Վիքիպեդիա

Շարլոթ Դոյլի ճշմարիտ խոստովանությունները

Շարլոթ Դոյլի ճշմարիտ խոստովանությունները (անգլ.՝ The True Confessions of Charlotte Doyle), պատմական վեպ (1990), որի հեղինակը ամերիկացի գրող Էվին է։ Գիրքը նախատեսված է 5-8-րդ դասարանի ընթերցանության մակարդակ ունեցող երեխաների համար[1]։ Վեպում նկարագրվում է հերոսուհու կյանքը Անգլիայից Ամերիկա ուղևորվող նավի մեջ (1832 թ․)։ Այն արժանացել է մի շարք մրցանակների, այդ թվում նաև Նյուբերի շքանշանի։

Շարլոթ Դոյլի ճշմարիտ խոստովանությունները
անգլ.՝ The True Confessions of Charlotte Doyle
Տեսակգրավոր աշխատություն
Ժանրպատմավեպ
ՀեղինակԷվի
Երկիր ԱՄՆ
Բնագիր լեզուանգլերեն
ՀրատարակչությունAvon Publications
Հրատարակվել է1990

Համառոտ սյուժե խմբագրել

Պատմությունը սկսվում է 1832 թվականի ամռանը։ Տասներեքամյա Շարլոթ Դոյլը պատրաստվում է դեպի Լիվերպուլ՝ Փրովիդենս (Ռոդ Այլենդ) ծովային ճանապարհորդությանը, որտեղ գտնվում է իր ծնողների նոր տունը։ Աղջկա ազնվական դաստիարակությունը և կրթությունը նրա մոտ ձևավորել էին չափազանց նեղ և սահմանափակ աշխարհայացք։ Շարլոթը նավում գտնվող միակ աղջիկն է, և դրա պատճառով ուղևորները նրան բազմիցս խորհուրդ են տալիս չօգտվել դրանից, բայց նրա ուղեկցորդ պարոն Գրումեյջը նրան ստիպում է իր հետ գնալ։

Ճանապարհորդության առաջին օրը Զաքարիա անունով մի սևամորթ նավաստի Շարլոթին մի ըմպելիք է տալիս և նրան զգուշացնում, որ հեռու մնա կապիտան Ջագերից։ Նավաստու խորհրդին հակառակ՝ աղջիկն ավելի է մտերմանում կապիտանի հետ, և կապիտանը նրան ասում է, որ տարօրինակ ինչ–որ բան նկատելու դեպքում իրեն տեղեկացնի այդ մասին։

Նավում ըմբոստության նշաններ նկատելով` Շարլոթը դրա մասին տեղեկացնում է կապիտանին, ով սկսում է զսպել այն։ Շարլոթը ցնցվում է, երբ տեսնում է, որ կապիտան Ջագերը և պարոն Հոլիբրեսը հիսուն ծածկոցների պատճառով ծեծում են Զաքարիային։ Աղջիկը փորձում է պաշտպանել նավաստուն և իրենից անկախ հարվածում է կապիտանի դեմքին։ Դա ավելի է բորբոքում Ջագերին և նա այնպես է հարվածում Զաքարիային, որ նավաստին մահանում է։ Շարլոթը մեղքի զգացմամբ ցանկություն է հայտնում Զաքարիային փոխարինել անձնակազմում։ Անձնակազմը նրան թույլատրում է միանալ նրանց, միայն երբ նա հաջողությամբ ցատկում է ամենաբարձր կայմի վրա։ Նրա հետագա ծրագրերի մասին իմանալով` կապիտանը հարվածում է աղջկա դեմքին, և Շարլոթը նրան խոստանում է պատասխանատվության ենթարկել ճանապարհորդությունից հետո։

Երբ նավին է մոտենում մի հզոր փոթորիկ, Շարլոթը ընկնում է տախտակամածին, և նրան այդ ժամանակ փրկում է մի մարդ, ով իր կարծիքով Զաքարիան էր։ Փոթորիկից հետո անձնակազմը տախտակամածին գտնում է նավաստի Հոլբերսի դին՝ սպանված այն դանակով, որը Զաքարիան տվել էր Շարլոթին։ Աղջկան ուղարկում են նավի բանտախուցը, որտեղ իր ենթադրյալ մահից ի վեր թաքնվում էր Զաքարիան։ Կապիտան Ջագերը դատավարություն է վարում և կեղծ փաստերից ելնելով` Շարլոթին մեղադրում է նավաստի Հոլբերսին սպանելու մեջ։ Քանի որ Շարլոթը սպառնացել էր կապիտանին ճանապարհորդությունից հետո պատասխանատվության ենթարկել իր դաժան արարքների համար, նա աղջկան ասում է, որ նրան կարդարացնի, միայն եթե նա մնա իր հետ և հարգի ինչպես առաջ։

