«Աջեր» (իտալերեն՝ Destra), «Պատմական աջեր» (իտալերեն՝ Destra storica), լիբերալ պահպանողական[1] կուսակցություն, որը գործել է Իտալիայի թագավորությունում 1849 թվականից մինչև 1922 թվականը։ Անվանվել է նաև կոնստիտուցիոնալիստներ։ Հետագայում միացել է Իտալիայի լիբերալական կուսակցությանը, պատմական հետազոտություններու ստացել է «Պատմական աջեր» անվանումով, 20-րդ դարում ստեղծված աջ շարժմանը և համանունուն կուսակցության անվանումներից տարանջատելու համար[2]։

Պատմական աջեր
իտալերեն՝ Destra
Տեսակparliamentary group? և քաղաքական ֆրակցիա
ԵրկիրFlag of Italy (1861–1946).svg Իտալիայի թագավորություն և Flag of the Kingdom of Sardinia.svg Սարդինիայի թագավորություն
ԱռաջնորդԿամիլլո Բենսո Կավուր, Բետտինո Ռիկասոլի, Մարկո Մինգետի, Անտոնիո Ստարաբբա և Սիդնեյ Սոնինո
ՀիմնադիրԿամիլլո Բենսո Կավուր
Հիմնադրված1849
Լուծարված1912
Գաղափարախոսությունclassical liberalism?, լիբերալ պահպանողականություն, ազատականություն և պահպանողականություն
Քաղաքական հայացքաջակենտրոն
ՇտաբՀռոմ, Իտալիա
ՀաջորդLiberal Union?

Հիմնադրվել է 1849 թվականին Կամիլլո Բենսո Կավուրի կողմից[3], ով հետո դարձավ Սարդինիայի թագավորության պրիմիեր մինիստր։ 1850 թվականին Կավուրը նշանակվեց հողագործության և առևտրի նախարար, և նրա ջանքերի շնորհիվ պայմանագրեր կնքվեցին Ֆրանսիայի, Անգլիայի և Բելգիայի հետ, որոնք հիմնված էին ազատ առևտրի հիմքի վրա։

«Պատմական ձախեր» կուսակցության հետ Իտալիայի 19-րդ դարի և 20-րդ դարի սկզբի ամենամեծ կուսակցություններն էին[4][5] :

1861 թվականից մինչև 1874 թվականը «Աջերի» կուսակցությունն էր ստանում դեպուտատների պալատի ընտրություններում ձայների մեծամասնություն։ 1870 -ական թթ. կեսից արդեն «Ձախերի» կուսակցությունը սկսեց ստանալ առավելություն և մինչև 1900 թվականը «Աջերը» ընտրությունների արդյունքում մշտապես զբաղեցնում էին 2-րդ տեղը պառլամենտում[2]

Չնայած տարաձայնություններին, երբեմն այնպես է ստացվել որ այդ կուսակցությունները համատեղ են ձևավորել կառավարություն։

1904 թվականին պառլամենտում երկրորդ կուսակցությունը դարձավ Սոցիալիստականը, իսկ 1909 թվականին «Աջերը» գրավեցին 4-րդ տեղը, 3-րդ տեղում հայտնվեց Ռադիկալ կուսակցությունը։ Ի վերջո նրանք կոալիցիա կազմեցի «Ձախերի» հետ, իսկ արդեն 1922 թվականին դրանք վերջնականապես միացան իրար ձևավորելով Իտալիայի լիբերալիստական կուսակցություն։

Ընտրությունների արդյունքներԽմբագրել

բաց կապույտ գույնով նշված են այն տարիներ են, երբ «Աջերը» դեպուտատների պալատի ընտրություններում ստացած մանդատներով առաջին տեղն են եղել

տարի ցանկ ձայներ % տեղեր փոփոխություն
1861 «Աջեր»
46,1 342
1865 «Աջեր» 34,5 183  161
1867 «Աջեր» 35,7 200 17
1870 «Աջեր» 37,2 211 11
1874 «Աջեր» 33,3 276 65
1876 Ընդդիմություն 12,4 94  182
1880 Ընդդիմություն 20,7 177 83
1882 Ընդդիմություն 19,8 147  30
1886 Ընդդիմություն 22,5 145  2
1890 Ընդդիմություն 6,9 48  97
1892 Ընդդիմություն 11,5 93 45
1895 Կոնստիտուցիոնալիստներ 20,47 104 11
1897 Կոնստիտուցիոնալիստներ 19,49 99  5
1900 Կոնստիտուցիոնալիստներ 22,83 116 17
1904 Կոնստիտուցիոնալիստներ 14,96 76  40
1909 Կոնստիտուցիոնալիստներ 10,8 60  16
1913 Լիբերալներ 51,0 260
1919 Լիբերալներ 490 384 8,6 41
1921 Լիբերալներ 470 605 7,1 43 2

ԾանոթագրություններԽմբագրել

  1. Voce in Dizionario Storico Treccani
  2. 2,0 2,1 Donovan Mark, Newell James L. (2008)։ «Centrism in Italian politics»։ Modern Italy 13 (4): 381–397։ doi:10.1080/13532940802367554 
  3. Romeo, Vita di Cavour, Bari, 2004, p. 213.
  4. Herb Guntram H., Kaplan David H. (22 May 2008)։ Nations and Nationalism: A Global Historical Overview [4 volumes]։ ABC-CLIO։ ISBN 9781851099085 
  5. Pirett (October 1999)։ Una voce per l'Opposizione Costituzionale di Sua Maestà: Alle origini del "Giornale d'Italia" (Italian)։ Contemporanea։ էջեր 699–712