Շահեն Բաղդասարով
Շահեն Բաղդասարովիչ Բաղդասարով (նոյեմբերի 25, 1916, Ֆերգանա, Ֆերգանայի մարզ, Ռուսական կայսրություն - հուլիսի 11, 2017, Մոսկվա, Ռուսաստան), երկրաբան, հետախուզական հորատման մասնագետ, ՄՊՀԻ-ի հանքագործության ամբիոնի պրոֆեսոր[1], գիտությունների թեկնածու, Հայրենական մեծ պատերազմի վետերան[2]։
Շահեն Բաղդասարով | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | նոյեմբերի 25, 1916 Ֆերգանա, Ֆերգանայի մարզ, Ռուսական կայսրություն |
| Մահացել է | հուլիսի 11, 2017 (100 տարեկան) Մոսկվա, Ռուսաստան բնական մահով |
| Քաղաքացիություն |  ԽՍՀՄ և  Ռուսաստան |
| Մասնագիտություն | համալսարանի դասախոս |
| Հաստատություն(ներ) | Սերգո Օրջոնիկիձեի անվան ռուսական պետական երկրաբանական հետախուզական համալսարան և Հանքային հումքի համամիութենական գիտահետազոտական ինստիտուտ |
| Գործունեության ոլորտ | Երկրաբանական որոնում և հետախուզություն և geological surveying? |
| Պաշտոն(ներ) | համալսարանի դասախոս |
| Ալմա մատեր | Սերգո Օրջոնիկիձեի անվան ռուսական պետական երկրաբանական հետախուզական համալսարան |
| Կոչում | պրոֆեսոր |
| Գիտական աստիճան | երկրաբանահանքաբանական գիտությունների թեկնածու |
| Տիրապետում է լեզուներին | ռուսերեն |
| Պարգևներ |                  և  |
Կենսագրություն խմբագրել
Ծնվել է 1916 թվականի նոյեմբերի 25-ին Սկոբելև քաղաքում (այժմ՝ Ֆերգանա)՝ Լեռնային Ղարաբաղում ծնված ցարական սպայի ընտանիքում։ 1920 թվականի ընտանիքը տեղափոխվել է Տաշքենդ, որտեղ Շահենը 1932 թվականին ավարտել է 7-ամյա դպրոցը։ 1932 թվականին ընտանիքը տեղափոխվել է Մոսկվա։
1935 թվականին գերազանցությամբ ավարտել է Մոսկվայի № 1 տասնամյա դպրոցը։ Հասունության վկայականը նրան հանձնվել է Միությունների տան Սյունազարդ դահլիճում։ Եղել է Մոսկվայի բռնցքամարտի չեմպիոն։
1935-1940 թվականներին սովորել է Մոսկվայի Ս. Օրջոնիկիձեի անվան երկրաբանահետախուզական ինստիտուտում։ Ինստիտուտն ավարտելուց հետո ստացել է «հանքագործության հետախույզ-ինժեների» որակավորում և «հանգագործական-հորատման հետախուզական աշխատանքներ» մասնագիտացում։ Այնուհետև երկու տարի աշխատել է որպես «Երկրաքիմիական հետազոտություն» խմբի պետ։
Մասնակցություն Հայրենական մեծ պատերազմին խմբագրել
Պատերազմի սկսվելու ժամանակ աշխատելիս է եղել Ղրղզստանի Չանգիր-Թաշ ծծմբի հանքում[3]։
1942 թվականին կամավոր մեկնել է ռազմաճակատ, զորակոչվել է Պարկենտի ՇԶԿ-ի կողմից։
Մարտնչել է Ստալինգրադի, 4-րդ Ուկրաինական և 1-ին Մերձբալթյան ճակատներում, մասնակցել Դոնբասի, Ղրիմի և Մերձբալթիկայի ազատագրմանը։ 1943 թվականի սեպտեմբերի 26-ին Սոֆիևկա բնակավայրի համար մղված մարտերին մասնակցելու համար պարգևատրվել է «Մարտական ծառայության» մեդալով որպես 82 միլիմետրանոց ականանետի նշանառու[4]։ Վիրավորվել է, ունեցել է ծանր կոնտուզիա։ Պատերազմին մասնակցել է մինչև 1945 թվականը՝ այն ավարտելով մելիտոպոլյան հրաձգային 91-րդ դիվիզիայում՝ ավագ սերժանտի կոչումով[5]։ Հաղթանակի օրը դիմավորել է Սարատովի ռազմական ուսումնարանում, որտեղ մասնակցել է վերապատրաստման կրտսեր սպաների համար նախատեսված դպրոցում[5]։ 1985 թվականին հաղթանակի 40-ամյակի առթիվ ստացել է Հայրենական պատերազմի I աստիճանի շքանշան[6]։
Զորացրվելուց հետո աշխատանքի է անցել ՀՀՀԻ-ում, Ֆերգանայի արշավախմբում, մասնակցել է ուրանի հանքավայրերի հետախուզմանը։
Դասավանդում ՄՊՀԻ-ում խմբագրել
1950 թվականին պրոֆեսոր Ն. Կուլիչիխինի հրավերով ընդունվել է ասպիրանտուրա ՄՊՀԻ-ի «Հետախուզական գործի տեխնիկա» ամբիոնում։ Չորս տարի անց պաշտպանել է թեկնածուական ատենախոսություն հանքագործության ամբիոնում, որտեղ մինչև 2012 թվականը զբաղեցրել է պրոֆեսորի պաշտոն։
Պարգևներ և ձեռքբերումներ խմբագրել
Պարգևատրվել է 18 մեդալներով և Հայրենական պատերազմի 1-ին աստիճանի շքանշանով։ Նախապատրաստել է ավելի քան 3000 մասնագետներ հանքագործության և հետախուզական հորատման ոլորտում։ «Երկրաբանահետախուզական խմբերի հանքագործական ինժեներների տեղեկատու» (ռուս.՝ «Справочник горного инженера геологоразведочных партий») ձեռնարկի համահեղինակ։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ «Шаген Багдасаров: самому пожилому геологоразведчику России исполнилось 100 лет - Rusarminfo». Rusarminfo (ռուսերեն). Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 12-ին.
- ↑ «Ушёл из жизни Багдасаров Шаген Багдасарович, профессор МГРИ-РГГРУ, ветеран ВОВ». mgri-rggru.ru. Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 12-ին.
- ↑ http://mgri-rggru.ru/info/101001_Razvedchik_nedr_Archive/100430_razvedchik_nedr_%2021.pdf
- ↑ «Память народа :: Документ о награде :: Богдасаров Шаген Богдасарович, Медаль «За боевые заслуги»». pamyat-naroda.ru. Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 12-ին.
- ↑ 5,0 5,1 «Багдасаров Шаген Багдасарович». Бессмертный полк Москва. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հունիսի 30-ին. Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 12-ին.
- ↑ «Память народа :: Документ о награде :: Багдасаров Шаген Багдасарович, Орден Отечественной войны I степени». pamyat-naroda.ru. Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 12-ին.