Ջոն Ուիլքս Բութ
Ջոն Ուիլքս Բութ (անգլ.՝ John Wilkes Booth, մայիսի 10, 1838[1][2], Բել Էյր, Մերիլենդ - ապրիլի 26, 1865[1][2][3], Պորտ Ռոյալ, Վիրջինիա), ամերիկացի թատրոնի դերասան։ 1865 թվականի ապրիլի 14-ին սպանել է ԱՄՆ նախագահ Աբրահամ Լինքոլնին։
 անգլ.՝ John Wilkes Booth | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | մայիսի 10, 1838[1][2] |
| Ծննդավայր | Բել Էյր, Մերիլենդ |
| Մահացել է | ապրիլի 26, 1865[1][2][3] (26 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Պորտ Ռոյալ, Վիրջինիա |
| Գերեզման | Գրին Մաունթ գերեզմանոց |
| Կրթություն | Bel Air High School? |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} ԱՄՆ |
| Կրոն | բողոքականություն[4] |
| Մասնագիտություն | դերասան, գրող, թատրոնի դերասան, մարդասպան, հանցագործ և մարդասպան |
| Ծնողներ | հայր՝ Ջունիուս Բրուտուս Բութ |
Կենսագրություն խմբագրել
Ջոն Ուիլքս Բութը ծնվել է 1838 թ. մայիսի 10-ին Բել Էյր Մերիլենդում։ Նրա ընտանիքի անդամները նույնպես դերասաններ էին։ Նրա հայրը խաղացել է Կովենդ Գարդեն և Դրուրի Լեյն թատրոններում։ Նաև նրա մեծ եղբայրը Էդվին Թոմաս Բութ (1833—1893) նա էլ է խաղացել թատրոնում։ Ընտանիքի ավանդույթների համաձայն, Ջոն Ուիլքս Բութը նույնպես դերասան էր Շեքսպիրյան ռեպերտուարայում։ Քսանհինգ տարեկանում նա դեբյուտ է ունեցել թատրոնի բեմում և շուտով դարձել իր ժամանակի ամենահայտնի դերասաններից մեկը։ Համագործակցում է Ռիչմոնդը «Shakespearean company» թատրոնի հետ։
1854 թ. Հարպերս Ֆերրիում կամավորը մասնակցեց Ջոն Բրաունի ելույթի ճնշմանը։ Հյուսիսային և հարավային պատերազմի ժամանակ նա դարձավ Կոնֆեդերացիայի գաղտնի գործակալ, որը հանձնեց իր անօրինական դեղերը։ Նա մասնակցեց հակակառավարական դավադրությանը, որի մասնակիցները առաջինը խորհեցին նախագահ Աբրահամ Լինքոլնի առևանգումը, այնուհետև, պատերազմի ավարտին, նրա սպանությունը և ԱՄՆ կառավարության հիմնական անդամները։ Կառավարության որոշ անդամների վրա փորձ էր արվել, բայց միայն Լինկոլն էր սպանվել։
1865 թ. ապրիլի 14-ին Վաշինգտոնում գտնվող Ֆորդ թատրոնում տեղի ունեցած ելույթում մահացու վիրավորվելով նախագահ Լինկոլնը ատրճանակով կրակել է։ Բութը զբաղված չէր այդ օրը նվագախմբում, և ընդհանրապես ընդամենը երկու անգամ հնչեց Ֆորդ թատրոնում, բայց հաճախ այցելում էր իր գործընկեր դերասաններին և գիտեր ինչպես շենքը, այնպես էլ ռեպերտուարը։
«Իմ ամերիկացի զարմիկը» կատակերգության ամենասուր վայրում նա ներխուժեց նախագահական տուփ և կրակեց կրակողներից մեկի վրա, ակնկալելով, որ կրակոցի ձայնը կծաղրեց ծիծաղի պայթյունից։
Մահը խմբագրել
Խուճապի մեջ նա կարողացավ փախչել, սակայն 1865 թ. ապրիլի 26-ի ուշ երեկոյան նրան բռնել էր Վիրջինիա նահանգի ոստիկանությունը ախոռում, որտեղ նա թաքնվում էր պահակներից մեկի հետ։ Ոստիկանությունը հրդեհել է ախոռը, Բութը դուրս է եկել, զինամթերքով զինված, և այդ պահին մահացու վիրավորվել էր զինվոր Բոստոն Կորբետի կողմից։ Նրա վերջին խոսքերն էին. «Ասա մայրիկիս, որ ես մահացել եմ, իմ երկրի համար պայքարելիս»։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ջոն Ուիլքս Բութ» հոդվածին։ |