Ուրբանոս V

	Ուրբանոս V; Urbanus PP. V
	200-րդ Հռոմի պապ
	200-րդ Հռոմի պապ
28 սեպտեմբերի 1362 — 19 դեկտեմբերի 1370
Գահակալեցում	1362
Եկեղեցի՝	Հռոմեա-կաթոլիկական եկեղեցի
Նախորդող՝	Ինոկենտիոս VI
Հաջորդող	Գրիգորիոս XI
Կրթություն	Փարիզի համալսարան
Մասնագիտություն	համալսարանի դասախոս և կաթոլիկ քահանա
Ծննդյան անուն	Գիլյոմ դե Գրիմոար
Բնօրինակ անուն; ծննդյան պահին:	ֆր.՝ Guillaume Grimoard;
Ծնունդ	1310[…] կամ 1309; Château de Grizac, Le Pont-de-Montvert
Մահ	դեկտեմբերի 19, 1370; Ավինյոն
Թաղված է	Սեն Վիկտորի աբբայություն
Հոգևոր աստիճանի ընդունում	1371
Եպիսկոպոսական ձեռնադրություն	1371
	\|

Ուրբանոս V (լատին․՝ Urbanus PP. V, աշխարհիկ անունը՝ Գիլյոմ դե Գրիմոար, ֆր.՝ Guillaume Grimoard, 1310^[1]^[2]^[3]^[…] կամ 1309, Château de Grizac, Le Pont-de-Montvert - դեկտեմբերի 19, 1370^[4]^[5], Ավինյոն^[6])՝ Հռոմի Պապը 1362 թվականի սեպտեմբերի 28-ից մինչև 1370 թվականի դեկտեմբերի 19-ը։ Ավինյոնյան գերության ժամանակաշրջանի 6-րդ պապը։

Վաղ տարիները

Գիլյոմը ծնվել է 1309 կամ 1310 թվականին Մանդ (Լանգեդոկ) քաղաքում, Բելգարի սինյոր Գիլյոմ դե Գրիմոարի և Ամֆելիզա դե Մոնֆերրանի որդին էր։ Պատանեկության տարիներին միացել է Բենեդիկտյան միաբանությանը^[7]։ Վանականական երդում տալուց հետո ձեռնադրվել է քահանա Շիրակի վանքում։

Գիտության հանդեպ մեծ ունակություններ ցուցաբերելու շնորհիվ նրան ուղարկել են Եվրոպայի համալսարաններ, ստացել է կանոնական իրավունքի դոկտորի աստիճան։ Գիլյոմը ճանաչում է ձեռք բերել որպես իր ժամանակների առաջատար դավանաբան, եղել է պրոֆեսոր Ավինյոնում, Մոնպելիեում և Փարիզում։ 1361 թվականի օգոստոսին ընտրվել է ավագ քահանա և դարձել է Մարսելի սբ. Վիկտոր վանքի աբբա^[8]։

Տարեգիր Ժան Ֆրուասսարը գրում է, որ նա «եղել է սուրբ և գիտուն մարդ, ով շատ է աշխատել հանուն Լոմբարդիայի և այլ վայրերի եկեղեցիների»։

Ընտրությունը և պապությունը

1362 թվականի սեպտեմբերին Գիլյոմը, որպես պապական բանագնաց, գտնվում էր Նեապոլում, երբ Ինոկենտիոս VI պապը մահացավ։ Նախնական թեկնածուն՝ Կլիմենտ VI-ի եղբայրը, հրաժարվեց տիարայից (պսակաթագ)^[7], և նույն ամսի 28-ին կարդինալները անսպասելիորեն պապ ընտրեցին Գիլյոմին։ Նա սկզբնապես տեղեկացված չէր արդյունքների մասին, և նրանից պահանջվեց անհապաղ Ավինյոն վերադառնալ՝ կոնկլավի հետ «խորհրդակցելու» համար։ Կարդինալները վախենում էին հռոմեացիների ռեակցիայից՝ կապված հերթական օտարերկրացի-պապի ընտրությունների հետ, և իրենց որոշումը գաղտնի պահեցին մինչև 5 շաբաթ անց Գիլյոմի գալը։ Հռոմեացիները պահանջում էին հռոմեացի պապ ընտրել, և իմանալով Գիլյոմի ընտրության մասին՝ կարող էին դատաստան տեսնել նրա հետ։ Գիլյոմը գալով՝ իմացավ իր ընտրվելու մասին և որդեգրեց Ուրբանոս V անունը։

