Վիքիպեդիա

Շառլ Դեսպիո

Շառլ Դեսպիո (ֆր.՝ Charles Despiau, նոյեմբերի 4, 1874(1874-11-04)[1][2][3][…], Մոն դե Մարսան - հոկտեմբերի 28, 1946(1946-10-28)[4][5][6], Փարիզի 13-րդ շրջան, Փարիզ), ֆրանսիացի քանդակագործ, XX դարի ամենանշանավոր դեմքերից մեկը։

Շառլ Դեսպիո
ֆր.՝ Charles Despiau
Ծնվել էնոյեմբերի 4, 1874(1874-11-04)[1][2][3][…]
ԾննդավայրՄոն դե Մարսան
Մահացել էհոկտեմբերի 28, 1946(1946-10-28)[4][5][6] (71 տարեկան)
Վախճանի վայրըՓարիզի 13-րդ շրջան, Փարիզ
Քաղաքացիություն Ֆրանսիա[7]
ԱզգությունՖրանսիացի
Մայրենի լեզուՖրանսերեն
ԿրթությունՓարիզի Գեղեցիկ արվեստների ազգային բարձրագույն դպրոց և Զարդարվեստի բարձրագույն ազգային դպրոց
ՈւսուցիչԼուի Էռնեստ Բարրիա և Օգյուստ Ռոդեն
ՄասնագիտությունՔանդակագործ
 Charles Despiau Վիքիպահեստում
Rotterdam CharlesDespiau

Կենսագրություն խմբագրել

Շառլ Դեսպիոն ծնվել է շինարարի ընտանիքում։ Մանկությունից տեսել է, թե ինչի կարելի է վերածել սովորական գիպսը։ Կրթաթոշակ ստանալուց հետո ընդունվում է Փարիզում դեկորատիվ արվեստի դպրոց (1891), որտեղ նա սովորել է մարմարագործներ Հեկտոր Լեմերի և Վենիկի Կարպոյի մոտ։ Երկու տարի անց տեղափոխվում է Գեղարվեստի դպրոց, որտեղ սովորում է երեք տարի։ Այնուհետև այցելեց Գ. Շնեգի ստուդիա, որտեղ հանդիպեց Ջ. Պոպելայի և Ռ.Վլերքի հետ։

1898 թվականից նրա գործերը ցուցադրվել են ֆրանսիացի նկարիչների սրահում։ 1907 թ.-ին ցուցանմուշների սրահում նա հանդիպում է մի աղջկա, ով իսկապես դուր եկավ Ռոդենին։ Հաջորդ օրը, Ռոդենը երիտասարդ նկարչուհուն գրում է և հրավիրում որպես իրեն օգնական քանդակագործ։ Աշխատել այնպիսի վարպետի հետ, ինչպիսին Ռոդինն էր և անհատականությունը կորցնելը դժվար էր, բայց Դեյփոն դա արեց։ 1918 թվականից հետո նա հեռանում է Ռոդենից և ամբողջովին հանձնում է քանդակագործական դիմանկարին։ 150 քանդակներ ամբողջ կյանքում, կարծես թե քիչ է, բայց ամեն քանդակ է վարպետորեն է ստեղծվում։

Արտերկրում, նկարչի կյանքը լի էր իրադարձություններով։ Նա օրեցօր աշխատել է, բարելավելով իր հմտությունները, հետևողականորեն ապահովելով պլաստիկ ձևի ամբողջականությունը և դասական պարզությունը, մոդելավորման նուրբությունը։ Նրա քանդակները տարբերվում են chiaroscuro-ի խաղերից, գեղարվեստական պատկերների երանգներով։ Երբեմն այն նման է հին հնաոճին իր լավ իմաստով։

