Շկարուփա ընտանիքի սպանություն

Շկարուփա ընտանիքի սպանություն, 2011 թվականի հուլիսի 24-ի լույս 25-ի գիշերը Տուլայում տեղի է ունեցել հինգ մարդու սպանություն։ Զոհ է դարձել երիտասարդ կին Մարիա Շկարուփան, նրա երեք փոքր որդիները, ինչպես նաև տարեց մայրը։ Բոլոր սպանվածները ռուս դիրիժոր և մանկավարժ Լեոնիդ Պավլովիչ Շկարուփայի ընտանիքն էին։

Շկարուփա ընտանիքի սպանություն
Սպանվածներ5 մարդ
Վիրավորներ0

Սպանության մեջ մեղավոր է ճանաչվել 19-ամյա համակարգչային տեխնիկ Իվան Ալեքսեևիչ Իվանչենկոն։ Այս հանցագործության համար նա Տուլայի շրջանային դատարանի կողմից դատապարտվել է ցմահ ազատազրկման և պատիժը կրել «Սև դելֆին» գաղութում։ Չնայած դրան, մամուլում ժամանակ առ ժամանակ կասկածներ են առաջ քաշվել Իվանչենկոյի մեղավորության վերաբերյալ։

Հանցագործություն խմբագրել

2011-ի հուլիսի 24-ի երեկոյան Իվան Իվանչենկոն հյուրընկալվել էր Մարիա Շկարուփային, որպեսզի վերանորոգի իր համակարգիչը։ Նույն բնակարանում եղել են Մարիամի երեք մանկահասակ որդիները՝ Դմիտրին, Կիրիլը և Պետրոսը, ինչպես նաև նրա մայրը՝ Վալենտինա Բորմոտովան։ Համակարգչային վերանորոգման ուշ ավարտի պատճառով Իվանչենկոյին առաջարկել են մնալ[1]։

Գիշերը Շկարուփայի և Իվանչենկոյի միջև վեճ է ծագել։ Դրանից հետո հանցագործը, իր իսկ խոսքով, մի քանի ժամվա ընթացքում մտածել է, թե ինչպես է սպանելու Մարիային։ Արդյունքում նրա ձեռքի տակ է ընկել մուրճը, որով նա սպանել է քնած Մարիա Շկարուփային՝ բազմաթիվ հարվածներ հասցնելով գլխի և պարանոցի շրջանում։ Աղմուկից արթնացել է Մարիաի մայր Վալենտինա Բորմոտովան։ Նրա ուշադրությունը շեղելու համար մարդասպանը խնդրել է նրան թեյ լցնել և հետևել նրան խոհանոցում, որտեղ նույնպես սպանել է նրան մուրճով։ Այնուհետև նա այդ հանցագործության վկաներից ազատվելու նպատակով նույն մուրճով սպանել է Մարիամի բոլոր երեք երեխաներին և դիակները տեղափոխել լոգարան։ Երեխաների մարմինները հայտնաբերել են մի քանի օրից, երբ հարևանները դիակի հոտը զգալով՝ ոստիկանություն են կանչել։

Ըստ փորձաքննության տվյալների՝ հարվածներն այնքան ուժեղ են եղել, որ բոլոր զոհերի մոտ գանգեր են կոտրվել և դրանցից ուղեղի նյութ է արտահոսել։ Սպանությունից հետո նա մի քանի ժամվա ընթացքում թաքցրել է հետքերը, ջնջել մատնահետքերը, սակայն անցել է արյան մեջ, իր ոտքի արյունոտ հետքը թողնելով հատակին, և հանցագործության վայրից հեռացել՝ տանելով արյունոտ իրերը և բնակարանից հափշտակելով տարբեր առարկաներ (հիմնականում կենցաղային էլեկտրոնիկա, այդ թվում՝ 5 բջջային հեռախոս, երկու DVD նվագարկիչ, տեսախցիկ և երկու հեռուստացույց)՝ մոտ 30 հազար ռուբլի ընդհանուր գնով։ Արյունոտ իրերի մի մասը Իվանչենկոն նետել է աղբամանները, որոշները այրել է, հափշտակված իրերի մի մասը հանձնել է գրավատուն, իսկ հեռուստացույցներից մեկը տուն է բերել որպես մոր նվեր, որն իբր գնել է իր փողերով։ Ավելի ուշ այդ հեռուստացույցը, ինչպես նաև Իվանչենկոյի անձնագրով գրավատուն հանձնված իրերը դարձել են գործի կարևորագույն իրեղեն ապացույցները[2][3]։

