Շավարշ Ամիրխանյան

Շավարշ Ամիրխանյան;
Ծնվել է	նոյեմբերի 15, 1894
Ծննդավայր	Կոթիգեղ, Ղազախի գավառ, Ելիզավետպոլի նահանգ, Ռուսական կայսրություն
Մահացել է	օգոստոսի 26, 1959 (64 տարեկան)
Մահվան վայր	Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն և ԽՍՀՄ
Ազգություն	հայ
Կրթություն	Ներսիսյան դպրոց
Մասնագիտություն	հեղափոխական և քաղաքական գործիչ
Աշխատավայր	Պահակ
Կուսակցություն	ԽՄԿԿ

Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Ամիրխանյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։

Շավարշ Մեհրաբի Ամիրխանյան (նոյեմբերի 15, 1894(1894-11-15)^[1], Կոթիգեղ, Ղազախի գավառ, Ելիզավետպոլի նահանգ, Ռուսական կայսրություն^[1]^[2] - օգոստոսի 26, 1959(1959-08-26)^[1]^[2], Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ^[1]^[2]), հայազգի հեղափոխական, կուսակցական և պետական գործիչ, խմբագիր։

Կենսագրություն խմբագրել

Ծնվել է 1894 թվականի նոյեմբերի 15-ին, Ղազախի գավառի Կոթիգեղ (այժմ՝ Հայաստանի Տավուշի մարզի Կոթի) գյուղում։ Տարրական կրթությունն ստացել է հայրենի գյուղում, ապա սովորել է Թիֆլիսի Ներսիսյան դպրոցում, որը չի ավարտել։ Ավարտել է Երևանի ուսուցչական սեմինարիան։ 1916-1917 թթ. աշխատել է որպես ուսուցիչ սկզբում Քանաքեռում, ապա Սուխումի շրջանում։ 1917-1919 թվականներին ընդհատակյա աշխատանք է տարել Հարավային Կովկասում և Հյուսիսային Կովկասում, իսկ խորհրդային իշխանության հաղթանակից հետո աշխատում Գուդաուտիի բանվորների և զինվորների խորհրդում։ 1918 թվականին Վրաստանում գործող պարտիզանական մի ջոկատի կազմում Ամիրխանյանը նահանջում է Հյուսիսային Կովկաս և աշխատում է Արմավիրում, իսկ 1919 թվականին անցնում է Աստրախան, որտեղ աշխատում է որպես ռազմա-հեղափոխական խորհրդի նախագահ Գևորգ Աթարբեկյանի օգնական։ Նույն թվականի սեպտեմբերին Ամիրխանյանն ուղարկվում է Ադրբեջան և Վրաստան՝ ընդհատակյա աշխատանքի։ Թիֆլիսում նա նշանակվում է «Պահակ» թերթի խմբագիր։ 1920 թվականին Ամիրխանյանն անցնում է Հայաստան։

1920 թվականին Ղազախ-Շամշադինում նա, որպես ռազմա-հեղափոխական կոմիտեի նախագահ, գլխավորում է մայիսյան ապստամբությունը։ Ապստամբության ճնշումից հետո Ամիրխանյանը հեղափոխական ջոկատների հետ միասին նահանջում է Ադրբեջան, որտեղ վերակազմում է ջոկատները և ստեղծում հայկական հրաձիգ գունդ, որը հետագայում մտնում է կարմիր բանակի մեջ։ Այդ գունդը 1920 թվականի նոյեմբերի 29-ին ոտք է դնում Հայաստան և ակտիվորեն մասնակցում այնտեղ խորհրդային կարգերի հաստատմանը։

1921 թվականի հունվարին նշանակվում է Հայաստանի արտակարգ հանձնաժողովի նախագահ և այդ պաշտոնը վարում է մինչև 1926 թվականը, երբ ընտրվում է Հայաստանի ԿՎՀ նախագահ— ԲԳՏ ժողկոմ։

