Շահպրակ

Շահպրակ
Գիտական դասակարգում
Թագավորություն Բույսեր Տիպ Ծածկասերմեր Դաս Երկշաքիլավորներ Կարգ Խաչածաղկավորներ Ընտանիք Կաղամբազգիների Ցեղ Շահպրակ
Լատիներեն անվանում
Matthiola W.T.Aiton (1812), nom. cons.
Հոմանիշներ
Lonchophora Durieu Mathiola W.T.Aiton Mathiolaria Chevall. Pirazzia Chiov.
Տիպիկ ներկայացուցիչներ
Matthiola incana (L.) R.Br. — Շահպրակ ալեհեր
Դասակարգումը Վիքիցեղերում Պատկերներ Վիքիպահեստում

Շահպրակ (լատին․՝ Matthiola), կաղամբազգիների (խաչածաղկավորների) ընտանիքի միամյա կամ բազմամյա խոտաբույսերի, կիսաթփերի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 50 տեսակ։

Կենսաբանական նկարագիր

Ցողունն ուղիղ է, բարձրություն՝ 15-80 սմ։ Տերևները պարզ են, հերթադիր, նշտարաձև։ Ծաղկաբույլը ողկույզ է, ծաղիկները՝ բազմերանգ և բուրավետ, պարզ կամ լիաթերթ, տարբեր գունավորմամբ, ողկույզներով։ Ծաղկում է հունիս-օգոստոսին։ Պտուղը պատիճ է։

Տարածվածություն

Հայաստանում՝ 1 տեսակ՝ շահպրակ հոտավետ (M.odoratissima)։ Հանդիպում է Կոտայքի, Վայոց ձորի մարզերում, Երևանի շրջակայքում։ Աճում է կավոտ և քարքարոտ լանջերին։ Մշակության մեջ տարածված է շահպրակ ալեհերը (M. incana)։

Հայտնի է շահպրակի 50 տեսակ՝ տարածված Միջերկրածովյան երկրներում, Առաջավոր և Միջին Ասիայում, Ավստրալիայում, տարածված է Հայաստանի բնական բուսահանդակներում։ Գեղազարդիչ է։

Ծաղիկները մեղուների կողմից օգտագործվում են որպես նեկտարի հավաքման աղբյուր։

Տեսակներ

Դասը ընդգրկում է 22 տեսակ՝

Պատկերասրահ

• 
• 
• 
• 
• 
• 

Գրականություն

• Черняковская Е. Г. Род 614. Левкой — Matthiola // Флора СССР. В 30 т. / Гл. ред. акад. В. Л. Комаров; Ред. тома Н. А. Буш. — М.—Л.։ Изд-во АН СССР, 1939. — Т. VIII. — С. 285—298. — 696 + XXX с. — 5200 экз.
• Левкой — статья из Большой советской энциклопедии (Проверено 8 октября 2009)
• Левкой // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона։ В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907. (Проверено 16 июня 2009)

Արտաքին հղումներ

• Левкой в Биологическом энциклопедическом словаре
• Левкой в Энциклопедии декоративных садовых растений

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 8, էջ 428)։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։

Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Շահպրակ» հոդվածին։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Շահպրակ» հոդվածին։