Գիլյոմը կոմպրոմիսային թեկնածու էր, ով ընտրվեց կապված այն բանի հետ, որ հեղինակավոր կարդինալներից ոչ մեկը չցանկացավ ընդունել պսակաթագը։ Նա ընտրվելու պահին նույնիսկ եպիսկոպոս չէր և ստիպված եղավ նախ ձեռնադրվել որպես այդպիսին։ Դա կատարվեց նոյեմբերի 6-ին իր նախորդի եղբորորդի կարդինալ Անդուին Օբերի կողմից^[9]։

Բարեփոխիչ և կրթության հովանավոր

Ուրբանոս V-ի մետաղադրամը

Որպես պապ Ուրբանոսը շարունակեց հետևել քահանաների կարգապահությանը և հովանավորել վանականներին^[7]։ Միևնույն ժամանակ նա շարունակեց իր նախորդների օրոք սկսված սիմոնիան՝ 40 000 ֆլորին վճարելով այն կարդինալներին, ովքեր քվեարկել էին իր օգտին^[10]։

Ուրբանոս պապը նշանակալի բարեփոխումներ իրականացրեց արդարադատության իրագործման ոլորտում և հովանավորեց կրթությունը։ Նա համալսարան հիմնադրեց Հունգարիայում։ Թուլուզում նա Երաժշտության համալսարան բացեց, Մոնպելիեում վերականգնեց բժշկության դպրոցը և հիմնադրեց Սուրբ Բենեդիկտի Քոլեջը, որի՝ արվեստի բազմաթիվ ստեղծագործություններով զարդարված եկեղեցին ավելի ուշ դարձավ քաղաքի մայր տաճարը։ Ուրբանոսը իր նախնական համաձայնությունը տվեց նաև Կրակովում համալսարան բացելու համար^[11]։ Իր միջոցնեով նա ֆինանսավորում էր ֆրանսիական համալսարաններում սովորող 1400 ուսանողի։ Նա նաև Հռոմի շուրջ խաղողի այգիներ հիմնեց։

Դեպի Հռոմ և վերադարձ

Ուրբանոս V-ը առաջին հստակ քայլերը ձեռնարկեց Հռոմ վերադառնալու համար։ Դրանում նրան հակում էին ոչ միայն Բրիգիտտա Շվեդացիու և Պետրարկայի համառ պահանջները, այլ նաև իրավիճակը, որում գտնվում էր պապական կուրիան Ավինյոնում։ Պապության խաղաղ կեցությանը սպառնում էր քաոսը և անգլո-ֆրանսիական պատերազմի ժամանակ Եվրոպայով մեկ անպատիժ թափառող ավազակների բազմաթիվ խմբավորումները։

1367 թվականին Ուրբանոս V-ը Մարսելով և Վիտերբոյով ճանապարհ ընկավ և հասավ Հռոմ, ուր տեղավորվեց Վատիկանում, քանի որ 1361 թվականին հրդեհված Լաթերանյան պալատը պիտանի չէր պապական աթոռանիստի համար։ Իտալական հողում նրան դիմավորեցին ծեր և հիվանդ Ալբորնոսը (մահացելէ 1367 թվականին), ինչպես նաև Պետրարկան և Բոկաչչոն։

1368 թվականին պապը կայսրական թագ դրեց Կարլոս IV-ի կնոջ գլխին, իսկ 1369 թվականին ընդունեց բյուզանդական կայսր Հովհաննես V Պալեոլոգոսին, ով Հռոմ էր ժամանել Օսմանյան կայսրության դեմ պայքարում օգնություն խնդրելու համար։ Հովհաննեսը նույնիսկ հռոմեա-կաթոլիկական հավատն ընդունեց, բայց այդ արարքը չճանաչվեց ուղղափառ եկեղեցու կողմից։ Պալեոլոգոսի ուղևորությունը Բյուզանդիային ոչ քաղաքական, ոչ էլ կրոնական օգուտ չբերեց։ Հռոմում անցկացրած երեք տարիներից հետո Ուրբանոս V-ը ընդունեց, որ տեղի բնակչության նեգատիվ տրամադրությունը «ֆրանսիական» պապի հանդեպ, ստիպում է իրեն վերադառնալ Ավինյոն^[12]^[13]։

