Ջորդան Պիտերսոն
Ջորդան Բերտ Պիտերսոն (անգլ.՝ Jordan Bernt Peterson, հունիսի 12, 1962[1], Էդմոնտոն, Կանադա[2]), կանադացի կլինիկական հոգեբան, մշակութային քննադատ, Տորոնտոյի համալսարանում հոգեբանության պրոֆեսոր։ Ուսումնասիրությունների հիմնական ոլորտներն են՝ աննորմալ սոցիալական և անձի հոգեբանությունը[7]՝ հատկապես կրոնի հոգեբանությանը, գաղափարախսական հավատքներին[8] և անհատականության, արտադրողականության բարելավմանը[9]։
.svg){kind=small}
Պիտերսոնը մեծացել է Կանադայի Ալբերտա նահանգի Ֆեյրվյու քաղաքում։ 1982 թվականին ավարտել է Ալբերտայի համալսարանի քաղաքագիտության բաժինը, 1984 թվականին՝ նույն համալսարանի հոգեբանության բաժինը։ 1991 թվականին դարձել է ՄաքԳիլի համալսարանի կլինիկական հոգեբանության Ph.D.: Երկու տարի անց տեղափոխվել է Մասսաչուսեթս, որտեղ Հարվարդի համալսարան աշխատել է որպես ասիստենտ և դոցենտ։ 1998 թվականին տեղափոխվել է Տորոնտոյի համալսարան որպես պրոֆեսոր։ 1999 թվականին հրատարակել է «Maps of Meaning: The Architecture of Belief» աշխատությունը, որտեղ ուսումնասիրում է մի քանի գիտական ոլորտներ՝ հավատքների և առասպելների համակարգերի կառուցվածքը, հույզերի կարագավորման վրա իրենց դերը, իմաստի ստեղծումը և ցեղասպանության դրդապատճառները նկարագրելու համար[10][11][12]։ 2018 թվականի հունվարին հրատարակել է «12 Rules for Life: An Antidote to Chaos» գիրքը[13][14][15]։
2016 թվականին Պիտերսոնը թողարկել է մի շարք տեսանյութեր իր ՅուԹյուբ ալիքում, որտեղ նա քննադատում է Կանադայի կառավարության Bill C-16-ը։ Հետագայում նա զգալիորեն լուսաբանվել է ԶԼՄ-ների կողմից[13][14][15]։
Մանկություն
խմբագրելՊիտերսոնը ծնվել է 1962 թվականի հունիսի 12֊ին, մեծացել է Կանադայի Ալբերտա նահանգի Ֆեյրվյու քաղաքում, որը գտնվում է իր ծննդավայր Էդմոնտոնի հյուսիս֊արևմուտքում։ Նա ընտանիքի երեք երեխաներից ամենամեծն էր։ Մայրը Ֆեյրվյու քաղաքի Գրանդե Պրիրի մարզային քոլեջի գրադարանավարուհի էր, հայրը՝ Վոլտեր Պիտերսոնը, դպրոցում ուսուցիչ[16]։ Բերտ (/bɛərnt/) անունը ստացել է ի պատիվ իր նորվեգացի նախապապին[17][18]։
13 տարեկանում ծանոթացել է Ջորջ Օրուելի, Օլդոս Հաքսլիի, Ալեքսանդր Սոլժենիցինի և Այն Ռանդի ստեղծագործությունների հետ[19]։ Դեռահասության տարիներին աշխատել է Նոր դեմոկրատական կուսակցության համար, բայց 18 տարեկանում լքել է կուսակցությունը, քանի որ «ինտելեկտուալ, թվիգ հագած միջին դասի սոցիալիստների» պատճառով, որոնք «չէին սիրում աղքատներին, այլ պարզապես ատում էին հարուստներին»[16][20]։
Կրթություն
