Վիքիպեդիա

Պրոզերպինա (նկար)

Դանթե Գաբրիել Ռոսսետտիի նկար
(Վերահղված է Պրոզերպինա (կտավ)ից)

«Պրոզերպինա», անգլիացի նկարիչ-պրեռաֆայելիտ Դանթե Գաբրիել Ռոսսետտիի նկարը՝ ստեղծված 1874 թվականին։

Պրոզերպինա
տեսակգեղանկար
նկարիչԴանթե Գաբրիել Ռոսսետտի
տարի1874
բարձրություն125,1 սանտիմետր[1]
լայնություն61 սանտիմետր[1]
ուղղությունՊրեռաֆայելիտներ
ժանրդիցաբանական գեղանկարչություն
նյություղաներկ[2] և կտավ[2]
գտնվում էԹեյթ Բրիտանիա[2]
հավաքածուԹեյթ Բրիտանիա
կայք
Ծանոթագրություններ
 Proserpine by Dante Gabriel Rossetti Վիքիպահեստում

Ստեղծման պատմություն խմբագրել

Կտավին պատկերված է հռոմեական դիցաբանության ստորգետնյա թագավորության աստվածուհի Պրոզերպինան, որը համապատասխանում է հին հունական Պերսեփոնեին՝ Յուպիտերի և Կերեսի դստերը, Պլուտոնի զարմուհուն և կնոջը։ Ըստ լեգենդի՝ Պրոզերպինան մարգագետնում ծաղիկներ էր հավաքում, երբ նրան նկատել և սիրել է Պլուտոնը՝ ստորգենյա աշխարհի թագավորը։ Նա կառքով տարել է աղջկան ստորգետնյա թագավորություն, չնայած նրա՝ Ադոնիսի նկատմամբ ունեցած սիրո։ Պլուտոնը ստիպված էր բաց թողնել աղջկան, բայց տվել է նրան ճաշակելու նռան հատիկ, որպեսզի նա չմոռանա մահվան թագավորությունը և վերադառնա իր մոտ։ Այդ օրվանից Պրոզերպինան տարվա կեսը անցկացնում է մեռյալների, մյուս կեսը՝ ողջերի թագավորությունում[3]։ Չնայած նկարի վրա նշված է 1874 թվականը, Ռոսսետտին մինչև այն ավարտելը, դրա վրա աշխատել է յոթ տարի՝ ութ կտավների վրա։ Բնորդուհի է դարձել նկարչի սիրեցյալը՝ Ջեյն Մորիսը[4]։

Նկարում (Թայթ տարբերակում) աջ վերին անկյունում կա իտալերեն սոնետ՝ Ռոսսետտիի հեղինակությամբ, որտեղ հեղինակը Ջեյնի ամուսնությունը Ուիլյամ Մորիսի հետ համեմատում է Պրոզերպինայի ճակատագրի հետ[5][6][7]։ Նույն սոնետը անգլերենով գրված է շրջանակի վրա։

Տարբերակներ խմբագրել

Ռոսսետտին նկարի վրա սկսել է աշխատել 1871 թվականից և նկարել է առնվազն 8 տարբերակ տարբեր կտավների վրա, վերջինը ավարտել է 1882 թվականին՝ իր մահվան տարում։ Հաճախ նա դժգոհ է եղել արդյունքից և կտրել է կտավը՝ թողնելով միայն բնորդուհու գլուխն ու ձեռքերը, այդպես էլ եղել է երրորդ նկարի հետ, որը վերածվել է «Ձնծաղիկներ» նկարին։

Նկարը մի քանի անգամ հետ է վերադարձել պատվիրատուն՝ հավաքորդ Ֆրեդերիկ Լեյլանդը, իսկ մի անգամ էլ նկարը տուժել է տրանսպորտով տեղափոխելուց․ իր նամակներից մեկում Ռոսսետտին այն անվանել է «անիծյալ կտավ»[8]։ Լեյլանդը ձեռք է բերել Ռոսսետտիի 18 կտավ, հենց նա էլ նկարչին առաջարկել է տրիպտիխի ձևավորման գաղափարը, որի մեջ ներառվել են «Մնեմոսինե»-ն, «Երանելի կույսը» և «Պրոզերպինա»-ն[9][10]։

