Նևայի սահմանագլուխ (հուշահամալիր)
«Նևայի սահմանագլուխ» հուշահամալիր (ռուս.՝ Мемориал «Невский порог»), հուշահամալիր «Փառքի կանաչ գոտի» համալիրի կազմի մեջ։ Գտնվում է Ռուսաստանի Դաշնության Լենինգրադի մարզի Օտրադնոյե քաղաքում՝ Լենինգրադի շրջափակումը ճեղքելու համար մղված մարտերի տեղում։
 | |
|---|---|
 «Նևայի սահմանագլուխ» հուշահամալիրը | |
 | |
 | |
| Տեսակ | պատերազմի հուշահամալիր և պատմության հուշարձան |
| Ստեղծում | 1944 |
| Երկիր |  Ռուսաստան |
| Բնակավայր | Otradnoye? |
| Շինության ձև | Հուշահամալիր |
| Մասն է | Փառքի կանաչ գոտի |
| Ներկա վիճակ | Կանգուն |
 Nevsky porog Վիքիպահեստում | |
Պատմություն խմբագրել
1942 թվականի օգոստոսին գերմանական զորքերի հրամանատարությունը պլանավորել էր սկսել Լենինգրադի գրոհը[1]։
Օգոստոսի 19-ին 268-րդ հրաձգային դիվիզիայի մարտիկները գնդապետ Սեմյոն Դոնսկովի հրամանատարությամբ հզոր հրետանային պատրաստությունից և ռմբակոծությունից հետո գրոհեցին հակառակորդի դիրքերը Տոսնո գետի արևելյան ափին։ Միաժամանակ դեսանտը գրավեց երկաթուղային և խճուղային կամուրջները և զբաղեցրեց փոքր պլացդարմ ափին, որը ստացավ «Իվանովյան փոքրիկ հրապարակ» անվանումը[1]։
Նկարագրություն խմբագրել
1944 թվականին մարտերի մասնակից Վ. Ա. Պետրովի նախագծով Տոսնո գետի ափին տեղադրվեց համեստ կոթող նրա համագնդեցիների հիշատակին։ 1960-ական թվականներին, երբ լենինգրադցիները ստեղծում էին «Փառքի կանաչ գոտին», Ձերժինսկու շրջանի աշխատավորները կառուցեցին «Իվանովյան փոքրիկ հրապարակի» պաշտպաններին նվիրված «Նևայի սահմանագլուխ» հուշարձանը[1]։
Զառիվայր բլրի գագաթին կառուցված է բետոնե սալիկներով պատված հարթակ, որի վրա գտնվում է 23-մետրանոց հորիզոնական ստելա, որը պառկած է երեք լայնակի դրված բլոկների վրա։ Ստելայի վրա արված հիշատակային մակագրությամբ թվարկվում են այն զորամասերն ու զորամիավորումները, որոնք մարտնչել են այս սահմանագծին 1941-1944 թվականներին։ Յուրաքանչյուր բլոկի բարձրությունը 1,8 մետր է։ Դրանք տեղադրվել են մեկը մյուսի նկատմամբ տեղաշարժված և ունեն տարբեր երկարություններ։ Հուշարձանի կողքին գետնի մեջ տնկված են կոճղապատնեշներ, որոնցից մեկի վրա կա հետևյալ մակագրությունը. «Ճամփորդ, հաղորդի՛ր Լենինգրադին՝ թշնամին չի անցել»[1]։
Հուշարձանի ճարտարապետներն են Վ. Ա. Պետրովը, Ֆ. Կ. Ռոմանովսկին, քանդակագործն է Ա. Գ. Դյոման[1]։
Հուշարձանի մոտ կառուցվել է մատուռ, որի նախագծի հեղինակն է ճարտարապետ Ս. Գ. Ստրուկովը։ Մատուռն ամրագրված է Հովհանի տաճարին[1]։
Տոսնոյի գետաբերանի մոտ գտնվող եղբայրական գերեզմանի վրա տեղադրված է կոթող[1]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
Գրականություն խմբագրել
- Гусаров А. Ю. Памятники воинской славы Петербурга. — СПб.: Паритет, 2010. — 400 с. — ISBN 978-5-93437-363-5.