Սպանվածներ խմբագրել

Սպանության զոհ է դարձել 5 մարդ, այդ թվում՝

  • Մարիա Լեոնիդովնա Շկարուփա (1976 թվականի ծնված)՝ «Ոսկե դար» գործակալության ռիելթորն է, Ուրալի ժողովրդական գործիքների պետական նվագախմբի դիրիժոր Լեոնիդ Շկարուփայի դուստրը։ Իր ընտանիքի հետ Եկատերինբուրգից տեղափոխվել է սպանությունից մի քանի տարի առաջ, 2008-ից ամուսնալուծվել է[4]։ Նախկին ամուսնու հետ հարաբերությունները բավականին բարդ էին, այդ թվում՝ ալիմենտները չվճարելու պատճառով[5]։
  • Վալենտինա Բորմոտովա (1950 թվականի ծնված)՝ Մարիա Շկարուփայի մայրը։ Մինչ Տուլայի տեղափոխվելը ծառայել է Եկատերինբուրգի թեմում, ապա երգել է Տուլայի կլիրոսում՝ Բոգորոդիկ Շչեգլովսկի տղամարդկանց վանքում[6]։
  • Մարիա Շկարուփայի երեխաներ՝ Պետրոս, Կիրիլ, Դմիտրի, 2002, 2005 և 2006 թվականի ծնվածներ։

2011 թվականի սեպտեմբերի 22-ին բոլոր սպանվածներին հուղարկավորել են Եկատերինբուրգում[7]։

Մարդասպանի ինքնություն խմբագրել

Իվան Ալեքսեևիչ Իվանչենկոն ծնվել է 1992 թվականի մարտի 11-ին Տուլայում, հայրը՝ ենթասպա, մայրը՝ Իրինան, քաղաքում հայտնի դիզայներ և գեղազարդիչ է, յուրահատուկ տիկնիկների հեղինակը։ Իվանչենկոն ընտանիքի երրորդ զավակն էր, ունի նաև ավագ եղբայր և քույր։ Ծնողները բաժանվել են 1999 թվականին[8][9]։

2009 թվականին ավարտել է թիվ 52 միջնակարգ դպրոցի 9-րդ դասարանը։ Դպրոցում բացասաբար է բնութագրվել, մանկավարժների խոսքով, հաճախ է զգեստավորվել գոթով, դպրոց է տարել պարանով խաղալիք մեքենա և գնացել մորմոնների աղանդի[10]։ Դպրոցից հետո սովորել է Տուլայի տեխնոլոգիական, տնտեսագիտության և իրավունքի քոլեջում, սակայն այնտեղից հեռացվել է թալանին մասնակցելուց հետո։ 2010-2011 թվականներին ժամկետային ծառայություն է անցել բանակում, ծառայել է Վոլոգդայի մարզի կապի զորքերում։ Նախկին ծառայակիցների կողմից Իվանչենկոն բացասաբար է բնութագրվել, այդ թվում՝ գողության[11]։ 2011 թվականի ամռանը Իվանչենկոն վերադարձել է բանակից[8], բանակից վերադառնալուց հետո եղբոր հետ աշխատանքի է անցել «Ստրոյդեպո» խանութում[12]։

Իվանչենկոյի ընկերների խոսքով՝ նա նաև զբաղվել է համակարգիչների վերանորոգմամբ՝ ամսական մինչև 30 հազար ռուբլի աշխատելով։ Նրա մշտական հաճախորդներից մեկը դարձել է Մարիա Շկարուփան, որի հետ քույրն ամուսնացել է 2008 թվականի աշնանը։ Ըստ իրավապահ մարմինների տեղեկատվության՝ սկզբում Շկարուփայի և Իվանչենկոյի մոտ բարեկամական հարաբերություններ են սկսվել, սակայն Իվանչենկոն ավելին է ցանկացել։ Չի տեսել պատասխան զգացմունքների դրսևորումներ, նա որոշել է սպանել[13]։