Զաքարիայի օգնությամբ Շարլոթը փախչում է բանտախցից և ծրագրում է գողանալ կապիտան Ջագերի ատրճանակը և տիտղոսը։ Հետո, գտնելով կապիտանին, նա բացահայտում է, որ հենց ինքն է սպանել նավաստի Հոլբերսին։ Կապիտանը տեսնում է Շարլոթին և փորձում է սպանել նավի ողջ անձնակազմի առջև, սակայն դա նրան չի հաջողվում, և նա, նավից ընկնելով, մահանում է։ Ջագերի մահից հետո անձնակազմի գլուխ է կանգնում Զաքարիան, բայց քանի որ Շարլոթը ավելի փորձառու էր այդ գործում, նրա խորհրդով դառնում է կապիտան։ 12 ժամ անց նավը կանգ է առնում Լիվերպուլի Փրովիդենս (Ռոդ Այլենդ) կղզում։

Երբ ճանապարհորդությունը ավարտվում է, Շարլոթը վերադառնում է իր «պատշաճ» վարքին և հագուստին։ Նա ցանկանում է ծնողներից թաքցնել իր արկածների մասին, սակայն նրա հայրը գաղտնի կարդում է դստեր օրագիրը։ Նա սարսափում է, այրում օրագիրը և պատժում աղջկան։ Եվ մեկ օր Շարլոթը որոշում է փախչել տնից, միանալ Զաքարիային և նավի անձնակազմին։

Թեմաներ խմբագրել

Հասարակական դասը և սեռը մեծ դեր ունեն այս պատմության մեջ[2]։ Վեպի սկզբում Շարլոթը արիստոկրատ դասի պատանի աղջիկ է, ով դառնում է «Սիհոուք» նավի անձնակազմի անդամ, դրանով իսկ բարդացնելով իր գենդերային և դասակարգային ինքնությունը.[3]: Շարլոթի կերպարը կոտրում է գենդերային կարծրատիպեր[3]։ Իր փորձառությունը և Ջագերի դեմ ապստամբությունը Շարլոթին կոփում և թրծում է, դարձնելով մի մարդ, ում հասարակությունը այդպես չէր ակընկալում տեսնելո[3][4]։ Հեղինակը զգում է, որ վեպն անհրաժեշտ է ավարտել այն ժամանակ, երբ աղջկա ընտանիքը բռնանում է նրա ազատ կամքին, ինչն էլ հենց պատմության գլխավոր տարրն էր կազմում[5]։ Այնուամենայնիվ, վեպի վերջում միակ արիստոկրատական դասի ներկայացուցիչը՝ Շարլոթը, նույնպես դառնում է կապիտան` դրանով իսկ կոտրելով դասային ու սեռային կարծրատիպեր։ Անշուշտ, Շարլոթը անկարող է ընկալել աշխարհը, այն տեսանկյունից, որից ընկալում են արիստոկրատ դասի մյուս ներկայացուցիչները, ինչի պատճառով էլ հանդիպում էր բազմաթիվ անախորժությունների[2]։ Գրքում Շարլոթը ստանձնում է նաև հեղինակի դերը։ Սա վեպի ամենակարևոր տարրերից մեկն է[6]։ Հեղինակը վեպը գրի է առնում 19-րդ դարին բնորոշ շարահյուսական կանոնների[2]։ Գիրքը սկսվում է մի «կարևոր նախազգուշացմամբ» որտեղ ասվում է, որ եթե անգամ այդ իրադարձությունները կատարվել են վաղուց, միևնույն է դրանք արժանի են գրվելու[6][7]։ Անգամ այն ժամանակ, երբ Շարլոթի կերպարը հայտնվում է գրքում, նա միևնույն է շարունակում է լինել նաև հեղինակ[4]։

