Վիքիպեդիա

Չելյաբինսկ

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Չելյաբինսկ (այլ կիրառումներ)
Տեղեկությունը այս հոդվածում կամ նրա որոշ բաժիններում հնացել է:
Դուք կարող եք օգնել նախագծին՝ թարմացնելով այն և դրանից հետո հեռացնել կաղապարը:

Չելյաբինսկ (ռուս.՝ Челябинск), քաղաք Ռուսաստանում, Չելյաբինսկի մարզի կենտրոնը։ Գտնվում է Հարավjin Ուրալի արևելյան լանջին, Միաս գետի ափերին։ Արդյունաբերության գլխավոր ճյուղերն են գունավոր և սև մետալուրգիան (լրիվ ցիկլի մետալուրգիական, խողովակագլանման, ցինկի գործարաններ, էլեկտրամետալուրգիական կոմբինատ), մեքենաշինությունը (տրակտորներ, հաստոցներ, ճանապարհային մեքենաներ, ժամացույցներ և այլն)։ Զարգացած է նաև շինանյութերի արտադրությունը (մետաղակոնստրուկցիաների, խոշորպանելային տնաշինության, գիպսե իրերի, աղյուսի գործարաններ), թեթև և սննդի արդյունաբերությունը (մանվածքագործվածքային, կոշիկի, տրիկոտաժի ֆաբրիկաներ, կաշվի գործարան, մսի կոմբինատ, ալրաղաց գործարան, կաթի կոմբինատ և այլն)։

Բնակավայր
Չելյաբինսկ
Դրոշ Զինանշան

ԵրկիրՌուսաստան Ռուսաստան
Ներքին բաժանումLeninsky District?, Q4209626?, Kurchatovskii District?, Metallurgicheskii District?, Sovetskii District?, Traktorozavodskii District? և Tsentralny City District?
Հիմնադրված է1736 թ.
Մակերես500,9 կմ²
ԲԾՄ220 մետր
Պաշտոնական լեզուռուսերեն
Բնակչություն▼1 182 517 մարդ (հունվարի 1, 2023)
Ժամային գոտիUTC+5
Հեռախոսային կոդ351
Փոստային դասիչ454000–454999
Ավտոմոբիլային կոդ74, 174 և 774[1]
Պաշտոնական կայքcheladmin.ru​(ռուս.)​(անգլ.)​(գերմ.)
Չելյաբինսկ (Ռուսաստան)##
Չելյաբինսկ (Ռուսաստան)
Արխիպովի առանձնատունը

Հիմնադրվել է 1736 թվականին որպես ռուսական ամրոց բաշկիրական Սելյաբա (Չելյաբա) գյուղի տեղում։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի (1939—1945 թվականները) Չելյաբինսկ է էվակուացվել մոտ 60 արդյունաբերական ձեռնարկություն։

Արտաքին կապեր խմբագրել

Չելյաբինսկն ունի 6 օտարերկրյա և 3 ռուսական քույր-քաղաքներ։

1. Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ Կոլումբիա, ԱՄՆ ( 1995 թվականից);
2. Միացյալ Թագավորություն Նոթինգեմշիր, Մեծ Բրիտանիա ( 2000 թվականից);
3. Իսրայել Ռամլա, Իսրայել ( 2000 թվականից);
4. Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետություն Ուրումչի, Չինաստան ( 2004 թվականից);
5. Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետություն Խարբին, Չինաստան (2012 թվականից);
6. Դոմինիկյան Հանրապետություն Սանտո-Դոմինգո, Դոմինիկյան Հանրապետություն ( 2019 թվականից);
1. Ռուսաստան Կազան, Ռուսաստան ( 2002 թվականից);
2. Ռուսաստան Օմսկ, Ռուսաստան ( 2002 թվականից);
3. Ռուսաստան Ուֆա, Ռուսաստան (1999 թվականից);
Չելյաբինսկի օպերային թատրոն
Առավոտյան մշուշ Չելյաբինսկում