Հայտնի է նաև, որ Իվան Իվանչենկոն ընկերուհի է ունեցել, որի հետ նա հանդիպել է 2009 թվականի հոկտեմբերից, և որը նրան սպասել է բանակից[14]։

Հետաքննություն խմբագրել

 
Ռաշիդ Նուրգալիևը գործի քննությունը վերցրել է իր անձնական հսկողության տակ

Օգոստոսի 1-ի ցերեկը հարևանները, զգալով դիակի սուր հոտը, որը լցվել է բնակարանից օդափոխիչով, ոստիկանություն են կանչել։ Զանգի վայր ժամանած ոստիկանները, մուտք գործելով բնակարան, լոգարանում հայտնաբերել են հինգ դիակ, որոնք միմյանց վրա են դրված եղել՝ Մարիա Շկարուփան, նրա մայրը և երեք երեխաները։ Սպանությունը հասարակական մեծ արձագանք է առաջացրել, սպանության հետաքննությունը դաշնային մակարդակի է հասել, գործի հետաքննությունն իր անձնական վերահսկողության տակ է վերցրել ներքին գործերի նախարար Ռաշիդ Նուրգալիևը։ Դեպքի վայր է մեկնել անձամբ ՌԴ Քննչական կոմիտեի նախագահ Ալեքսանդր Բաստրիկինը։ Սկզբնապես առաջադրվել են մի քանի վարկածներ, որոնցից հիմնականը եղել է Մարիայի մասնագիտական գործունեության հետ կապված վարկածը և մորմոն աղանդների հետ կապը։ Բնակարանի դուռը դրսից փակ է եղել, ինչը թույլ է տվել ենթադրել, որ մարդասպանը լավ է ճանաչում ընտանիքին։ Վարկած կար նաևՄարիա Շկարուփայի նախկին ամուսնու՝ Իվան Լապինի սպանությանը մասնակցության մասին։

Երկու օր անց՝ օգոստոսի 3-ին, ձերբակալվել է Իվան Իվանչենկոն։ Իվան ավագ եղբոր խոսքով՝ այդ օրը երեկոյան, ժամը 17-ի սահմաններում, եղբոր հետ աշխատելիս նրան կանչել են «Կրիվոլուչենսկի» ոստիկանության բաժին։ Բացի այդ, նրա խոսքով, դրանից մեկ օր առաջ ոստիկանության աշխատակիցները եկել էին իրենց տուն և հարցրել, թե արդյոք իրենք ճանաչում են Մարիա Շկարուփային, ինչին երկուսն էլ բացասական պատասխան են տվել։ Ոստիկանության բաժնում նրանց բաժանել են տարբեր գրասենյակներով, Իվանի եղբայրն ազատ է արձակվել ուշ գիշեր[15]։ Շուտով Իվան Իվանչենկոն ինքնախոստովանական ցուցմունք է տվել։ Առաջինների թվում Իվանչենկոյի հետ զրուցել են նաև Տուլայի մարզի դատախազ Օլեգ Չերնիշն ու Տուլայի մարզի քննչական կոմիտեի վարչության պետ Տատյանա Սերգեևան[16]։ Հաջորդ օրը Իվանչենկոյի ցուցմունքները ստուգվել են տեղում։ Տունը, որտեղ տեղի է ունեցել սպանությունը, շրջափակվել է ուժեղացված հսկողությամբ պարագծով՝ հնարավոր ինքնադատաստանի մտավախությունների պատճառով։ Նա նաև ցույց է տվել այն վայրերը, որտեղ նա նետել է սպանվածների արյունոտ իրերը, ինչպես նաև սպանության գործիքը՝ մուրճը։ Օգոստոսի 5-ին քննիչների միջնորդությամբ Խորհրդային շրջանային դատարանի դատավոր թուլի Էլվիր Իսակովսկայան Իվան Իվանչենկոյին մինչև սեպտեմբերի 29-ը կալանավորելու որոշում է կայացրել։ Դատավարության ընթացքում փաստաբանը խափանման միջոցի հարցը թողել է դատարանի հայեցողությանը, Իվանչենկոն ինքը չի առարկել կալանքը որպես խափանման միջոց ընտրելու դեմ, լրագրողների հարցերին հրաժարվել է պատասխանել և անընդհատ դեմքը փակել է բաճկոնով[17]։ Ձերբակալման մասին որոշում կայացնելուց հետո նա համաձայնել է նրա հետ և արտասվել[18]։