Ընդունելություն խմբագրել

«Շարլոթ Դոյլի ձշմարիտ խոստովանությունները» վեպը հրապարակվելուն պես՝ քննադատների կողմից, արժանացավ դրական արձագանքների։ Գրքի առաջին դիտման ժամանակ «Քիրկուս» ամսագիրը այն նկարագրեց այսպես․ «Դաժանորեն պատկերված, վառ արտահայտված, ուշադիր ուսումնասիրված մի ոգևորիչ հեիաթ, խորապես սթափեցնող իրադարձություններով, որոնք թերևս չափազանցված են եղել անցյալում, բայց դեռ արդիական են»[8]։ Քեթրին Մերսիրը «Հինգ բուեր» ամսագրում գրել է, որ գիրքը «պատմական ու գեղարվեստական նորարական խառնուրդ է» ու ավելացրել․ «փորձառորեն և հետևողականորեն գրված, որը անպայմանորեն կզարմացնի, կհուզի և մարտահրավերներ կնետի ընթերցողներին»[9]։ The Horn Book ամսագիրը գրքին շնորհել է վարկանիշային ամենաբարձր միավորը և այն որակավորել որպես՝ «ոգեշնչող արկածային պատմություն»[10]։ Բարբարա Էլման գրել է, որ գիրքը միայն արկածային պատմություն չէ, պատճառաբանելով, Շարլոթի և Զաքարիայի միջև առկա դինամիկ հարաբերությունները, որոնք «թույլ են տալիս պատմությունը չդիտել զուտ արկածային ժանրից, թեև այդ տարրը նույնպես առկա է։ Սկսած գրքի առաջին տողերից մինչև դրա անակընկալ ավարտը պատմվում է մի պատմություն, որը դժվար է մոռանալ»[11]։ Ջուդի Էֆթեքհարը բարձր գնահատեց գիրքը, հատկապես Շարլոթի կերպարը որպես մարդ, ով հավատարիմ մնաց ինքն իրեն[4]։ Այնուամենայնիվ հեղինակը արժանացել է նաև քննադատությունների, Շարլոթին չափից դուրս արդիական զգայունություն տալու և ժամանակի ճամփորդ դարձնելու համար[12]։ Ըստ Էն Սքոթի, այն հեղինակները «ովքեր խուսափում են գրել իրենց հասարակությունում կատարվող իրողությունների մասին» և «իրենց հերոսուհիներին տալիս են ազատ ընտրության հնարավորություններ» խեղաթյուրում են պատմությունը[12]։

«Շարլոթ Դոյլի ձշմարիտ խոստովանությունները» պարբերաբար ընդգրկված է եղել միջին և ավագ դպրոցների աշակերտներին առաջարկվող գրքերի ցանկում[13][14][15] Matt Berman, of Common Sense Media, rated this book a 5 out of 5 stars for ages 9 and up.[16]։ Մեթ Բերմանը Common Sense լրատվամիջոցում այս գիրքը գնահատել է 5 աստղից 5–ը 9 տարեկան և բարձր ընթերցողների շրջանում[16]։ The Christian Science Monitor օրաթերթը այս գիրքը ընդգրկել է «Մանուկների համար նախատեսված 12 լավագույն գրքեր» ցանկում, առաջին հորիզոնականում[17]։

Մրցանակներ խմբագրել

1991 թվականին «Շարլոթ Դոյլի ձշմարիտ խոստովանությունները» գիրքը արժանացել է Նյուբերի շքանշանի[18][19]։ Նյուբերի կոմիտեի անդամներից մեկը հայտնել է, որ գիրքն արժանի է հաղթելու այդ շքանշանը, քանի որ, այնտեղ՝ «քաղաքակիրթ ու իդեալական աշխարհում՝ ապրող գրավիչ օրիորդը ով աչքի էր ընկնում իր լավ վարագծով, դառնում է իրատես կին բախվելով 19–րդ դարի հասարակության բարդույթների հետ»[20]։ Այն ստացել է նաև Golden Kite[19][21],Բոստոնի Globe-Horn[19][22]Ջուդի Լոպեսի մրցանակները[23]։ Գիրքը նաև հայտնվել է մի քանի նշանավոր և լավագույն գրքերի ցանկերում, ներառյալ՝ «ԱԼԱ-ի նշանավոր մանկական գրքեր»[19][24], «ԱԼԱ–ի լավագույն գրքերը երիտասարդների համար»[24] և «Դպրոցական գրադարանի լավագույն գրքեր» ցանկերը[25]։ Գիրքը մրցանակներ է ստացել ոչ միայն մեծահասակ գրաքննադատների կողմից այլ նաև երեխաների։ Դրանցից են՝ Evergreen[26], «Մասաչուսեթսի մանկական գրքիերի»[27], «Արևի շող երիտասարդ ընթերցողների»[28], և «Փեթակ» մրցանակները[29]։

