Վիքիպեդիա

Պիզիթ Պիլիկա

Պիզիթ Պիլիկա (քմերերեն՝ ពិសិដ្ឋ ពី លី កា, փետրվարի 4, 1965(1965-02-04) կամ 1965[1], Կամբոջա - հուլիսի 6, 1999(1999-07-06), Բաթամբանգ (քաղաք), Կամբոջա)` Կամբոջայի բալետի պարուհի և դերասանուհի։ Իսկական անունն է Օակ Էպ Պիլի (քմերերեն՝ ឱ ក អៀ ប ពី)։ 1980-1990-ականներին նկարահանվել է հարյուրավոր ֆիլմերում և հազարավոր կարաոկե տեսանյութերում։ Նրա կարիերան ավարտվեց ժամանակից շուտ, երբ նրան, օրը ցերեկով սպանեցին Պնոմպենի «O'Russey» շուկայում։ Թեև այս հանցագործությունը Կամբոջայի նորագույն պատմության մեջ ամենաաղմկահարույց սպանություններից մեկն էր, այնուամենայնիվ ոչ մի կասկածյալ այդպես էլ չբացահայտվեց և չձերբակալվեց։

Պիզիթ Պիլիկա
Ծնվել էփետրվարի 4, 1965(1965-02-04) կամ 1965[1]
ԾննդավայրԿամբոջա
Մահացել էհուլիսի 6, 1999(1999-07-06)
Մահվան վայրԲաթամբանգ (քաղաք), Կամբոջա
Քաղաքացիություն Կամբոջա
Մասնագիտություներգչուհի, դերասանուհի և պարուհի

Վաղ կյանք խմբագրել

Պիզիթ Պիլիկան ծնվել է Սվայ Ռինգ նահանգում, Օուք Հարլի և Մենգ Մոնիի ընտանիքում։ Նրա հայրը Կորոկոսոլի համալսարանում ֆրանսերենի դասխոս էր։ Ուներ երկու քույր՝ Դիվինան և Դարոն։ Ինքը քույրերից ամենամեծն էր։ Պիլիկայի իսկական անունը Օակ Էափ Պիլի էր։ Այն բանից հետո, երբ նրա երկու ծնողներն էլ դարձան Կամբոջայի ցեղասպանության զոհ, Պիզիթ Պիլիկային և նրա երկու քույրերին մեծացրեց իրենց քեռին։ Նրանք փոխեցին իրենց անունները համապատասխանաբար Սան Պիլի, Սան Դիվինա և Սան Դարո ի պատիվ իրենց հորեղբոր՝ Սան Պիզեթի անվան։ Ավելի ուշ, Սան Դարոն՝ կրտսեր քույրը, մահացավ՝ թողնելով երկու քույրերին։ 1980 թվականին Պիլին իր մորաքրոջ՝ Գեղարվեստի դպրոցի ուսուցիչ Մենգ Սոնալի աջակցությամբ սկսեց ուսումնասիրել Կամբոջայի մշակութային պարը։ Ուսումն ավարտեց 1988 թվականին և շարունակեց աշխատել դպրոցում որպես առաջատար պարուհի։ Իր տաղանդի և գեղեցկության շնորհիվ Պիլիկան սկսեց հայտնիություն ձեռք բերել։ «Wat Phnom» կինոընկերության կողմից հրավեր էր ստացել նկարահանվելու «Sromorl Anthakal» (Խավարի ստվեր) ֆիլմում։ Այդ ժամանակ նա Կամբոջայում արդեն բավական հայտնի էր։ 1989 թվականին փոխեց իր անունը՝ դառնալով Պիզիթ Պիլիկա։

Անձնական կյանք խմբագրել

Պիզեթ Պիլիկայի կյանքը լի էր նկարահանումներով, որի շնորհիվ նա ծանոթացավ Խայ Պրասեթի հետ, որը նույնպես հայտնի դերասան էր։ Նրանք միասին նկարահանվել են մի քանի ֆիլմերում և տեսահոլովակներում։ Ամուսնացել են 1990 թվականին, իսկ 1992 թվականին ծնվեց նրանց առաջնեկը՝ Կայ Սեթ Լեսակը։ Պիզեթ Պիլիկան նկարահանվել է ավելի քան վաթսուն ֆիլմերում և մի շարք գովազդներում։ Ֆիլմերում նկարահանվելուց բացի, նա շատ ակտիվ էր նաև բեմում։ Իր կյանքի ընթացքում հանդես է եկել մի շարք երկրներում, ինչպիսիք են Հնդկաստանը, Թաիլանդը, Վիետնամը, Սինգապուրը, Ինդոնեզիան, Չինաստանը, Կորեան, Ճապոնիան, Ռուսաստանը, Ֆրանսիան, Իտալիան, Դանիան և Միացյալ Նահանգները։