Բնակչություն խմբագրել

Բնակչության թվաքանակը
1795[2]1856[2]1882[2]1897[3]1905[2]1913[2]1916[2]
2700↗4300↗7700↗20 000↗35 500↗65 100↗67 300
1923[2]1926[3]1931[4]1933[5]1939[6]1956[7]1959[8]
↘54 300↗59 000↗116 889↗210 000↗273 116↗612 000↗689 049
1962[2]1967[2]1970[9]1973[2]1975[10]1976[11]1979[12]
↗751 000↗836 000↗875 210↗928 000↗989 000→989 000↗1 029 522
1982[13]1985[14]1986[11]1987[15]1989[16]1990[17]1991[11]
↗1 066 000↗1 105 000→1 105 000↗1 119 000↗1 141 777↘1 113 000↗1 148 000
1992[11]1993[11]1994[11]1995[14]1996[14]1997[18]1998[14]
↘1 143 000↘1 135 000↘1 125 000↘1 086 000↘1 083 000↗1 084 000→1 084 000
1999[19]2000[20]2001[14]2002[21]2003[22]2004[23]2005[24]
↗1 086 300↘1 083 200↘1 081 100↘1 077 174↘1 076 000↘1 071 000↗1 095 100
2006[25]2007[26]2008[27]2009[28]2010[29]2011[30]2012[31]
↘1 093 000↘1 091 500↗1 092 500↗1 093 699↗1 130 132↗1 131 108↗1 143 458
2013[32]2014[33]2015[34]2016[35]2017[36]2018[37]2019[38]
↗1 156 201↗1 169 432↗1 183 387↗1 191 994↗1 198 858↗1 202 371↘1 200 719