Ֆիլմ խմբագրել

Գրքի հիման վրա նկարահանված ֆիլմը դեռևս զարգացման փուլում է։ Նկարահանման աշխատանքները ղեկավարում էր Դենի Դե Վիտոն։ Աշխարհահռչակ դերասան Մորգան Ֆրիմանը Զաքարիայի դերակատարն էր, իսկ Փիրս Բրոսնանը՝ Ջագերի[30][31]։ Դակոտա Ֆենինգը ի սկզբանե ընտրվել էր Շարլոթի դերակատար, բայց քանի որ ֆիլմի նկարահանումները պարբերաբար հետաձգվում էին, նրա տարիքը այլևս չէր համապատասխանում հերոսուհու տարիքին։ Սեյրս Ռոնանը ընտրվեց Շարլոթի դերակատար, բայց ֆիլմի նկարահանումները կրկին հետաձգվեցին, որովհետև նկարահանումները սկսելուց երկու շաբաթ առաջ Զաքարիայի դերակատար Ֆրիմանը ավտովթարի ենթարկվեց և ծանր վիրավորվեց[32][33]։ Պրոդյուսեր Դե Վիտոն ցանկություն հայտնեց վերսկսել նկարահանումները 2013 թվականի փետրվարին։ Դրանք պետք է սկսեին 2014 թվականի հուլիսին, Իռլանդիայում և նոր դերասանական կազմով[32][34]։ Ֆիլմի պրեմիերայի օրը դեռևս հայտնի չէ[35]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ Jones, Trev. "The True Confessions of Charlotte Doyle (Book)." School Library Journal, vol. 36, no. 9, n.d., p. 221. EBSCOhost
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Jones, Douglas A. "The True Confessions of Charlotte Doyle." Masterplots II: Juvenile & Young Adult Literature Series, Supplement, March 1997, pp. 1-2. EBSCOhost.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Hubler, Angela E. (2000). «Beyond the Image: Adolescent Girls, Reading, and Social Reality». NWSA Journal. 12 (1): 84–99. doi:10.2979/nws.2000.12.1.84.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Eftekhar, Judy. "The Transformation of Charlotte Doyle". Writing, vol. 25, no. 5, n.d., p. 12. EBSCOhost.
  5. ↑ "The True Confessions of Charlotte Doyle." Horn Book Magazine, vol. 68, no. 1, Jan. 1992, p. 24. EBSCOhost.
  6. ↑ 6,0 6,1 Trites, S.. Waking Sleeping Beauty: Feminist Voices in Children's Novels. Iowa City: University of Iowa Press, 1997. Project MUSE.
  7. ↑ Avi (1990). The True Confessions of Charlotte Doyle (1st ed.). New York: Orchard Books. ISBN 053105893X.
  8. ↑ «The True Confessions of Charlotte Doyle». Kirkus Reviews. 1990 թ․ սեպտեմբերի 15.
  9. ↑ Mercier, Cathryn (January–February 1991). «The True Confessions of Charlotte Doyle». Five Owls. 5 (3).
  10. ↑ «The True Confessions of Charlotte Doyle». The Horn Book Magazine. 1990.
  11. ↑ Elleman, Barbara (September 1990). «The True Confessions of Charlotte Doyle». Booklist.
  12. ↑ 12,0 12,1 Macleod, Anne Scott. "Writing Backward: Modern Models in Historical Fiction". Horn Book Magazine, vol. 74, no. 1, Jan/Feb 1998, pp. 26–33. EBSCOhost.
  13. ↑ Gillespie, John T.; Barr, Catherine (2004 թ․ մայիսի 30). Best Books for Middle School and Junior High Readers: Grades 6–9. Westport, CT: Libraries Unlimited. էջ 156. ISBN 1-59158-083-8.
  14. ↑ Price, Anne (October 2005). Middle And Junior High School Library Catalog (9 ed.). H. W. Wilson. ISBN 0-8242-1053-0.
  15. ↑ Price, Anne; Yaakov, Juliette (1991 թ․ սեպտեմբերի 30). Children's Catalog. H.W. Wilson. ISBN 0-8242-1009-3.
  16. ↑ 16,0 16,1 «The True Confessions of Charlotte Doyle - Book Review» (անգլերեն). Common Sense Media. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 13-ին.