Մահ խմբագրել

1999 թվականի հուլիսի 6-ին Պիլիկան Ֆնոմփենի «O'Russey» շուկայում գնումներ կատարելիս գնդակահարվեց անհայտ մարդասպանի կողմից։ Կրակոցի արդյունքում վիրավորվեց նաև Պիլիկայի յոթնամյա զարմուհին, որը ծայրահեղ ծանր վիճակում պառկած էր հիվանդանոցում մինչև 1999 թվականի հուլիսի 13-ը առավոտյան ժամը 6:30-ը (UTC + 7), երբ նա մահացավ։ Նրա հուղարկավորությանը մասնակցում էր 10 000 մարդ, ինչը Կամբոջայի նորագույն պատմության մեջ ամենամեծ արարողություններից մեկն էր։

1999 թվականի հոկտեմբերին, Պիլիկայի սպանությունից հետո ֆրանսիական «L’Express» ամսագիրը պնդում էր, որ դերասանուհու օրագրում գրված էր Կամբոջայի վարչապետ Հուն Սենի հետ սիրային կապի մասին, և սպանության կազմակերպման համար մեղադրվում էր Բուն Ռանին՝ Հուն Սենի կինը։ Ամսագիրը նաև պնդում էր, որ մահվան մահճում դերասանուհին մի քանի հոգու անվանել է Բուն Ռանի։ Իր հերթին, Բուն Ռանին միանգամից դատապարտեց այս մեղադրանքները և հայտարարեց, որ իրեն զրպարտելու համար մեղադրանք կառաջադրի «L’Express»-ին[2]։ Ի պատասխան Բուն Ռանիին՝ ամսագիրը պատասխանեց, որ ինքը լրացուցիչ ապացույցներ ունի, որոնք կներկայացնի դատարանում, եթե սպառնացող դատական գործը շարունակվի։ Ենթադրյալ լրացուցիչ ապացույցները ներառում էին վկաներ, գրություններ, աշխատանքային փաստաթղթեր և Հուն Սենիի անձնական իրերը, որոնք, ըստ նրանց, ապացուցելու էին, որ վարչապետը Պիլիկայի հետ սիրավեպ է ունեցել, և որ նրա կինը վերւինիս սպանել է խանդի պատճառով։ «L’Express»-ի լրագրող Ալեն Լույոն ասել է, որ օրագիրն ինքնին ստուգվել է ձեռագրի և մատնահետքերի վերլուծության միջոցով[3]։ «L’Express»-ին ոչ մի մեղադրանք չի առաջադրվել[4]։

Պիլիկայի սպանությունը մինչև օրս մնում է չլուծված, և այդ առիթով ոչ մի կասկածյալ չի հայտնաբերվել։ «Licadho» Մարդու իրավունքների պաշտպանության կազմակերպության նախագահ Կեկ Գալաբրուն դեպքի առաջընթացի բացակայությունը նկարագրեց որպես Կամբոջայում անպատժելիության խնդրի հերթական օրինակ[5]։ 2003 թվականի հունվարին, լույս տեսավ «Պիզեթ Պիլիկա։ Ճշմարիտ և սարսափելի պատմություն» գիրքը, որը պարունակում էր հատվածներ սպանված աստղի ենթադրյալ անձնական օրագրերից, որում նա մանրամասնում է բարձրաստիճան պաշտոնյայի հետ ունեցած ապօրինի սիրային կապը և պաշտոնյայի խանդոտ կնոջ կողմից իր կյանքի դեմ սպառնալիքները։ Գիրքը լավ էր վաճառվում այնքան ժամանակ, մինչև, որ քողարկված և համազգեստով ոստիկանության աշխատակիցները հավաքեցին բոլոր գրքերը, ինչն է՛լ ավելի ուժեղացրեց ենթադրյալ գործը ծածկելու կասկածանքները[6]։