2011 թվականի օգոստոսի 4-ին սպանության օպերատիվ բացահայտման համար ներքին գործերի նախարար Ռաշիդ Նուրգալիևը կարգադրել էր պարգևատրել գործի բացահայտմանը մասնակցած ոստիկանության աշխատակիցներին[19]։ Ոստիկանության 6 աշխատակիցներ արժանացել են Տուլայի մարզի պատվոգրերի[20]։

Մեղադրանքներ ներկայացնել խմբագրել

Օգոստոսի 11-ին առանձնապես կարևոր դեպքերի հետաքննության բաժնի քննիչ Իվան Իվանչենկոն պաշտոնապես մեղադրվեց Մարիա Շկարուփայի և նրա ընտանիքի անդամների սպանության մեջ՝ ՌԴ Քրեական օրենսգրքի 105-րդ հոդվածի 2-րդ մասի «ա», «գ» և «կ» կետերով[21]։ Իվանչենկոն նախնական կալանքի կենտրոնում պահվում էր մենակատարման մեջ[22]։ Քննչական մեկուսարանի ղեկավարության տվյալներով՝ գտնվելով մեկուսարանում, բազմիցս խախտել է ներքին կանոնակարգը, ինչի համար պատժախուց է տարվել։ Նա նաև հացադուլ էր հայտարարել ծխախոտը իրեն փոխանցելուց հրաժարվելու պատճառով[23], մեկուսարանի աշխատակիցների խոսքով՝ Իվանչենկոն հաճախ էր գոռում գիշերները և բողոքում, որ նա երազում տեսնում է սպանված երեխաներին[24]։ Գտնվելով կալանքի տակ՝ հայտարարել է ինքնակենսագրական գիրք գրելու ցանկության մասին[25]։ Սեպտեմբերի 23-ին Տուլայի Խորհրդային շրջանային դատարանի դատավոր Իգոր Ալիֆանովին կալանքի տակ պահելու ժամկետը երկարացվել էր մինչև 2012 թվականի փետրվարի 1-ը[26]։ 2011 թվականի աշնանը Իվանչենկոն տեղափոխվել էր Մոսկվա՝ հոգեբուժական փորձաքննություն անցկացնելու համար[27]։ Իվանչենկոյի համար անվտանգության ուժեղացված միջոցառումներ են կազմակերպվել քննչական փորձերի մեկնելիս, քանի որ Մարիա Շկարուփայի հարևանները նրան տեսակցելու բաց ցանկություն են հայտնել[28]։

2012 թվականի հունվարին Վ. Պ. Սերբսկու անվան սոցիալական և դատական հոգեբուժության պետական գիտական կենտրոնում հոգեբուժական փորձաքննության արդյունքներով ճանաչվել է մեղսունակ[29]։ Նույն տարվա մայիսին կրկնակի փորձաքննությունը հաստատել էր Իվանչենկոյի մեղսունակությունը[30]։ Փորձաքննությամբ պարզվել է Իվանչենկոյի մոտ անձի խառը խանգարման հոգեկան հիվանդության առկայությունը, որն, այնուամենայնիվ, ըստ այն վարող բժշկի, բուժում չի պահանջում և չի ազդել նրա գործողությունների հանցավոր բնույթի գիտակցման վրա[31]։

2012 թվականի մարտի 21-ին ՌԴ Քննչական կոմիտեի Տուլայի մարզի քննչական վարչության կողմից Իվան Իվանչենկոյին նոր մեղադրանք է առաջադրվել՝ ՌԴ Քրեական օրենսգրքի 158-րդ հոդվածի 2-րդ մասի «բ» կետով (գողություն՝ քաղաքացուն զգալի վնաս պատճառելով)[32]։ 2012-ի մայիսի 23-ին Տուլայի Խորհրդային շրջանային դատարանը երկարացրեց Իվան Իվանչենկոյի կալանքի ժամկետը մինչև 2012-ի օգոստոսի 1-ը[33]։ 2012 թվականի հուլիսի 6-ին ավարտվել է Իվանչենկոյի նկատմամբ հարուցված քրեական գործի քննությունը, գործը փոխանցվել է Տուլայի շրջանային դատարան[34]։