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ https://www.1obl.ru/news/o-lyudyakh/region-774-novye-gosnomera-budut-poluchat-avtovladeltsy-chelyabinskoy-oblasti/
  2. ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 «Народная энциклопедия «Мой город». Челябинск». Արխիվացված է օրիգինալից 2013-10-16-ին. Վերցված է 2013-10-16-ին.
  3. ↑ 3,0 3,1 «Города с численностью населения 100 тысяч и более человек». Արխիվացված է օրիգինալից 2013-08-17-ին. Վերցված է 2013-08-17-ին.
  4. ↑ Административно-территориальное деление Союза ССР : [Районы и города СССР на 1931 год]. — Москва: Власть советов, 1931. — XXX, 311 с.
  5. ↑ Административно-территориальное деление Союза ССР. На 15 июля 1934 года.
  6. ↑ «Всесоюзная перепись населения 1939 года. Численность городского населения СССР по городским поселениям и внутригородским районам» (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2013-12-24-ին. Վերցված է 2013-11-30-ին.
  7. ↑ «Народное хозяйство СССР в 1956 г. (Статистический сборник). Государственное статистическое издательство. Москва. 1956». Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2013-10-26-ին. Վերցված է 2013-10-26-ին.
  8. ↑ «Всесоюзная перепись населения 1959 года. Численность городского населения РСФСР, её территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу» (ռուսերեն). Демоскоп Weekly. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-05-28-ին. Վերցված է 2013-09-25-ին.
  9. ↑ «Всесоюзная перепись населения 1970 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу» (ռուսերեն). Демоскоп Weekly. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-09-29-ին. Վերցված է 2013-09-25-ին.
  10. ↑ Российский статистический ежегодник, 1998 год
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 11,5 «Российский статистический ежегодник. 1994». Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016-05-18-ին. Վերցված է 2016-05-18-ին.
  12. ↑ «Всесоюзная перепись населения 1979 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу» (ռուսերեն). Демоскоп Weekly. Արխիվացված օրիգինալից 2021-11-07-ին. Վերցված է 2013-09-25-ին.
  13. ↑ Народное хозяйство СССР 1922-1982 (Юбилейный статистический ежегодник)
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 14,3 14,4 «Российский статистический ежегодник. Госкомстат, Москва, 2001». Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2015-05-12-ին. Վերցված է 2015-05-12-ին.
  15. ↑ Народное хозяйство СССР за 70 лет : юбилейный статистический ежегодник : [арх. 28 Հունիսի 2016] / Государственный комитет СССР по статистике. — Москва : Финансы и статистика, 1987. — 766 с.
  16. ↑ «Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2011-09-26-ին.
  17. ↑ Российский статистический ежегодник.2002 : Стат.сб. / Госкомстат России. – М. : Госкомстат России, 2002. – 690 с. – На рус. яз. – ISBN 5-89476-123-9 : 539.00.
  18. ↑ «Российский статистический ежегодник. 1997 год». Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016-05-22-ին. Վերցված է 2016-05-22-ին.
  19. ↑ «Российский статистический ежегодник. 1999 год». Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016-06-14-ին. Վերցված է 2016-06-14-ին.
  20. ↑ «Российский статистический ежегодник. 2000 год». Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016-06-13-ին. Վերցված է 2016-06-13-ին.
  21. ↑ «Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2012-02-03-ին.
  22. ↑ «Города с численностью населения 100 тысяч и более человек». Արխիվացված է օրիգինալից 2016-05-07-ին. Վերցված է 2016-05-07-ին.
  23. ↑ «Российский статистический ежегодник. 2004 год». Արխիվացված է օրիգինալից 2016-06-09-ին. Վերցված է 2016-06-09-ին.
  24. ↑ «Российский статистический ежегодник, 2005 год». Արխիվացված է օրիգինալից 2016-05-09-ին. Վերցված է 2016-05-09-ին.
  25. ↑ «Российский статистический ежегодник, 2006 год». Արխիվացված է օրիգինալից 2016-05-10-ին. Վերցված է 2016-05-10-ին.
  26. ↑ «Российский статистический ежегодник, 2007 год». Արխիվացված է օրիգինալից 2016-05-11-ին. Վերցված է 2016-05-11-ին.
  27. ↑ «Российский статистический ежегодник, 2008 год». Արխիվացված է օրիգինալից 2016-05-12-ին. Վերցված է 2016-05-12-ին.
  28. ↑ «Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, поселкам городского типа и районам на 1 января 2009 года» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2015-05-18-ին. Վերցված է 2014-01-02-ին.
  29. ↑ «Перепись населения 2010. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений» (ռուսերեն). Федеральная служба государственной статистики. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-09-06-ին. Վերցված է 2013-ին.
  30. ↑ «Численность постоянного населения Челябинской области в разрезе муниципальных образований на 1 января 2012 года». Արխիվացված է օրիգինալից 2014-04-12-ին. Վերցված է 2014-04-12-ին.
  31. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям. Таблица 35. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2013-05-16-ին. Վերցված է 2014-05-31-ին.
  32. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года» (ռուսերեն). М.: Федеральная служба государственной статистики Росстат. 2013. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-10-12-ին. Վերցված է 2013-11-16-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ location (link)
  33. ↑ «Таблица 33. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2014-08-10-ին. Վերցված է 2014-08-02-ին.
  34. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года». Արխիվացված է օրիգինալից 2015-08-06-ին. Վերցված է 2015-08-06-ին.
  35. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года
  36. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года». 2017-07-31. Արխիվացված է օրիգինալից 2017-07-31-ին. Վերցված է 2017-07-31-ին.
  37. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года». Արխիվացված է օրիգինալից 2018-07-26-ին. Վերցված է 2018-07-25-ին.
  38. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2019 года». Վերցված է 2019-07-31-ին.

Գրականություն խմբագրել

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Չելյաբինսկ» հոդվածին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։  
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Չելյաբինսկ&oldid=9748744» էջից