Նոր Ամստերդամ (թատրոն)
Նոր Ամստերդամ (անգլ.՝ The New Amsterdam Theatre), բրոդվեյան թատրոն, գտնվում է Թայմս Սքվերի մոտակայքում, Մանհեթեն վարչական շրջանի 42-րդ փողոցում, Յոթերորդ և Ութերորդ պողոտաների միջև, Նյու Յորքում (ԱՄՆ)։ Կառուցվել է 1902-1903 թվականներին, «Herts & Tallent» ճարտարապետական կազմակերպության կողմից[2]։ 1980 թվականից մտնում է ԱՄՆ-ի պատմական վայրերի ազգային գրանցամատյանի ցանկի մեջ։ Լիցեյական թատրոնի հետ կիսում է Բրոդվեյի ամենահին թատրոնի տիտղոսը[3]։ 1993 թվականից թատրոնը ղեկավարում է Disney Theatrical Productions կազմակերպությունը` այստեղ ցուցադրելով իր մյուզիքլները։
 | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | թատրոն և կինոթատրոն |
| Երկիր |  ԱՄՆ[1] |
| Գտնվելու վայրը | Նյու Յորք շրջան[1] |
| Հիմնադրման ամսաթիվ | 1903 |
| Ճարտարապետ | Henry Beaumont Herts? |
| Կայք | newamsterdamtheatre.com(անգլ.) |
 New Amsterdam Theatre Վիքիպահեստում | |
Պատմություն խմբագրել
Շինարարություն խմբագրել
Թատրոնը կառուցվել է 1902-1903 թվականներին, իմպրեսարիո «A.L. Erlanger and Marcus Klaw»-ի և «Herts & Tallent» ճարտարապետական կազմակերպության կողմից[4][5]։ Շենքի ճակատային մասը կառուցվեկ է բոսար ոճով[4], իսկ ներքին հարդարանքը Նյու Յորքում մոդեռնի առաջին որոշակի օրինակն է[6]։ Ներքին հարդարանքի հարցերով զբաղվել է նկարիչների ու քանդակագործների մի մեծ խումբ, որոնցից են Ջորջ Գրեյ Բարնարդը, Ռոբերտ Ֆրեդերիկ Բլումը, Նումարկ եղբայրները, Ռոլանդ Հինտոմ Պերին, Ալբեր Վենսելը և ուրիշներ։ Բացման ժամանակ Նոր Ամստերդամը Նյու Յորքի ամենամեծ թատրոններից էր. հանդիսասրահում հաշվվում էր 1702 տեղ։ Մնացած տարածքն օգտագործվում էր գրասենյակների համար[2]։
Առաջին տարիներ խմբագրել
Թատրոնը բացվել է 1903 թվականի նոյեմբերի 2-ին, Ուիլյամ Շեքսպիրի Միջամառային գիշերվա երազ ներկայացմամբ։ 1913-1927 թվականներին «Նոր Ամստերդամում» բեմադրվում էին «Զիգֆելդի խելահեղությունները» ներկայացման շարքերը։ Թատրոնում էր գտնվում Ֆլորենս Զիգֆելդ կրտսերի գրասենյակը, իսկ տանիքում գտնվում էր գիշերային ակումբ, որը նույնպես ղեկավարում էր Զիգֆելդը[2]։ «Խելահեղություններց» հետո թատրոնում ցուցադրվում էին «Ջորջ Ուայթի սկանդալները» և «Քաղաքացիական խաղացանկային թատրոն» (անգլ.՝ The Civic Repertory Theatre) ընկերության ներկայացումները, որոնք բեմադրում էր անգլո-ամերիկյան դերասանուհի և սցենարիստ Էվա Լե Գալլիենը[4]։ Թատրոնն առաջին անգամ փակվել է 1937 թվականին, գրեթե Մեծ ճգնաժամի ավարտին։ Այդ ժամանակ Բրոդվեյի թատերական գործը շատ ցածր մակարդակի վրա էր։ «Նոր Ամստերդամը» վերաձևափոխվում է` դառնալով կինոթատրոն։
Վերակառուցում խմբագրել
1982 թվականին «Նոր Ամստերդամը» դառնում է The Nederlander Organization կազմակերպության սեփականությունը, սակայն այն չի զբաղվում թատրոնով և վերջինս կրկին փակվում է 1895 թվականին։ 1990 թվականին կորցնելով դատը` թատրոնն անցնում է Նյու Յորքի քաղաքային իշխանությունների ղեկավարության տակ (ինչպես և Մանհեթենի 42-րդ փողոցի թատրոնների մեծ մասը)[7]։ 1993 թվականին թատրոնը 99 տարով վարձակալում է Disney Theatrical Productions կազմակերպությունը, որը «The Walt Disney Company»-ի նոր ստեղծված ենթաբաժինն էր։ Այդ ժամանակ թատրոնի շենքը շատ վատ պայմաններում էր, սակայն հասցրել էր նկարահանման հրապարակ դառնալ «Վանյան 42-րդ փողոցում» ֆիլմի համար։ «Նոր Ամստերդամին» իր նախկին տեսքն ու մեծությունը վերադարձնելու համար պետք են եղել 2 տարի (1995-1997 թվականներ) և միլիոնավոր դոլարներ։ Ներքին ու արտաքին վերանորոգումը ղեկավարում էր ճարտարապետ Հյու Հարդին[4]։ 1904 թվականին տանիքում ստեղծված այգին վերջնականապես փակվել է, քանի որ չէր համապատասխանում շինարարական ժամանակակից չափանիշներին։
