Ջրկոտեմ

Ջրկոտեմ
Կաղապար:Bt-ruslat
Գիտական դասակարգում
Թագավորություն Բույսեր Բաժին Ծածկասերմեր Դաս Երկշաքիլավորներ Կարգ Խաչածաղկավորներ Ընտանիք Կաղամբազգիներ Ցեղ Ջրկոտեմ
Լատիներեն անվանում
Nasturtium R. Br.
Դասակարգումը Վիքիցեղերում Պատկերներ Վիքիպահեստում

Ջրկոտեմ (անգլ.՝ Nasturtium), հորփ կոտեմ, կաղամբազգիների (խաչածաղկավորներ) ընտանիքի բազմամյա ջրային բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է 6 (այլ տվյալներով՝ 2) տեսակ։

Հայաստանում

Դեղատու ջրկոտեմ

Հայաստանում՝ 1 տեսակ՝

• ջրկոտեմ դեղատու (Nasturtium officinale)։

Տարածված է Լոռու, Տավուշի, Կոտայքի, Սյունիքի մարզերում, Երևանի շրջակայքում։ Աճում է ճահիճներում, գետերի, առուների ափերին, գերխոնավ վայրերում։

Կենսաբանական նկարագիր

Ցողունը ակոսավոր է, բարձրությունը՝ 10-60 սմ։ Տերևները փետրաբաժան են։ Ծաղկաբույլը կարճ ողկույզ է, ծաղիկները՝ մանր, սպիտակ։

Ծաղկում է մայիս-օգոստոսին։

Պտուղը պատիճ է։

Քիմիական կազմ

Դեղաբույս է. պարունակում է եթերայուղեր, գլիկոզիդ, յոդ, վիտամին C, կարոտին (A-նախավիտամին)։

Նշանակություն

Թարմ տերևների հյութն ու պատրաստուկները միզամուղ և լեղամուղ են։ Երիտասարդ տերևներն ու ընձյուղներն ուտելի են (պատրաստում են աղցան)։ Սերմերը ևս պարունակում են եթերայուղեր և ճարպայուղեր (24 %), կարող են փոխարինել մանանեխին։

Տեսակներ

Հայտնի է 316 տեսակ.

• Nasturtium africanum
• Nasturtium floridanum
• Nasturtium gambellii
• Nasturtium groenlandicum
• Nasturtium microphyllum
• Nasturtium officinale
• Nasturtium sordidum

Գրականություն

• Siegmund Seybold (Hrsg.)։ Schmeil-Fitschen interaktiv (CD-Rom), Quelle & Meyer, Wiebelsheim 2001/2002, ISBN 3-494-01327-6
• Al-Shehbaz, I. A. and R. A. Price, 1998. Delimitation of the genus Nasturtium (Brassicaceae). Novon 8: 124-126.
• Al-Shehbaz, I. A., M. A. Beilstein, and E. A. Kellogg, 2006. Systematics and phylogeny of the Brassicaceae (Cruciferae): an overview(չաշխատող հղում). Plant Systematics and Evolution 259: 89–120

Արտաքին հղումներ

• USDA Plant Database for Nasturtium officinale

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։

Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ջրկոտեմ» հոդվածին։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ջրկոտեմ» հոդվածին։