1929 թվականի գործուղվում է Մոսկվա՝ ՀամԿ(բ)Կ Կենտկոմին կից մարքսիզմ-լենինիզմի դասընթացներում սովորելու, իսկ մի տարի անց աշխատանքի է նշանակվում երկաթուղային տրանսպորտում. նա եղել է Հյուսիսային երկաթուղու, Հյուսիսային Կովկասի և ապա Կազանի երկաթուղու քաղբաժինների պետ։

Հայրենական մեծ պատերազմի տարիներին Ամիրխանյանն աշխատում է Մոսկվայի օկրուգի երկաթուղու քաղբաժնում, իսկ 1946 թվականին նշանակվում է հաղորդակցության ճանապարհների ժողկոմատի գլխավոր վարչություններից մեկի վերահսկողության պետ։

Եղել է Հայաստանի կոմունիստական պարտիայի առաջին կենտկոմի անդամ, 1920 թվականին մասնակցել է Բաքվում գումարված Արևելքի ժողովուրդների համագումարին, մի քանի անգամ ընտրվել է ՀԿ(բ)Կ Կենտկոմի և Անդրերկոմի անդամ, Հայաստանի և Անդրկովկասյան ֆեդերացիայի կենտգործկոմների անդամ։ Նա մասնակցել է ՀամԿ(բ)Կ XV, XVI և XVII համագումարներին, ընտրվել է ՀամԿ(բ)Կ ԿՎՀ֊ի անդամ։

Նրա գրչին են պատկանում մի շարք աշխատություններ նվիրված Հայաստանում խորհրդային կարգերի հաստատման պատմությանը։ Նրա չորս աշխատություններ լույս են տեսել առանձին գրքույկներով և շուրջ 60 հոդված՝ թերթերում ու ամսագրերում՝ հայերեն և ռուսերեն։

1964 թվականին Հայկական ԽՍՀ գերագույն սովետի նախագահությունը որոշում է ընդունել Շ. Ամիրխանյանի ծննդավայրը վերանվանել Շավարշավան^[3]։ Գյուղը Շավարշավան է անվանվել մինչև 1992 թվականը։ ԽՄԿԿ անդամ 1912 թվականից։

Մահացել է օգոստոսի 26-ին, Երևանում։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ ^1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 ^1,12 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 ^2,7 ^2,8 Հայկական համառոտ հանրագիտարան (հայ.) — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990. — հատոր 1.
↑ Անմոռաց դեմքեր (Ներսիսյան դպրոցի սաներ), Ե., «Հայաստան», 1965, էջ 12-14։

Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Շավարշ Ամիրխանյան» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 1, էջ 322)։

[_5e5775e65518eefb-1] 1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 ^1,12 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.

[_1b6028f0d8296c44-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 ^2,7 ^2,8 Հայկական համառոտ հանրագիտարան (հայ.) — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990. — հատոր 1.

[3] Անմոռաց դեմքեր (Ներսիսյան դպրոցի սաներ), Ե., «Հայաստան», 1965, էջ 12-14։

[1]

[2]

[3]

Շավարշ Ամիրխանյան

Ծնվել է	նոյեմբերի 15, 1894(1894-11-15)^[1]
Ծննդավայր	Կոթիգեղ, Ղազախի գավառ, Ելիզավետպոլի նահանգ, Ռուսական կայսրություն^[1]^[2]
Մահացել է	օգոստոսի 26, 1959(1959-08-26)^[1]^[2] (64 տարեկան)
Մահվան վայր	Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ^[1]^[2]
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն և ԽՍՀՄ
Ազգություն	հայ
Կրթություն	Ներսիսյան դպրոց^[1]
Մասնագիտություն	հեղափոխական և քաղաքական գործիչ
Աշխատավայր	Պահակ
Կուսակցություն	ԽՄԿԿ^[1]