Պերֆեկցիոնիզմ

Պերֆեկցիոնիզմ, հոգեբանության մեջ մատնանշում է դիրքորոշում, որ հարկավոր է (կամ հնարավոր է) հասնել լավագույն արդյունքին։ Պաթոլոգիկ դրսևորման դեպքում նշանակում է համոզմունք, որ աշխատանքի ոչ կատարյալ արդյունքը անթույլատրելի է։ Կարող է ի հայտ գալ իբրև անձնային որակ կամ նևրոտիկ խանգարում։

Պերֆեկցիոնիստ այգեգործը չափով խոտ է կտրում

Ուղղվածություն

Պերֆեկցիոնիզմը կարող է ուղղված լինել.

• սեփական անձին - մշտական ինքնաքննադատություն և կատարելության ձգտում,
• այլ մարդկանց - շրջապատողներին ներկայացվող բարձր պահանջներ,
• ամբողջ աշխարհին - համոզմունք, որ աշխարհում ամեն ինչ պետք է լինի ճիշտ,
• սոցիալապես վերագրվող պերֆեկցիոնիզմ - այլ մարդկանց նորմերին և սպասելիքներին համապատասխանելու պահանջմունք։

Նկարագրություն

Պերֆեկցիոնիզմը կարող է դրսևորվել.

• ցանկացած գործողություն իդեալին մոտեցնելու ձգտմամբ,
• մանրախնդրությամբ, մանրուքների նկատմամբ չափազանցված ուշադրությամբ,
• սուբյեկտի դեպրեսիվ վարքագծի ագրեսիվ ձևով։

Դրսևորումներ

• չափազանց բարձր ստանդարտներ (հանգեցնում է սեփական գործունեության արդյունքներով չբավարարվածության),
• կենտրոնացում սխալների վրա,
• կասկածներ գործունեության կատարման որակի վերաբերյալ,
• զգայունակություն բարձր սպասելիքների նկատմամբ,
• ընկալունակություն քննադատության նկատմամբ,
• անհավասարակշռություն իրեն և ուրիշներին գնահատելու մեջ,
• կարգախոս՝ «ամեն ինչ կամ ոչինչ»։

Պատճառներ

Կարեն Հորնին նշում է.

Պերֆեկցիոնիզմը հանդիսանում է «իդեալականացված կերպարի» անբաժան մասը։

Իրեն որպես սեփական իդեալ դիտարկող նևրոտիկը սկսում է դաժանորեն քննադատել իրեն, երբ գտնում է մի բան, որը հակասում է այդ համոզմունքին։ Օրինակ՝ եթե իր պատկերացման համաձայն ինքը շատ տաղանդավոր է, սակայն հանկարծ չի կարողանում բանաստեղծություն գրել կամ գրել իդեալական բանաստեղծություն, սկսում է քննադատել իրեն՝ միաժամանակ արհամարհելով։

Կարծելով, որ ինքն իդեալական է, նա սկսում է մտածել, որ շրջապատողները և, առհասարակ, ամբողջ աշխարհը իրեն պետք է այդպես վերաբերվեն։

Նևրոտիկը միաժամանակ շատ զգայունակ է դառնում քննադատությունների նկատմամբ և ձգտում է խուսափել այն ամենից, ինչը կարող է խաթարել իր մասին իդեալական պատկերացումները և պատրանքները։

Եթե ստեղծված իդեալը չի ենթարկվում քննադատությունների, գնահատողական վերաբերմունքի, այն կարող է կրել այլ բնույթ։ Օրինակ՝ իդեալը հավերժական ձգտում է հասնել իդեալին։ Այսինքն՝ այն անհասանելի է։ Սակայն եսասիրության կամ այլ քայքայող մտքերի և հույզերի ազդեցությունը կարող են դեգրադացնել մարդուն։

Հոգեթերապիա

Հոգեթերապիայի ժամանակ առաջադրվում են հետևյալ խնդիրները` սեփական անձի մասին պատրանքային պատկերացումների քայքայում, սեփական անձի ընդունում այնպիսին, ինչպիսին կա։

Գրականություն

• Тал Бен-Шахар. Парадокс перфекциониста — М.: «Манн, Иванов и Фербер», 2013. — С. 256
• Хайнц Мария. Перфекционистка из Москвы. Роман о лечении от перфекционизма. Электронное издание, 2013. 214 С