1370 թվականի սեպտեմբերի 5-ին պապը ծովային ուղիով ճամփա ընկավ դեպի Ֆրանսիա, իսկ նույն թվականի հոկտեմբերի 19-ին մահացավ Ավինյոնում։ Զգալով մոտալուտ մահը՝ պապը խնդրեց Պապական պալատից իրեն տեղափոխել եղբոր՝ կարդինալ Անջելոյի տուն, որպեսզի մահանա նրանց կողքին, ում սիրում է^[14]։

1870 թվականին ճանաչվել է երանելի։

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 Faceted Application of Subject Terminology
↑ ^2,0 ^2,1 opac.vatlib.it
↑ ^3,0 ^3,1 Gran Enciclopèdia Catalana (կատ.) — Grup Enciclopèdia, 1968.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 https://www.britannica.com/biography/Blessed-Urban-V
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 BeWeB
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 ^6,3 Deutsche Nationalbibliothek Record #118803514 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
↑ ^7,0 ^7,1 ^7,2 Richard P. McBrien, Lives of the Popes, 243.
↑ «''Catholic Encyclopedia'': Bl. Urban V». Newadvent.org. 1912 թ․ հոկտեմբերի 1. Վերցված է 2013 թ․ հունիսի 23-ին.
↑ Richard P. McBrien, Lives of the Popes, 243.
↑ George L. Williams, Papal Genealogy: The Families and Descendants of the Popes, (McFarland and Company Inc., 1998), 43.
↑ Krakow, Julian Dybiec, Charters of Foundation and Early Documents of the Universities of the Coimbra Group, ed. Jos. M. M. Hermans, Marc Nelissen, (Leuven University Press, 2005), 60.
↑ Richard P. McBrien, Lives of the Popes, 244.
↑ Franklin Daniel Scott, Sweden, the Nation's History, (Southern Illinois University Press, 1988), 79.
↑ «American Catholic.org "Blessed Pope Urban V''». Americancatholic.org. Վերցված է 2013 թ․ հունիսի 23-ին.

Գրականություն

«Урбан, римские папы». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ուրբանոս V» հոդվածին։

[_6fb9a584c8396dc5-1] 1,0 ^1,1 Faceted Application of Subject Terminology

[_e01021655aa8bab1-2] 2,0 ^2,1 opac.vatlib.it

[_b08af2e7744ca371-3] 3,0 ^3,1 Gran Enciclopèdia Catalana (կատ.) — Grup Enciclopèdia, 1968.

[_ca434fdec4728a5d-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 https://www.britannica.com/biography/Blessed-Urban-V

[_36d0cd4ce19a92c3-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 BeWeB

[_7a130de031e74c9f-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 ^6,3 Deutsche Nationalbibliothek Record #118803514 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.

[autogenerated1-7] 7,0 ^7,1 ^7,2 Richard P. McBrien, Lives of the Popes, 243.

[8] «''Catholic Encyclopedia'': Bl. Urban V». Newadvent.org. 1912 թ․ հոկտեմբերի 1. Վերցված է 2013 թ․ հունիսի 23-ին.

[9] Richard P. McBrien, Lives of the Popes, 243.

[10] George L. Williams, Papal Genealogy: The Families and Descendants of the Popes, (McFarland and Company Inc., 1998), 43.

[11] Krakow, Julian Dybiec, Charters of Foundation and Early Documents of the Universities of the Coimbra Group, ed. Jos. M. M. Hermans, Marc Nelissen, (Leuven University Press, 2005), 60.

[12] Richard P. McBrien, Lives of the Popes, 244.

[13] Franklin Daniel Scott, Sweden, the Nation's History, (Southern Illinois University Press, 1988), 79.

[14] «American Catholic.org "Blessed Pope Urban V''». Americancatholic.org. Վերցված է 2013 թ․ հունիսի 23-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]