  17. ↑ «12 best books for preteens». Christian Science Monitor. 2012 թ․ հունվարի 13. ISSN 0882-7729. Վերցված է 2008 թ․ ապրիլի 13-ին.
  18. ↑ «Newbery Medal and Honor Books, 1922–Present». American Library Association. 2009. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ փետրվարի 1-ին. Վերցված է 2009 թ․ դեկտեմբերի 31-ին.
  19. ↑ 19,0 19,1 19,2 19,3 Cullinan, Bernice E.; Person, Diane G. (2003). The Continuum encyclopedia of children's literature. New York, NY: Continuum. էջ 51. ISBN 9780826415165. Վերցված է 2018 թ․ օգոստոսի 3-ին.
  20. ↑ «Choosing the Newbery Winner». Washington Post. 1991 թ․ մայիսի 12. էջ X16, Book World.
  21. ↑ «Past Golden Kite Recipients». Society of Children's Book Writers and Illustrators. Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ օգոստոսի 20-ին. Վերցված է 2018 թ․ օգոստոսի 3-ին.
  22. ↑ Hunt, Jonathan (2013 թ․ հունիսի 17). «My favorite BGHB winner, reviewer edition». Boston Globe–Horn Book awards. Վերցված է 2018 թ․ օգոստոսի 3-ին.
  23. ↑ «The True Confessions of Charlotte Doyle». HarperCollins Children's. Վերցված է 2010 թ․ հունվարի 1-ին.
  24. ↑ 24,0 24,1 «The True Confessions of Charlotte Doyle». Literature for Children and Young Adults #5603. 2010 թ․ ապրիլի 9. Վերցված է 2018 թ․ օգոստոսի 3-ին.
  25. ↑ «One Hundred Books that Shaped the Century». School Library Journal. 2000 թ․ հունվարի 1. Վերցված է 2018 թ․ հունիսի 20-ին.
  26. ↑ «Award Winning Books» (PDF). Klahowya SS Library. էջ 5. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2018 թ․ օգոստոսի 3-ին. Վերցված է 2018 թ․ օգոստոսի 3-ին.
  27. ↑ «List of All Winners». MCBA (Massachusetts Children's Book Award) Nominees, winner and honor books. Վերցված է 2018 թ․ օգոստոսի 3-ին.
  28. ↑ «The True Confessions of Charlotte Doyle». Young Adult Fiction. 2010 թ․ մարտի 28. Վերցված է 2018 թ․ օգոստոսի 3-ին.
  29. ↑ «The Utah Beehive Awards». Mt. Pleasant Public Library. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ սեպտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2018 թ․ օգոստոսի 3-ին.
  30. ↑ «The True Confessions of Charlotte Doyle». New York Times. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ դեկտեմբերի 4-ին.
  31. ↑ Brouwer, Julie (2009 թ․ հունիսի 7). «LAWSUIT A BLOW TO TRUE CONFESSIONS». Sunday Mirror. London. էջ 26. Վերցված է 2010 թ․ հունվարի 1-ին.
  32. ↑ 32,0 32,1 «Danny DeVito wants to cast rising star actress». Contactmusic.com. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 6-ին.
  33. ↑ Avi (2014 թ․ սեպտեմբերի 9). «Movie option». Wordcraft. Վերցված է 2015 թ․ նոյեմբերի 6-ին.
  34. ↑ «Danny DeVito on scouting movie locations in Ireland | Late Late Show». 2013 թ․ փետրվարի 24. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 27-ին.
  35. ↑ «The True Confessions of Charlotte Doyle - ComingSoon.net». ComingSoon.net (ամերիկյան անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ օգոստոսի 18-ին. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 13-ին.
Այս հոդվածը կատեգորիայի կարիք ունի։
Դուք կարող եք օգնել նախագծին՝ կատեգորիա գտնել կամ ստեղծել ու ավելացնել հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Շարլոթ_Դոյլի_ճշմարիտ_խոստովանությունները&oldid=9486696» էջից