Վաղ տարբերակները ուղարկվել են Չարլզ Հաուելին և անհետացել են։ Արդյունքում պահպանվել են երեք նկարներ յուղաներկով և ուրվանկարները։

Այս նկարի վեցերորդ տարբերակը (1877, յուղաներկ, կտավ) 1964 թվականին 5 000 գինեյով ձեռք է բերել բրիտանացի նկարիչ Լոուրենս Լաուրին[11]։ Վաղ տարիքից Լաուրին հմայված էր Ռոսսետտիի ուշ շրջանի այս ստեղծքգործությամբ և կարողացել է նրա տարբերակը ձեռք բերել միայն կյանքի վերջում։ Լաուրիի հավաքածուից Ռոսսետտիի հենց այս նկարը 1987 թվականին դարձել է վիկտորյական դարաշրջանի առաջին նկարը՝ վաճառված ավելի քան 1 000 000 ֆունտ ստերլինգով Քրիստիս աճուրդում[12]։

Յոթերորդ տարբերակը, որը նկարի առավել հայտնի տարբերակն է, ձեռք է բերվել Ֆրեդերիկ Լեյլանդի կողմից և այժմ գտնվում է Թեյթ պատկերասրահում։ 2013 թվականին նկարը Թեյթ պատկերասրահից ցուցադրվել է Պուշկինի անվան կերպարվեստի թանգարանում՝ «Պրեռաֆայելիտներ։ Վիկտորյական ավանգարդ» ցուցահանդեսում։

Վերջին՝ ութերորդ տարբերակը ավարտվել է նկարչի մահից մի քանի օր առաջ։ Այն ցուցադրվում է Բերմինգհեմի թանգարանում և արվեստի պատկերասրահում[13][14][15]։

№ Նկար Նշումներ Չափս Տարի Թանգարան
-   ածուխ, գունամատիտ 38 1/4 x 18 1/4 in. 1871 Էշմոլի թանգարան, Օքսֆորդ[16]
1 յուղաներկ ոչնչացրել է հեղինակը
2 յուղաներկ ոչնչացրել է հեղինակը[17]
3   «Ձնծաղիկներ», յուղաներկ 41,5 × 34 см 1873 Էնդրու Լլոյդ Ուեբերի հավաքածու
-   մատիտ, գրիչ 8 1/2 x 4 1/4 in. 1874 Մասնավոր հավաքածու[18]
4 յուղաներկ 1873 գտնվելու վայրն անհայտ է[19]
5 յուղաներկ около 1873 Կորել է տեղափոխելուց, համարվում է ոչնչացված[20]
6   յուղաներկ 46 x 22 in. 1877 Եղել է Լաուրայի հավաքածուում[21]
7   յուղաներկ 125,1 х 61 см 1874 Թեյթ պատկերասրահ[22]
-   նկար, մատիտ, ջրաներկ 30 ½ x 14 ¾ in.

(77.5 x 37.5 սմ)

1878 Մասնավոր հավաքածու[23] (Christie's, 2019: 3,49 մլն դոլար)
-   նկար ածխով[24] 47 х 22 in.

(120 x 56 սմ)

1880 Մասնավոր հավաքածու[25] (Sotheby's, 2013: 3,27 մլն ֆունտ)
8   յուղաներկ 78,7 х 39,2 սմ 1882 Բիրմենգհեմի թանգարան և գեղարվեստի պատկերասրահ[15]

