Պեդրո դե Մենդոսա (իսպ.՝ Pedro de Mendoza, 1487[1][2], Գուադիս, Գրանադա, Անդալուզիա, Իսպանիա[3] - հունիսի 23, 1537, Ատլանտյան օվկիանոս, Բաց ծով*), իսպանացի կոնկիստադոր, ադելանտադոյի կոչումով։

Պեդրո դե Մենդոսա
իսպ.՝ Pedro de Mendoza
Դիմանկար
Ծնվել է1487[1][2]
ԾննդավայրԳուադիս, Գրանադա, Անդալուզիա, Իսպանիա[3]
Մահացել էհունիսի 23, 1537
Մահվան վայրԱտլանտյան օվկիանոս, Բաց ծով
ՔաղաքացիությունԻսպանիա
ԿրոնՀռոմի Կաթոլիկ եկեղեցի
Մասնագիտությունճանապարհորդ հետազոտող և ռազմական գործիչ
 Pedro de Mendoza Վիքիպահեստում

Կենսագրություն խմբագրել

Մենդոսան սերում է Ալմերիայում ապրող հարուստ ընտանիքից։ Նա պայքարել է Իտալիայում, ներկա է եղել Հաբսբուրգի թագավոր Շառլ V-ի դատավարությանը և կազմակերպել տասնմեկ նավերի լավ հագեցած արշավախումբ դեպի Հարավային Ամերիկա։ 1534 թվականին նշանակվել է Իսպանիայի գաղութի` Նոր Անդալուզիայի առաջին նահանգապետ։ Ռիո դե Ժանեյրոյի նավահանգստում կանգ առնելուց հետո նա հասավ Լա Պլատայի բերանը, որտեղ 1536 թվականին հիմնել է Բուենոս Այրեսի գաղութը։ Գաղութի որոշ բնակիչներ ավելի ուշ ներխուժեցին Պարանյա և Պարագվայ, հիմնելով Ասունսիոն գյուղ։ Տեղացի հնդիկների կողմից Բուենոս Այրեսում տեղի ունեցած բազմաթիվ հարձակումների պատճառով Մենդոսան որոշեց հեռանալ մայրցամաքից և վերադառնալ Իսպանիա, բայց մահացավ ճանապարհին։

Մենամարտ Ռիո դե լա Պլատայի երկայնքով խմբագրել

Պլատա գետի ափին, իսպանացիները հանդիպեցին մոտավորապես երեք հազար տեղացիների մի խմբի, որոնք ցրված էին շրջակա տարածքի շրջանում:Նրանք իրենց կոչում էին «Կուառենդիս», որոնք իրենց հետ կիսեցին իրենց սնունդը։ Չնայած դրան, իսպանացիները շուտով գերի են վերցնում բնիկներին, այսպիսով վերջ դնելով հարաբերություններին սպիտակ մարդկանց հետ և հեռանում են իսպանական բնակավայրից։ Հանկարծակի թշնամանքից զայրացած Մենդոսան իր եղբորը ուղարկում է տեղական բնակչության դեմ ուժ գործադրելու[4]։ Թեև հարյուրավոր բնիկներ սպանվեցին, Մենդոսայի եղբայրը նույնպես սպանվեց։ Տեղացիները այդ արյունալի ճակատամարտից հետո դուրս եկան և վերականգնվեցին, բայց պայքարը շատ ծախսատար եղավ իսպանացիների համար։

Դժվարություններ խմբագրել

Կոլոնիստների քաղաքը շրջապատված էր ցեխից պատրաստված 1 մետրանոց հաստ մակերևույթ ունեցող պատով։ Ամեն անգամ երբ անձրևում էր պատն ամբողջությամբ քանդվում էր, սակայն գաղութի բնակիչներն ունեին ևս մեկ խնդիր` սով։ Սննդամթերքն ի վերջո դարձավ սակավ և բնակիչները ստիպված սնվում էին առնետներով, մկներով, օձերով, մողեսներով և նույնիսկ մահացածների մարմիններով։ Բացի այս դժվարություններից, ձևավորվեց բնիկների կոալիցիա։ Նրանք կրկին ու կրկին հարձակվում էին քաղաքի վրա, բազմիցս ամբողջությամբ այրելով։ Սիֆիլիսից դեռևս տառապելով, Մենդոսան Խուան դը Ալոյասին նշանակում է որպես կապիտան գեներալ[4]։ Ալոյասը լուծում է խնդիրները, տեղացիներին քշելով դեպի Պառանա գետ։ Նրանք հաղթեցին Գուարանին և նրանց հետ կնքեցին բարեկամության պայմանագիր։ 1537 թվականին Ալոյասը գտնում է Ասունսկոնի քաղաքը (ներկայիս Պարագվայը)։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 Encyclopædia Britannica
  2. 2,0 2,1 opac.vatlib.it
  3. 3,0 3,1 3,2 Diccionario biográfico español (իսպ.)Real Academia de la Historia, 2011.
  4. 4,0 4,1 Crow, John A. "Conquest of the River Plate." The Epic of Latin America. By John A. Crow. 4th ed. New York: University of California P, 1992. 129-30.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

  • «Pedro de Mendoza» (անգլերեն). Britannica. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հունիսի 24-ին. Վերցված է 2013 թ․ հունիսի 24-ին.