Շիրին Էբադի (պարս.՝ شیرین عبادی — Širin Ebâdi), (հունիսի 21, 1947(1947-06-21)[1][2][3][…], Համադան, Իրան), իրանցի իրավաբան, դատավոր, մարդու իրավունքների ակտիվիստ, գրող, Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր (2003), նախկին քաղբանտարկյալ, Ավրորա մրցանակի ընտրող հանձնաժողովի անդամ։

Շիրին Էբադի
պարս.՝ شیر
Դիմանկար
Ծնվել էհունիսի 21, 1947(1947-06-21)[1][2][3][…] (76 տարեկան)
ԾննդավայրՀամադան, Իրան
Քաղաքացիություն Իրան
Ազգությունպարսիկ
Կրոնուղղափառություն
ԿրթությունԹեհրանի համալսարան
Մասնագիտությունդատավոր, գրող, իրավապաշտպան, հակապատերազմային ակտիվիստ, փաստաբան, կանանց իրավունքների պաշտպան, քաղաքական գործիչ և իրավաբան
ԱշխատավայրԹեհրանի համալսարան
Զբաղեցրած պաշտոններդատավոր
Պարգևներ և
մրցանակներ
ԱնդամությունՆոբելյան կանանց նախաձեռնություն[5]
Ստորագրություն
Изображение автографа
 Shirin Ebadi Վիքիպահեստում

Կենսագրություն խմբագրել

Շիրին Էբադին ծնվել է 1947 թվականին Համադան քաղաքում, կոմերցիոն իրավունքի պրոֆեսոր Մուհամմադ Ալի Էբադի ընտանիքում, որը եղել է Համադանի նախկին գլխավոր նոտարը։ 1969 թվականին Շիրին Էբադն ավարտել է Թեհրանի համալսարանի իրավունքի և քաղաքագիտության ֆակուլտետը և կես տարի փորձաշրջան անցնելուց հետո նշանակվում է դատավոր։ 1971 թվականին նա պաշտպանել է դիսերտացիա և 1975 թվականին դարձել է առաջին կին դատավորը, որը գլխավորել է Թեհրանի քաղաքային դատարանը։ Շատ իրանցիների պես ի սկզբանե ողջունած լինելով իրանական հեղափոխությունը՝ նա շուտով դառնում է հեղափոխության դաժան քննադատը, քանի որ ըստ նոր իշխանության կինը չպետք է որոշումներ կայացնի տղամարդկանց համար։ Էբադին տաս տարուց ավելի չի կարողանում աշխատել իրավական ոլորտում, բայց այդ ընթացքում նա անվճար իրավաբանական գործունեություն է ծավալում։ Երկար տարիներ Էբադին անցկացնելով մենախցում՝ դարձավ Իրանի մարդու իրավունքների թիվ մեկ ակտիվիստը, հիմնեց Մարդու իրավունքների պաշտպանի կենտրոնը և օգնեց կազմակերպելու «Մեկ միլիոն ստորագրություն» ժողովրդական նախաձեռնությունը։

 
Հանդիպում Արգենտինայի նախագահը Մաուրիսիո Մակրիի հետ 2016 թվական

1990 թվականին նա հնարավորություն ստացավ դասախոսելու Թեհրանի համալսարանում։ Նա մեծ դեր խաղաց Իրանի 5-րդ նախագահ Մոհամադ Խաթամիի 1997 թվականի նախագահական ընտրությունների ժամանակ։ Էբադին համարվում է արևելքի մի շարք երկրների, այդ թվում նաև Բրիտանական Կոլուբիայի համալսարանի, Տորոնտոյի համալսարանի պատվավոր դոկտոր։ 2009 թվականի հունիսին Իրանում աճող բռնաճնշումների հետևանքով ստիպված լքել է երկիրը։ 2004 թվականին Forbes պարբերականի կողմից Շիրին Էբադին ընդգրկվել է «Աշխարհի հզորագույն 100 կանանց» ցանկում։ Նա ընդգրկված է նաև «Բոլոր ժամանակների 100 ամենաազդեցիկ կանանց» ցուցակում[6][7]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

Աղբյուրներ խմբագրել