ», 1962։
  • Կոմիտաս։ Կյանքը, գործունեությունը, ստեղծագործությունը։ Գասպարյան Սամսոն Գասպարի, Աթայան Ռոբերտ Արշակի, Երևան, Հայպետհրատ, 1961։
  • Հայկական խազային նոտագրությունը = Армянская хазовая нотопись: (Ուսումնասիր. և վերածն. հարցեր)։ Աթայան Ռոբերտ Արշակի, Խաչիկյան Լևոն Ստեփանի, ՀՍՍՌ ԳԱ., Երևան, ՀՍՍՌ ԳԱ հրատարակչություն, 1959։
  • Երաժշտական դաստիարակության մեթոդիկան մասսայական դպրոցներում։ Մազմանյան Մարտին Սարգսի, Աթայան Ռոբերտ Արշակի, Երևան, Հայպետուսմանկհրատ, 1959։
  • Հայ երաժշտության պատմության ակնարկներ։ XIX-XX դդ.: (Մինչսովետական շրջան), Շահվերդյան Ալեքսանդր Իսահակի, Աթայան Ռոբերտ Արշակի, Երևան, «Հայպետհրատ», 1959։
  • Երաժշտական գրագիտության և երգի ձեռնարկ։ Տարրական դպրոցի I-IV դասարանների համար։ Միրզայան Մ, Աթայան Ռոբերտ Արշակի, Երևան, Հայպետուսմանկհրատ, 1958։
  • Դասագիրք երաժշտության տարրական թեորիայի։ Աթայան Ռոբերտ Արշակի, Տեր-Մարտիրոսյան Տ, Երևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիա, Թեորետիկ-կոմպոզիտորական ամբիոն, Երևան, Հայպետհրատ, 1957։
  • Комитас и армянская музыкальная культура / А. Шавердян; Под ред. Р. А. Атаяна; Коммент. Р. Атаяна, Ереван, Армгосиздат, 1956:
  • Армянские композиторы / [Сост. : Р. А. Атаян, М. О. Мурадян. А. Г. Татевосян], Ереван, Армгосиздат, 1956.
  • Աստղաձոր։ Քայլերգ փողային նվագախմբի համար։ Պարտիտուրա = Астхадзор. Марш для духового оркестра. Партитура, Տեր-Ղևոնդյան Անուշավան Գրիգորի, Աթայան Ռոբերտ Արշակի, Երևան, Հայպետհրատ, 1955։

Ծանոթագրություններ Խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — 1974. — հատոր 1. — էջ 127.
  2. ↑ Wolverton Cynthia Kay (December 2002)։ «The Contributions of Armenian Composers to the Clarinet Repertoire»։ University of North Texas։ էջ 39։ Վերցված է փետրվարի 14, 2014 
  3. ↑ Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր առաջին, Երևան, 2005 
  4. ↑ Atʻayan Ṙobert (1997)։ «Intro»։ in Vrej Nersessian (translator)։ Armenian neume system of notation : study and analysis։ Richmond, England: Curzon Press։ ISBN 9780700706365 
  5. ↑ «Researchers of Komitas»։ Komitas Virtual Museum։ Վերցված է փետրվարի 19, 2014 
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 1, էջ 127)։  
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ռոբերտ_Աթայան&oldid=8217776» էջից