Դատ և դատավճիռ խմբագրել

 
Տուլայի շրջանային դատարանի շենքը

Իվանչենկոյի գործով դատավարությունը տեղի է ունեցել 2012 թվականի հուլիսի 19-ից մինչև դեկտեմբերի 29-ը Տուլայի շրջանային դատարանում։ Գործընթացը տեղի է ունեցել բաց ռեժիմով, դրա վրա կարող էր գալ ցանկացած մարդ[35]։ 2012 թվականի հուլիսին Իվանչենկոն հրաժարվել է ատենակալների դատարանի կողմից գործի քննությունից[36], այդ պատճառով դատավարությունը վարել է միանձնյա դաշնային դատավոր Գալինա Իվանովնա Ուգնիվենկոն, որը Տուլայի շրջանային դատարանի դատավորն է 2001 թվականից[37]։ Իվանչենկոն մեղադրվում էր հինգ մարդու սպանության և ուրիշի ունեցվածքը հափշտակելու մեջ՝ զգալի վնաս հասցնելով։ Դատարանի հենց սկզբից Իվանչենկոն հայտարարել է իր լիակատար անմեղության մասին և հրաժարվել է նախաքննության ընթացքում իր տված բոլոր ցուցմունքներից՝ պնդելով, որ նա ստիպված է եղել իրեն վերապահել իրավապահ մարմինների աշխատակիցների ճնշման տակ[38]։ Այս վարկածին նա հավատարիմ է եղել ողջ դատավարության ընթացքում։ Դատարանը Իվանչենկոյի այդ հայտարարություններին քննադատաբար է վերաբերվել՝ համարելով, որ նախաքննության փուլում հավաքված նյութերը թույլատրելի են և բավարար՝ ամբաստանյալի մեղքը ապացուցելու համար։ Մի քանի անգամ փոխել է իր ցուցմունքները՝ մի ժամանակ պնդելով, որ Մարի Շկարուփային սպանելը նրան հրամայել է անծանոթը[39]։ Որպես ալիբի Իվանչենկոն առաջ էր քաշում այն, որ 2011 թվականի հուլիսի 24-ին իր ընկերուհու հետ հանդիպումից հետո նա մեկնել էր Պրոլետարի շրջան՝ պարտքը տալու ընկերոջը։ Նրա խոսքով՝ ինքը մի շիշ գարեջուր է գնել, այնուհետև գնացել է Կուտուզովի փողոցի ընկերոջ տուն, սակայն տանը չի եղել, որից հետո նա մինչև առավոտյան ժամը 7-ը նստել է մուտքի մոտ և գարեջուր խմել, իսկ առավոտյան տուն է վերադարձել։ Ընկերոջ անունը այդպես էլ չի նշվել[40]։

2012 թվականի նոյեմբերի 27-ին դատախազ Յուլիա Ժուկովան Իվանչենկոյի համար ցմահ ազատազրկման պատիժ էր պահանջել, ինչպես նաև բավարարել տուժողների կողմից մեղադրյալի նկատմամբ ներկայացված քաղաքացիական հայցերը[41]։ 2012 թվականի դեկտեմբերի 25-ին իր վերջին խոսքում ամբաստանյալ Իվանչենկոն ևս մեկ անգամ հայտարարեց իր անմեղության մասին և պահանջեց իր ազատ արձակումն ու իր վրայից հանել բոլոր մեղադրանքները՝ ի թիվս այլ բաների, հայտարարելով, որ նախկինում չգիտեր Մարիամի ճշգրիտ ազգանունը և նրա ճշգրիտ հասցեն[42]։ Դատավճռի հրապարակումը նշանակվել էր դեկտեմբերի 28-ին, սակայն հետաձգվել էր հաջորդ օրը[43]։