խմբագրել1979 թվականին Ֆեյրվյու ավագ դպրոցը ավարտելուց հետո Պիտորսոնը ընդունվեց Գրանդե Պրիրի մարզային քոլեջ `քաղաքական գիտություն և անգլերեն գրականություն ուսումնասիրելու համար[8]։ Հետագայում նա տեղափոխվել է Ալբերտայի համալսարան, որն ավարտել է 1982 թվականին[20]։ Այնուհետեւ նա մեկ տարով մեկնել է Եվրոպա։ Այնտեղ նա շահագրգռված էր Սառը պատերազմի հոգեբանական ծագումից, մասնավորապես 20-րդ դարի եվրոպական տոտալիտարիզմով[8][21] և ցնցված էր միջուկային սպառազինությունների մրցավազքի թուլացման մասին ապոկալիպտիկ մղձավանջներով։ Արդյունքում նա անհանգստացած էր մարդկության չարիքի և կործանման ունակությամբ և սկսեց հետաքրքրվել Կարլ Յունգի, Ֆրիդրիխ Նիցշեի, Ալեքսանդր Սոլժենիցինի[16], Ֆյոդոր Դոստոևսկիի գործերով[21]։ Հետո վերադարձել է Ալբերտայի համալսարան և ստացել 1984 թվականին ավարտել է հոգեբանության ֆայուլտոտը[22]։ 1985 թվականին նա տեղափոխվեց Մոնրեալ, և սկսեց հաճախեկ ՄաքԳիլի համալսարան։ Նա 1991 թվականին Ռոբերտ Օ.Պիխլի հսկողության ներքո դարձել է կլինիկական հոգեբանության Ph.D.։ Մինչև 1993 թվականի հունիսը մնացել է ՄաքԳիլի համալսարանում, աշխատելով Փիլի և Մորիս Դանգիերի հետ[8][23]։
Անձնական կյանք
խմբագրել1989 թվականին ամուսնացել է Թամի Ռոբերթսի հետ[19]։ Նրանք ունեն մեկ տղա և մեկ աղջիկ[16][19]։ 2017 թվականի օգոստոսին դարձել է պապիկ[24]։
Պիտերսոնը իրեն համարում է դասական բրիտանացի լիբերալ[21][25]։ 2017 թվականին Թիմ Լոթի հետ հարցազրույցի ընթացքում նշել է, որ քրիստոնյա է[26]։ The Spectator ամսագրում Լոթը նշել է, որ Պիտերսոնը ոգեշնչված է Յունգի կրոնի փիլիսոփայությամբ, և քրիստոնեական էկզիստենցիալիզմի վերաբերյալ ունի Սյորեն Կիերկեգորի և Փոլ Թիլիչի նման տեսակետ։ Լոթը նաև նշում է, որ Պիտերսոնը հարգում է դաոսականություն, քանի որ դիտարկում է կյանքը որպես կարգի և քաոսի միջև պայքար, և համարում է, որ կյանքը անիմաստ կլիներ առանց այս երկվության[21]։
Բիբլիոգրաֆիա
խմբագրելԳրքեր
խմբագրել- Peterson, Jordan B. (1999). Maps of Meaning: The Architecture of Belief. Routledge. ISBN 0415922224.
- Peterson, Jordan B. (2018). 12 Rules for Life: An Antidote to Chaos. Penguin Random House. ISBN 0345816021.
Հոդվածներ
խմբագրել- 15 ամենաշատ մեջբերված ակադեմիական հոդվածները Google Scholar֊ից և ResearchGate֊ից՝
- Peterson J. B.; Rothfleisch J.; Zalazo P.; Pihl R. O. (1990). «Acute alcohol intoxication and cognitive functioning». Journal of Studies on Alcohol. 51 (2): 114–122. doi:10.15288/jsa.1990.51.114.
- Pihl R. O.; Peterson J. B.; Finn P. R. (1990). «Inherited Predisposition to Alcoholism: Characteristics of Sons of Male Alcoholics». Journal of Abnormal Psychology. 99 (3): 291–301. doi:10.1037/0021-843X.99.3.291.
- Pihl R. O.; Peterson J. B.; Lau M. A. (1993). «A biosocial model of the alcohol-aggression relationship». Journal of Studies on Alcohol, Supplement. 11: 128–139. doi:10.15288/jsas.1993.s11.128.