Ֆիլմագրություն խմբագրել

  • Smomoul Antaka (1989)
  • Beisach Kromom (1991)
  • Sronoss Klen Srae Morm (1992)
  • Chan Greoufa (1993)
  • Chnam Oun 16 (1993)
  • Rehu Chap Chan (1993)
  • Preah Vesandor (1993)
  • Pich Min Ton Chnai (1993)
  • Pov Malis Lea (1993)
  • Promatt Promong (1994)
  • Neang Badaja (1994)
  • Somlang Tror Khmer (1994)
  • Bopha Puos Vaek (1994)
  • Pka Onkeabuos (1995)
  • Moranak Meada (1995)
  • Picheyvongsa (1996)
  • Baksa Jak Meik (1996)
  • Prolung Areak Onteak Nesai (1997)

Կենդանի կատարումներ և վավերագրական ֆիլմեր խմբագրել

  • Robam Tep Monorum (1986)
  • Robam Reamke (1996)
  • Hello Ozone Live Interview (Pisith Pilika talks about moments of her life such as her divorce from former-Cambodian actor Kai Prosith and the death of her parents.) (1997)
  • Akasa Neak Srey Pisith Pilika (History/Memories of Pisith Pilika) (1999)
  • Pisith Pilika Assassination (Who Killed Pisith Pilika) (2000)

Տեսահոլովակներ խմբագրել

  • 1.Bomram Kromum (1990) with Kai Prasith
  • 2.Tov Leng Aranh (1991) CM Musical
  • 3.Robam Kane (1992) from Sronos Klen Srae Maóm
  • 4.June Po Politakam Angkorwat (1992)
  • 5.Pka Reek Bang Sluk (1992) from Preah Vesandor
  • 6.Tomnuonh Neang Metrei (1992) from Preah Vesandor
  • 7.Preah Vesandor (1992)
  • 8.Pka Euy Pka Putrea (1992) from Chan Greofa
  • 9.1 Kompleang Anuksavary (1992) from Chnam Oun 16
  • 10.Chouk Rath Meas Bong (1992)
  • 11.Oh Duong Dara (1993)
  • 12.Sompors Neary Khmer (Preah Vihear vol 8:1994)
  • 13.Sronoss Dey Khmer (Preap Meas vol 8:1994)
  • 14.Omtuke Rosai Rosat (Preap Meas vol 8:1994)
  • 15.Kae Chaet Chol Chnam (Preah Vihear vol 2:1996)
  • 16.Somlung Saek Meas (Preah Vihear vol 3:1996)
  • 17.Jompa Koss Thmey (Preah Vihear vol 3:1996)
  • 18.Mae Pteas Lek Muoy (Number 1 Housewife) (Chlangden vol.5:1996)
  • 19.Bau Pkay Nao Tae Reas (Preah Vihear vol 9:1997)
  • 20.Komrong Pka Puong (Preah Vihear vol 18:1997)
  • 21.Kromum Reus Pdey (Rasmey Hang Meas vol 13:1997)
  • 22.Yup Menh Pleang Tum (Rasmey Hang Meas vol.13:1997)
  • 23.Anuksavary Angkor (Golden CD vol 4:1998)
  • 24.Reatrey Saen Monorum (Angkorwat vol 21:1998)
  • 25.Luoch Snae Duong Chan (Rasmey Neakreach 1998)

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 Dictionary of Women Worldwide: 25,000 Women Through the Ages / A. Commire, D. Klezmer — Detroit: Gale, Yorkin Publications, 2006. — 2572 p. — ISBN 978-0-7876-7585-1
  2. ↑ Marston, John (2000) "Camboya." Asia Pacífico No. 7, pp. 138-168. available at https://www.academia.edu/8745773/Cambodia_2000_
  3. ↑ Post Staff (1999 թ․ հոկտեմբերի 15). «The Pelika affair: 'We have more,' say French». Phnom Penh Post. Վերցված է 2014 թ․ նոյեմբերի 4-ին.
  4. ↑ Marcher, Anette (2000 թ․ հոկտեմբերի 27). «Bun Rany fails to act on Pelika diary». Phnom Penh Post. Վերցված է 2014 թ․ նոյեմբերի 3-ին.
  5. ↑ Saroeun, Bou (2001 թ․ հուլիսի 6). «Pelika's murderers remain free two years later». Phnom Penh Post. Վերցված է 2014 թ․ նոյեմբերի 3-ին.
  6. ↑ Doyle, Kevin (2003 թ․ հունվարի 29). «Piseth Pilika Books Pulled From Stands». Cambodia Daily. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ նոյեմբերի 2-ին. Վերցված է 2014 թ․ նոյեմբերի 2-ին.

Արտաքին հղումներ խմբագրել


Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Պիզիթ_Պիլիկա&oldid=9409870» էջից