2012 թվականի դեկտեմբերի 29-ին դատարանը Իվան Ալեքսեևիչին մեղավոր է ճանաչել մեղադրական եզրակացության բոլոր կետերով և նրան դատապարտել է ցմահ ազատազրկման՝ հատուկ ռեժիմի ուղղիչ գաղութում պատիժը կրելով[44]։ Դատարանը նաև որոշել է Իվանչենկոյից բռնագանձել 9 մլն ռուբլի՝ հօգուտ զոհվածների հարազատների՝ որպես բարոյական և նյութական վնասի փոխհատուցում[45]։ Դատավճռի հրապարակումը տևել է երկու ժամ։ Դատարանի դահլիճում զոհված ընտանիքի հարազատների դատավճռի հրապարակմանը ներկա չի եղել միայն նրա մայրը։ Ամբաստանյալը լսեց դատավճիռը միանգամայն հանգիստ՝ նոթատետրում գրի առնելով դատավորի ելույթը։ Դատարանի շենքից դուրս գալու ժամանակ լրագրողների այն հարցերին, թե արդյոք նա բողոքարկելու է, Իվանչենկոն պատասխանել է «Առանց մեկնաբանությունների»[46]։

Դատից հեռո խմբագրել

2013 թվականի հունվարի 9-ին կալանքի տակ գտնվող Իվանչենկոն դատավճիռը բողոքարկել էր Ռուսաստանի Դաշնության Գերագույն Դատարանում[47], սակայն այն ժամանակ քրեական գործի նյութերը Գերագույն դատարան ուղարկելը հետաձգվել էր այն պատճառով, որ նա միջնորդություն էր ներկայացրել քրեական գործի բոլոր նյութերը կրկնակի ուսումնասիրելու մասին[48]։ Իվանչենկոյի բողոքը Գերագույն դատարան է ընդունվել միայն նույն տարվա մայիսի 13-ին։ Նույն թվականի հունիսի 17-ին Ռուսաստանի Դաշնության Գերագույն դատարանի քրեական գործերով դատական կոլեգիան՝ դատավոր Սերգեյ Ալեքսեևիչ Վորոժցովի նախագահությամբ, սկսեց Իվանչենկոյի փաստաբանների բողոքների քննությունը Տուլայի շրջանային դատարանի դատավճռի վերաբերյալ, սակայն այդ օրը գործի լսումները հետաձգվեցին հուլիսի 8-ին այն պատճառով, որ Իվանչենկոն չհասցրեց փաստաբանի հետ պայմանագիր կնքել[49]։

Հուլիսի 8-ին բողոքները մնացել են առանց բավարարման, դատավճիռը՝ առանց փոփոխության[50]։ Այսպիսով, դատարանի դատավճիռն օրինական ուժի մեջ է մտել[51]։ 2013 թվականի սեպտեմբերի 11-ին Իվան Իվանչենկոյին Տուլայի քննչական մեկուսարանից տեղափոխել են Օրենբուրգի մարզի Սոլ-Իլեցկ քաղաքում ցմահ դատապարտյալների համար նախատեսված «Սև դելֆին» հատուկ ռեժիմի գաղութ[52]։

2017 թվականին Մարիա Շկարուփայի սպանության մասին հիշել են Կոսայա Գորա թաղամասում զանգվածային սպանության համատեքստում[53]։

Անմեղության հարց խմբագրել

Դեռևս քննության ժամանակ որոշ լրագրողներ նշում էին գործի տարբեր անհամապատասխանություններ, քննության տարբեր խնդիրներ, ինչպես նաև Մարիա Շկարուփայի կենսագրության չուսումնասիրված փաստեր։ Անարձագանք մնաց նաև այն հարցը, թե ինչ հարաբերություններ ունեին Իվանն ու Մարիան՝ ռոմանտիկ, զուտ սեքսուալ, թե քաղաքացիական ամուսնությամբ[2]։ Բացի այդ, նշվում են հետևյալ մանրամասները՝