- Stewart S. H.; Peterson J. B.; Pihl R. O. (1995). «Anxiety sensitivity and self-reported alcohol consumption rates in university women». Journal of Anxiety Disorders. 9 (4): 283–292. doi:10.1016/0887-6185(95)00009-D.
- Peterson J. B.; Smith K. W.; Carson S. (2002). «Openness and extraversion are associated with reduced latent inhibition: replication and commentary». Personality and Individual Differences. 33 (7): 1137–1147. doi:10.1016/S0191-8869(02)00004-1.
- DeYoung C. G.; Peterson J. B.; Higgins D. M. (2002). «Higher-order factors of the Big Five predict conformity: Are there neuroses of health?». Personality and Individual Differences. 33 (4): 533–552. doi:10.1016/S0191-8869(01)00171-4.
- Carson S. H.; Quilty L. C.; Peterson J. B. (2003). «Decreased Latent Inhibition Is Associated With Increased Creative Achievement in High-Functioning Individuals». Journal of Personality and Social Psychology. 85 (3): 499–506. doi:10.1037/0022-3514.85.3.499.
- DeYoung C. G.; Peterson J. B.; Higgins D. M. (2005). «Sources of openness/intellect: cognitive and neuropsychological correlates of the fifth factor of personality». Journal of Personality. 73 (5): 825–858. doi:10.1111/j.1467-6494.2005.00330.x.
- Carson S. H.; Quilty L. C.; Peterson J. B. (2005). «Reliability, Validity, and Factor Structure of the Creative Achievement Questionnaire». Creativity Research Journal. 17 (1): 37–50. doi:10.1207/s15326934crj1701_4.
- Mar R. A.; Oatley K.; Hirsh J. B.; Paz J. D.; Peterson J. B. (2006). «Bookworms versus nerds: Exposure to fiction versus non-fiction, divergent associations with social ability, and the simulation of fictional social worlds». Journal of Research in Personality. 40 (5): 694–712. doi:10.1016/j.jrp.2005.08.002.
- DeYoung C. G.; Quilty L. C.; Peterson J. B. (2007). «Between Facets and Domains: 10 Aspects of the Big Five». Journal of Personality and Social Psychology. 93 (5): 880–896. doi:10.1037/0022-3514.93.5.880.
- Mar R. A.; Oatley K.; Peterson J. B. (2009). «Exploring the link between reading fiction and empathy: Ruling out individual differences and examining outcomes». The European Journal of Communication Research. 34 (4): 407–429. doi:10.1515/COMM.2009.025.
- Hirsh J. B.; DeYoung C. G.; Xu X.; Peterson J. B. (2010). «Compassionate Liberals and Polite Conservatives: Associations of Agreeableness With Political Ideology and Moral Values». Personality and Social Psychology Bulletin. 95 (2): 655–664. doi:10.1177/0146167210366854.
- Morisano D.; Hirsh J. B.; Peterson J. B.; Pihl R. O.; Shore B. M. (2010). «Setting, elaborating, and reflecting on personal goals improves academic performance». Journal of Applied Psychology. 36 (5): 255–264. doi:10.1037/a0018478.
- Hirsh J. B.; Mar R. A.; Peterson J. B. (2012). «Psychological Entropy: A Framework for Understanding Uncertainty-Related Anxiety». Psychological Review. 119 (2): 304–320. doi:10.1037/a0026767.
Արտաքին հղումներ
խմբագրելԾանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 Catalogue of the Library of the Pontifical University of the Holy Cross
- ↑ 2,0 2,1 2,2 https://www.thestar.com/news/insight/2018/03/16/jordan-peterson-is-trying-to-make-sense-of-the-world-including-his-own-strange-journey.html
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 3,8 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
- ↑ Opinion | Meet the Renegades of the Intellectual Dark Web - The New York Times
- ↑ Peterson, Jordan B.