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 http://www.tate.org.uk/art/artworks/rossetti-proserpine-n05064
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 https://artuk.org/discover/artworks/proserpine-117727
  3. ↑ Riggs, Terry (1998). «Proserpine 1874». Tate Collection. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ մարտի 17-ին. Վերցված է 2012 թ․ փետրվարի 14-ին.
  4. ↑ V. Surtees, Dante Gabriel Rossetti 1828—1882. The Paintings and Drawings, Clarendon Press (1971), I, pp.131-4
  5. ↑ See critique at Proserpine and Jane Morris: Women Trapped in Unhappy Relationships
  6. ↑ Longing and Connection in D.G. Rossetti’s Proserpine.
  7. ↑ L. Parris (ed.), The Pre-Raphaelites, exhibition catalogue, Tate Gallery (1984), pp.231-2.
  8. ↑ «Proserpine». Rossetti Archive (անգլերեն).
  9. ↑ Waking Dreams, p. 26 (figure 5).
  10. ↑ Waking Dreams, p. 204.
  11. ↑ «Proserpine (sixth version). Dante Gabriel Rossetti, 1877» (անգլերեն). The Complete Writings and Pictures of Dante Gabriel Rossetti, edited by Jerome J. McGann. Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 22-ին.
  12. ↑ «Portrait owned by LS Lowry sells for £ 200 000» (անգլերեն). The Тelegraph. 2009 թ․ հունիսի 5. Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 22-ին.
  13. ↑ McGann, Jerome (editor) (2005). «Proserpine, 1872». Rossetti Archive. Institute for Advanced Technology in the Humanities, University of Virginia. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ մարտի 17-ին. Վերցված է 2012 թ․ փետրվարի 13-ին. {{cite web}}: |first= has generic name (օգնություն)
  14. ↑ McGann, Jerome (editor) (2005). «Proserpine (oil replica, eighth version), 1882». Rossetti Archive. Institute for Advanced Technology in the Humanities, University of Virginia. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ մարտի 17-ին. Վերցված է 2012 թ․ փետրվարի 13-ին. {{cite web}}: |first= has generic name (օգնություն)
  15. ↑ 15,0 15,1 «Oil Painting - Proserpine». Birmingham Museums and Art Gallery. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ մարտի 17-ին. Վերցված է 2012 թ․ փետրվարի 14-ին.
  16. ↑ «Proserpine (composition study)». www.rossettiarchive.org. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 17-ին.
  17. ↑ «Proserpine (second version)». www.rossettiarchive.org. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 17-ին.
  18. ↑ «Proserpine (reduced replica)». www.rossettiarchive.org. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 17-ին.
  19. ↑ «Proserpine (fourth version)». www.rossettiarchive.org. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 17-ին.
  20. ↑ «Proserpine (fifth version)». www.rossettiarchive.org. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 17-ին.
  21. ↑ «Proserpine (sixth version)». www.rossettiarchive.org. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 17-ին.
  22. ↑ Tate. «'Proserpine', Dante Gabriel Rossetti, 1874» (անգլերեն). Tate. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 17-ին.
  23. ↑ «Dante Gabriel Rossetti (British, 1828-1882) , Proserpine» (անգլերեն). www.christies.com. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 17-ին.
  24. ↑ «Proserpine (chalk drawing)». www.rossettiarchive.org. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 17-ին.
  25. ↑ «Dante Gabriel Rossetti - Proserpine (Sotheby's)».

Գրականություն խմբագրել

  • Wildman, Stephen; Laurel Bradley, Deborah Cherry, John Christian, David B. Elliott, Betty Elzea, Margaretta Fredrick, Caroline Hannah, Jan Marsh, Gayle Seymour Waking Dreams, the Art of the Pre-Raphaelites from the Delaware Art Museum. — Art Services International, 2004. — С. 395.
  • Russell Ash. (1995) Dante Gabriel Rossetti. London: Pavilion Books.
  • Doughty, Oswald (1949) A Victorian Romantic: Dante Gabriel Rossetti London: Frederick Muller.
  • Fredeman, William E. (ed.) (2002-8) The correspondence of Dante Gabriel Rossetti. 7 Vols., Brewer, Cambridge.
  • Hilto, Timoth (1970). The Pre-Raphelites. London: Thames and Hudson, New York: Abrams.
  • Parris, Leslie (ed.) (1984). The Pre-Raphaelites, exhibition catalogue, London: Tate Gallery.
  • Surtees, Virginia. (1971) Dante Gabriel Rossetti. 2 vols. Oxford: Clarendon Press.
  • Todd, Pamela (2001). Pre-Raphaelites at Home, New York: Watson-Giptill Publications.
  • Julian Treuherz, Elizabeth Prettejohn, and Edwin Becker, (2003). Dante Gabriel Rossetti. London: Thames & Hudson.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Պրոզերպինա_(նկար)&oldid=9805379» էջից