Թատրոնը պաշտոնապես բացվել է 1997 թվականի ապրիլի 2-ին։ Այստեղ կայացել է «Հերկուլես» անիմացիոն ֆիլմի առաջնախաղը և «Դավիթ արքա» մյուզիքլի փակ ցուցադրությունը։ «Նոր Ամստերդամում» է կայացել «Առյուծ արքա» մյուզիքլի հաղթական առաջնախաղը, որը ցուցադրվել է մինչև 2006 թվականի հունիսի 4-ը։ Դրանից հետո ներկայացումը տեղափոխվել է «Մինսկոֆ» թատրոն, որպեսզի հնարավորություն տա ցուցադրել «Disney Theatrical Productions»-ի մեկ այլ մյուզիքլը` «Մերի Փոփինս»-ը։ «Մերի Փոփինս»-ի վարձույթի ավարտից հետո (2013 թվականի մարտի 3) թատրոնը փակվել է` ոչ երկարատև վերանորոգման համար։ 2014 թվականի փետրվարի 26-ին այնտեղ սկսել է ցուցադրվել Ալլադին մյուզիքլը, որի վարձույթը շարունակվում է մինչև հիմա։
Թատրոնի հիմնական ներկայացումներ խմբագրել
- «Զիգֆելդի խելահեղությունները» ներկայացումների շարք (1913-1927)
- «Քաղաքացիական խաղացանկային թատրոնի» ներկայացումներ (1927-1935)
- «Ջորջ Ուայթի սկանդալները» (1927-1936)
- «Դավիթ արքա» մյուզիքլ (1997)
- «Առյուծ արքա» մյուզիքլ (1997-2006)
- «Մերի Փոփինս» մյուզիքլ (2006-2013)
- «Ալլադին» մյուզիքլ (2014 թվականից մինչև հիմա)
Հետաքրքիր փաստեր խմբագրել
- Թատրոնում խաղացած առաջին և վերջին պիեսների հեղինակն Ուիլյամ Շեքսպիրն է. դրանք էին Միջամառային գիշերվա երազը (1903 թվական, նոյեմբերի 2) և Օթելլոն (1937 թվական)[8]։ դրանից հետո «Նոր Ամստերդամում» ցուցադրվել են միայն ֆիլմեր ու մյուզիքլներ։
- 2014 թվականի օգոստոսի 10-ին բրոդվեյան «Ալլադինը» տոմսերի վաճառքի ռեկորդ է սահմանել` հավաքելով 1.602.785 դոլար։ Դրանից առաջ ռեկորդակիր էր «Մերի Փոփինս» մյուզիքլը` $1 587 992-ով[9]։ Հետագայում «Ալլադինը» գերազանցել է իր իսկ ռեկորդը։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 archINFORM (գերմ.) — 1994.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Alexander, Cathy «New Amsterdam Theatre» in Jackson, Kenneth T. (ed.). — The Encyclopedia of New York City (2nd edition). — NY: New Haven: Yale University Press, 2010. — С. 888-89. — ISBN 978-0-300-11465-2
- ↑ «New Amsterdam Theatre — New York, NY». Broadway.com. Վերցված է 2014 թ․ նոյեմբերի 9-ին.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Postal, Matthew A. (ed. and text); Dolkart, Andrew S. (text) New York City Landmarks Preservation Commission. — Guide to New York City Landmarks (4th ed.). — NY: John Wiley & Sons, 2009. — С. 88. — ISBN 978-0-470-28963-1
- ↑ White, Norval & Willensky, Elliot . — AIA Guide to New York City (4th ed.). — NY: Three Rivers Press, 2000. — С. 256. — ISBN 978-0-8129-3107-5
- ↑ Waters, Theodore The New Amsterdam Theatre: A triumph of the new art. — Everybody's Magazine. — NY, 1903. — С. 488.
- ↑ State Acquires Landmark Theater To Salvage While It Still Can
- ↑ IBDb: New Amsterdam Theatre
- ↑ Broadway Box Office: ‘Aladdin’ Makes Magic for Disney
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Թատրոնի պաշտոնական կայքը (անգլ.)
- Թատրոնի էջը Internet Broadway Database էջում (անգլ.)
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Նոր Ամստերդամ (թատրոն)» հոդվածին։ |