- ↑ CONOR.Sl
- ↑ «Jordan B Peterson». ResearchGate. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ նոյեմբերի 12-ին. Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 11-ին.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 Tucker, Jason; VandenBeukel, Jason (2016 թ․ դեկտեմբերի 1). «'We're teaching university students lies' – An interview with Dr Jordan Peterson». C2C Journal.
- ↑ «Meaning Conference». International Network on Personal Meaning. July 2016. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հունիսի 4-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 23-ին.
- ↑ McCord, Joan (2004). Beyond Empiricism: Institutions and Intentions in the Study of Crime. Transaction Publishers. էջ 178. ISBN 978-1-4128-1806-3.
- ↑ Ellens, J. Harold (2004). The Destructive Power of Religion: Models and cases of violence in religion. Praeger. էջ 346. ISBN 978-0-275-97974-4.
- ↑ Gregory, Erik M.; Rutledge, Pamela B. (2016). Exploring Positive Psychology: The Science of Happiness and Well-Being. ABC-CLIO. էջ 154. ISBN 978-1-61069-940-2.
- ↑ 13,0 13,1 Blatchford, Christie (2018 թ․ հունվարի 19). «Christie Blatchford sits down with "warrior for common sense" Jordan Peterson». National Post. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 19-ին.
- ↑ 14,0 14,1 Bartlett, Tom (2018 թ․ հունվարի 17). «What's So Dangerous About Jordan Peterson?». The Chronicle of Higher Education. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 19-ին.
- ↑ 15,0 15,1 Lott, Tim (2018 թ․ հունվարի 21). «Jordan Peterson: 'The pursuit of happiness is a pointless goal'». The Observer. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 21-ին.
- ↑ 16,0 16,1 16,2 16,3 McBride, Jason (2017 թ․ հունվարի 25). «The Pronoun Warrior». Toronto Life. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 10-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 28-ին.
- ↑ Peterson, Jordan B. (2017 թ․ մարտի 23). «I am Dr Jordan B Peterson, U of T Professor, clinical psychologist, author of Maps of Meaning and creator of The SelfAuthoring Suite. Ask me anything!». Reddit. «Bernt. Pronounced Bear-ent. It's Norwegian, after my great grandfather.»
- ↑ Brown, Louise (2007 թ․ ապրիլի 17). «Schools a soft target for revenge-seekers». Toronto Star. «Jordan Bernt Peterson of the University of Toronto.»
- ↑ 19,0 19,1 19,2 Winsa, Patty (2017 թ․ հունվարի 15). «He says freedom, they say hate. The pronoun fight is back». Toronto Star.
- ↑ 20,0 20,1 Krendl, Anne C. (1995 թ․ ապրիլի 26). «Jordan Peterson: Linking Mythology to Psychology». The Harvard Crimson.
- ↑ 21,0 21,1 21,2 21,3 Lott, Tim (2017 թ․ սեպտեմբերի 20). «Jordan Peterson and the transgender wars». The Spectator. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 21-ին. Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 11-ին.
- ↑ «Former Fairviewite Gets TV Miniseries». Fairview Post. 2004 թ․ հունվարի 27. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ ապրիլի 22-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 6-ին.
- ↑ Staff writer(s) (2016 թ․ օգոստոսի 14). «Biography: Jordan Peterson». University of Toronto.
- ↑ Peterson, Jordan (2017 թ․ օգոստոսի 6). «Jordan B Peterson on Twitter». «I'm a grandfather. Everyone is fine. Smooth as silk. Good work daughter.»
- ↑ Kovach, Steve (2017 թ․ օգոստոսի 12). «Silicon Valley's liberal bubble has burst, and the culture war has arrived». Business Insider. Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 11-ին. «classic British liberal Jordan B. Peterson»
- ↑ «Am I Christian? – Timothy Lott and Jordan B Peterson». Jordan B Peterson clips. YouTube. 2017 թ․ օգոստոսի 1. «Interviewer: Quick question, are you a Christian? Peterson: I suppose the most straight-forward answer to that is yes, although I think it's… it's… let's leave it at "yes".»
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ջորդան Պիտերսոն» հոդվածին։ |