1920-ական և 1930-ական թվականներին Դեսպիոի քանդակների դասակարգման սկիզբը հստակ երևում էր։ Զգացմունքն ու հոգեբանությունը նրա համար ամենալավը չէ, նա ընդգծում է կերպարի ներդաշնակ ամբողջականությունը։ Այս պահին նա ստեղծեց արձան ամբողջությամբ, «Ապոլոն» և «Դիոնիսոս» և կանանց դիմանկարների պատկերասրահ։ Այս «Եվա»-ն (1925 թ.) մի խոհուն, լուրջ, ինչպես ձեռքը կրծքին, հիշեցնելով եղանակը, մասամբ պարզ, նույնիսկ պարզունակ, «Ասսիան» (1937) - մի սուր, ժամանակակից, գործիչ է աղջկա տեսնում ինչ-որ բան հանդուգն, նպատակասլաց։ Նա ներդաշնակությունը պատկերում էր մարդու մարմնի մեջ, բայց միևնույն ժամանակ, նրա քանդակների, դիմանկարների մեջ արտացոլված էր պետության ճակատագիրը, ամբողջ աշխարհի և հերոսների. գրում է, որ «իմաստը նրա գեղագիտական դիրքորոշման կարող է սահմանվել որպես վերադարձ դեպի դասական, հասկացությունները, բայց ոչ այն իմաստով, օգտագործման դասական դիցաբանության և պլաստիկ ձևակերպմամբ հնագույն արվեստի, և այդ կապակցությամբ մարդուն, հասկանալու խնդիրների արվեստի, որոնման իդեալական և ներդաշնակություն ժամանակակից ժամանակներում[8]։

Գրականություն խմբագրել

  • Роден и его время. Каталог, пер. с франц. ― М., [б. г.]
  • George W., Despiau vivant. L’homme et l’oeuvre. ― P., 1947
  • Ch. Despiau, hrsg. von W. George. ― Köln, 1954
  • L’Art et les Artistes, mai 1908
  • Léon Deshairs. Charles Despiau // «Art et Décoration», vol. 26, novembre 1909
  • Fortunio, alias Wernert. Charles Despiau // «Le National», juin 1910
  • Georges Delaquys. Charles Despiau // «'L’Art et les Artistes», septembre 1910
  • «L’Indépendance», 1911
  • Revue d’Europe et d’Amérique', novembre 1911
  • Gazette des beaux-arts, 1912
  • Art et Décoration, juin 1913
  • Art et Décoration, rubrique annuelle «La Sculpture aux salons»
  • Claude Roger-Marx. Les Sculpteurs français nouveaux, Éditions de la N.R.F. ― Paris, 1922
  • George Waldemar. Despiau // Feuillets d’Art, Éditions Lucien Vogel, Paris, 1922
  • Adolphe Basler. Die neue Plastik in Frankreich, Jahrbuch der jungen Kunst, Leipzig Verlag von Klinkhardt und Biermann, 1922
  • René Schwob. Despiau // Le Salon des artistes décorateurs, L’Amour de l’Art, mars 1922
  • Léon Deshairs. Despiau. // Art et Décoration, avril 1923
  • Émile Magne. Le Sculpteur Charles Despiau. // Floreal, 4 août 1923
  • Élie Faure. L’Art moderne // Histoire de l’Art, Éditions G. Crès & Cie, 1924
  • François Fosca. Despiau // L’Art d’aujourd’hui, éditions Albert Morancé, 1924
  • Watson Forbes. Charles Despiau — A Sunday Call // The Arts, september 1924
  • André Lewinson. Sculpteurs de ce temps // L’Amour de l’art, novembre 1924

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 Charles Despiau (նիդերլ.)
  3. ↑ 3,0 3,1 Charles Albert Despiau — OUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 մահվան վկայական
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Despiau, Charles // Grove Art Online / J. Turner — [Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 2018. — ISBN 978-1-884446-05-4 — doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T022426
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 GeneaStar
  7. ↑ Ժամանակակից արվեստի թանգարանի առցանց հավաքածու
  8. ↑ В. Стародубова. Шарль Деспио и французский скульптурный портрет. Российская академия художеств, Науч.-исслед. ин-т теории и истории изобраз. искусств. ― М., НИИ теории и истории изобраз. искусств, 1996

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Շառլ Դեսպիո» հոդվածին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 3, էջ 353)։  
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Շառլ_Դեսպիո&oldid=9472748» էջից