  • Փորձաքննությունը ցույց է տվել, որ Մարիա Շկարուփան սպանությունից առաջ սեռական ակտի մեջ չի մտել, ինչը Իվանչենկոյին զրկում է սպանության համար նախատեսված մոտիվից[54]։
  • Իվանչենկոն պատմել է, որ իր զոհերից առևանգված բջջային հեռախոսներից հանել է ՍԻՄ-քարտերը և մարտկոցները։ Դա տեղի է ունեցել 2011 թվականի հուլիսի 25-ին, առավոտյան ժամը 7:30-ին։ 2012 թվականի օգոստոսին Մարիա Շկարուփայի ընկերուհին, որը հանդես էր գալիս դատարանում, «Տուլսկիե նովոստի» լրատվական գործակալության թղթակցին հայտնել է, որ Մարիայի հեռախոսից 2011 թվականի հուլիսի 25-ի կեսօրին նրան SMS-հաղորդագրություն է ստացվել։ Թե ինչու է դա տեղի ունեցել, հայտնի չէ, բայց հստակ հայտնի է, որ ականատեսն այդ մասին խոսել է քննության ժամանակ[2]։
  • Մարիա Շկարուփայի աշխատանքային համակարգիչը այդպես էլ չի հայտնաբերվել։ Հենց այդ համակարգչում էին պահվում սպանվածի մասնագիտական գործունեության մասին տվյալները[2]։ Նաև Մարիամի բնակարանից ակնհայտորեն կորել են նրա կարևոր գործարար թղթերը[55]։
  • Իր սպանության օրը Մարիան հանդիպել է իր ծանոթի հետ և խնդրել նրան հոգ տանել որդիների մասին, քանի որ նրա խոսքով․ «…ամեն ինչ կարող է տեղի ունենալ։ Այլևս որևէ մեկին ապավինել պետք չէ…»[2]։
  • Մարիամի լավ ծանոթի՝ ոմն Պողոսի վարկածը, որը սպանությունից անմիջապես հետո անհետացել է առանց հետքի, ամբողջությամբ չի ուսումնասիրվել[55]։ Նաև ուսումնասիրված չէ բնակարանի հարցը, որտեղ այլևս բնակիչներ չեն մնացել և ժառանգներ չկան։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. Убийца трех детей в Туле выдвинул версию защиты от домогательств их матери — ПРАВО.RU
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 «Заглянуть бы в конец книги — узнать, кто убийца — Тульские новости». Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 20-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 19-ին.
  3. Дело Иванченко: убивал или невиновен? — Архив Тульских новостей — MySlo.ru
  4. «Иван Лапин в последний раз звонил своим детям за месяц до убийства — Тульские известия». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 19-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 19-ին.
  5. Lenta.ru: Россия: Бессмысленная жестокость
  6. Новости NEWSru.com :: Следователи изучают пять версий бойни в Туле. Составлен психологический портрет убийцы
  7. Убитая в Туле семья из 5 человек похоронена в Екатеринбурге | ИА «Тульская пресса»
  8. 8,0 8,1 Девушка Ивана Иванченко, подозреваемого в убийстве тульской семьи, уверена в его невиновности | Расследование | Собеседник.ру
  9. «Мормонский след». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ ապրիլի 23-ին. Վերցված է 2015 թ․ սեպտեմբերի 16-ին.
  10. СМИ: обвиняемый в убийстве семьи в Туле ходил к мормонам, был «готом», в армии его не любили — Интерфакс
  11. За что тульского убийцу били в армии? | Издательский дом «Собеседник»
  12. Новости NEWSru.com :: Стал известен «портрет» предполагаемого убийцы семьи тульского риелтора: это «отличный мальчишка» и сын телезвезды
  13. Мария Шкарупа, убитая со своей семьей в Туле, не отвечала на ухаживания своего будущего убийцы
  14. Девушка Ивана Иванченко, подозреваемого в убийстве тульской семьи, уверена в его невиновности | Издательский дом «Собеседник»
  15. У «тульского маньяка» не подтвердилось московское алиби — Известия
  16. Верховный суд рассматривает кассацию Ивана Иванченко
  17. Арестован подозреваемый в убийстве семьи — Елена Шулепова — Российская газета
  18. ВЗГЛЯД / Прокуратура: Убийца пяти человек в Туле расплакался на суде
  19. Новости NEWSru.com :: Убийство семьи в Туле раскрыто: Нургалиеву доложили, кто устроил бойню
  20. Оперативники, расследующие убийство тульской семьи, награждены почетными грамотами — Елена Шулепова — Российская газета
  21. «19-летнему туляку Ивану Иванченко предъявлено обвинение в убийстве семьи Марии Шкарупы». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 19-ին.
  22. «Иван Иванченко сидит один в камере Тульского СИЗО». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 19-ին.
  23. Обвиняемый в убийстве семьи в Туле склонен к побегу — руководство СИЗО | РИА Новости
  24. «Ему снятся убитые дети». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 19-ին.
  25. Обвиняемый в убийстве тульской семьи решил написать книгу — Росбалт
