Չնքուշ
Չնքուշ, գյուղ, գյուղաքաղաք, ավան, քաղաք Արևմտյան Հայաստանում, Չնքուշի գավառակում[1]։ Գտնվում էր Եփրատ գետի ձախ ափին` ապառաժոտ լեռան լանջին։
Քաղաք | ||
---|---|---|
Չնքուշ | ||
![]() | ||
Վարչական տարածք | Արևմտյան Հայաստան | |
Վիլայեթ | Դիարբեքիրի վիլայեթ | |
Գավառակ | Չնքուշի գավառակ | |
Այլ անվանումներ | Շենքուշ, Շնքուշ, Շունգուշ, Շունղուշ, Չանկուշ, Չենկոշ, Չնգուշ, Չնքուզ, Չունքուշ, Ցնքուշ, Ցնքուս | |
ԲԾՄ | 1049 մետր | |
Պաշտոնական լեզու | Հայերեն | |
Բնակչություն | 14 000 մարդ (XX դարասկիզբ) | |
Ազգային կազմ | Հայեր (մինչև Մեծ եղեռնը) | |
Ժամային գոտի | UTC+3 | |
Փոստային ինդեքսներ | 21870 | |
| ||
Հանդիսանում էր Չնքուշի գավառակի կենտրոնը։
Պատմություն
խմբագրելՏեղի հայությունը համառ դիմադրություն են ցույց տվել 1895 և 1915 թվականների կոտորածի ժամանակ։ Հայերը դիմադրում էին լեռներում և կարողացան փրկվել վերահաս մահից։ Իսկ քաղաքում մնացած 5700 հայերը քշվեցին Տիտան կոչվող կիրճը և իրենց մահը գտան անդունդում։
Հայրենադարձ չնքուշցիների մի մասը բնակվում են Երևան քաղաքի Նուբարաշեն վարչական շրջանում, որի փողոցներից մեկն էլ ստացել է Չնքուշ անունը[2]։
Բնակչություն
խմբագրելՏնտեսություն
խմբագրելԲնակչության հիմնական զբաղմունքը այգեգործություն, անասնապահություն, արհեստներն ու առևտուրն էր։ Արհեստավորական ապրանքի մի մասը վաճառվում էր Դիարբեքիրում, Խարբերդում և Մալաթիայում։
Օգտակար հանածոներ
խմբագրելՀնագույն ժամանակներից ի վեր շահագործվել են տեղի երկաթահանքերը։
Պատմամշակութային կառույցներ
խմբագրելՉնքուշն ուներ Ս. Կարապետ, Ս. Պողոս և Ավետարանական եկեղեցիներ։
Գյուղի մոտ էր գտնվում Սիրահայաց Սուրբ Աստվածածին վանքը։
Կրթություն
խմբագրել3 եկեղեցիներին կից գործում էին դպրոցներ։ Բացի այդ կար ընդհանուր երկսեռ վարժարան։
Անվանի մարդիկ
խմբագրելՉքնուշում են ծնվել.[3]
- Պավլոս Բորոյան (1905 -?) - դերասան
- Գ. Գևորգյան (1894 - 1972) - խմբագիր
- Լ. Դատեմյան (1894 - 1926) - խմբագիր
Տես նաև
խմբագրելԾանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ «Դիարբեքիրի նահանգի Չնքուշի գավառակ». Վերցված է 2015 ապրիլի 14-ին.
- ↑ «ՉՆՔՈՒՇ». Արեւմտահայաստանի եւ Արեւմտահայութեան Հարցերու Ուսումնասիրութեան Կեդրոն (ամերիկյան անգլերեն). 2011-02-15. Վերցված է 2025-02-02-ին.
- ↑ «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան», հտ 4, էջ 262
Աղբյուրներ
խմբագրել- «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան» (5 հատորով), 1986-2001 թթ., Երևանի Համալսարանի հրատարակչություն
- Արեւմտահայաստանի եւ Արեւմտահայութեան Հարցերու Ուսումնասիրութեան Կեդրոն
Արտաքին հղումներ
խմբագրել- Houshamadyan. «Խաղեր. Վէգով խաղեր». Houshamadyan. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 2-ին.