  26. Обвиняемому в убийстве тульской семьи продлили срок ареста — Елена Шулепова — Российская газета
  27. «Обвиняемый в убийстве семьи в Туле этапирован для экспертизы в Москву». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ փետրվարի 13-ին. Վերցված է 2014 թ․ հոկտեմբերի 18-ին.
  28. По цене пяти жизней — Версия для печати — Центральный федеральный Округ — interfax-russia.ru
  29. Житель Тулы, убивший пятерых, признан вменяемым — СК | Новости | Российское агентство правовой и судебной информации
  30. «Повторная экспертиза: Иван Иванченко — вменяем | МК в Туле». Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 19-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 19-ին.
  31. Болезнь обвиняемого в убийстве семьи в Туле лечения не требует — врач | РИА Новости
  32. «СК предъявил Иванченко новое обвинение — в краже». Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 19-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 19-ին.
  33. «Суд в Туле продлил срок ареста Ивану Иванченко». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 19-ին.
  34. Дело кровавого тульского убийцы передано в суд // НТВ.Ru
  35. «Любой туляк может прийти на процесс по делу Иванченко». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 19-ին.
  36. Обвиняемый по делу об убийстве семьи в Туле отказался от присяжных | Новости | Российское агентство правовой и судебной информации — РАПСИ
  37. Указ Президента РФ от 22 ноября 2001 года № 1350 «О назначении судей верховных судов республик, краевых, областных судов, Московского и Санкт-Петербургского городских судов, суда Еврейской автономной области и судов автономных округов»
  38. «Иван Иванченко рассказал, что признался в совершении убийства под давлением». Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 22-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 19-ին.
  39. «Суд над Иванченко. Показания подсудимого от 4 августа 2011 года». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ փետրվարի 13-ին. Վերցված է 2014 թ․ հոկտեմբերի 18-ին.
  40. «Иванченко: «Я не убивал, а пил пиво»». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 19-ին.
  41. Прокуратура потребовала для Иванченко высшей меры наказания // KP.RU
  42. «Иван Иванченко, обвиянемый в убийстве 5 человек, выступил с последним словом». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունվարի 7-ին. Վերցված է 2014 թ․ հոկտեմբերի 18-ին.
  43. Отложено оглашение приговора убийце тульской семьи — Елена Шулепова — Российская газета
  44. Иван Иванченко приговорен к пожизненному сроку заключения.(չաշխատող հղում)
  45. «Убийство семьи Шкарупа: Ивану Иванченко дали пожизненный срок». Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 21-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 19-ին.
  46. «Иван Иванченко — тульским журналистам: «Без комментариев!»». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 19-ին.
  47. «Иван Иванченко пытается обжаловать приговор». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ փետրվարի 13-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 19-ին.
  48. «До Верховного суда России из Тулы дошло дело Иванченко». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 19-ին.
  49. «Иванченко не успел к заседанию ВС РФ обзавестись адвокатом». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 19-ին.
  50. Кассационное определение Верховного Суда РФ от 08.07.2013 г. N 38-О13-2
  51. «ВС РФ поставил точку в деле тульского компьютерщика: Иванченко — убийца пяти человек». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 19-ին.
  52. Убийца тульской семьи этапирован в колонию | РИА Новости
  53. Екатерина Пояркова (2013 թ․ սեպտեմբերի 11). «Убийца тульской семьи этапирован в колонию». ՌԻԱ Նովոստի. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ փետրվարի 2-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 22-ին.
  54. Заглянуть бы в конец книги – узнать, кто убийца
  55. 55,0 55,1 «Убийство семьи Шкарупа: последнее слово за судом | Тульские новости». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ սեպտեմբերի 25-ին. Վերցված է 2015 թ․ սեպտեմբերի 16-ին.

Արտաքին հղումներ խմբագրել