Վիքիպեդիա

Նյուտ Գինգրիչ

Նյուտոն Լերոյ «Նյութ» Գինգրիչ (անգլ.՝ Newton Leroy "Newt" Gingrich, հունիսի 17, 1943(1943-06-17)[2][3][4][…], Հարիսբուրգ, ԱՄՆ), ամերիկացի քաղաքական գործիչ, գրող, հրապարակախոս և գործարար[5]։ ԱՄՆ Կոնգրեսի Ներկայացուցիչների պալատի նախկին խոսնակ (1995-1999)։

Նյուտ Գինգրիչ
անգլ.՝ Newt Gingrich
Newt Gingrich by Gage Skidmore 6.jpg
 
Կուսակցություն՝ ԱՄՆ Հանրապետական կուսակցություն
Կրթություն՝ Էմորիի համալսարան (1965)[1], Թուլեյնի համալսարան (1968)[1], Baker High School? (1961)[1], Թուլեյնի համալսարան (1971)[1], Baker High School? և Tulane University School of Liberal Arts?
Մասնագիտություն՝ քաղաքական գործիչ, վիպասան, գրող, ուսուցիչ և պատմաբան
Դավանանք կաթոլիկություն
Ծննդյան օր հունիսի 17, 1943(1943-06-17)[2][3][4][…] (79 տարեկան)
Ծննդավայր Հարիսբուրգ, ԱՄՆ
Քաղաքացիություն Flag of the United States.svg ԱՄՆ
Ի ծնե անուն անգլ.՝ Newton Leroy Gingrich
Ամուսին Callista Gingrich?
 
Կայք՝ newt.org
 
Ինքնագիր Изображение автографа
 
Պարգևներ

Քաղաքական գործունեությունԽմբագրել

Նախկինում եղել է պատմության պրոֆեսոր (պատմության դոկտորական աստիճան)։ ԱՄՆ պատմության մեջ է մտել որպես «Հանրապետական հեղափոխության» գաղափարաբան։ 1994 թվականին Հանրապետական կուսակցությունը չորս տասնամյակի ընթացքում առաջին անգամ վերահսկողություն է ստացել ԱՄՆ Ներկայացուցիչների պալատի նկատմամբ (գումարած 54 տեղ Ներկայացուցիչների պալատում՝ ընդամենը 230 տեղ, մեծամասնության մինիմումի դեպքում՝ 218 տեղ և 53 տեղ Սենատում՝ մեծամասնության մինիմումի դեպքում՝ 51 տեղ)՝ որպես սեփական ծրագիր օգտագործելով «պայմանագիր Ամերիկայի հետ» մանիֆեստ քաղաքականությունը։ 1995 թվականին Թայմի կողմից արժանացել է «Տարվա մարդ» կոչմանը։ Նույն 1995 թվականի վերջին Գինգրիչի և նախագահ Բիլ Քլինթոնի միջև լուրջ տարաձայնություններ են տեղի ունեցել[6]։ 1996 թվականի դաշնային բյուջեի ձևավորման շուրջ։ Հանրապետական մեծամասնությունը մերժել է սոցիալական ծախսերի ավելացման մասին նախագահի որոշումը, իսկ Քլինթոնը վետո է դրել ընդդիմախոսների որոշման վրա։ Փակուղուց դուրս գալու ելք այդպես էլ չի գտնվել, ինչն ազդել Է Քլինթոնի վարկանիշի վրա[7], ինչպես նաև 1996 թվականի ընտրություններում հանրապետականները 8 տեղ են կորցրել Ներկայացուցիչների պալատում[8]։ 1996 թվականին Գինգրիչը պարգևատրվել է ԱՄՆ անվտանգության քաղաքականության կենտրոնի «Կրակի պահապան» դիպլոմով։

Նյուտ Գինգրիչը եղել է Բիլ Քլինթոնի իմպիչմենտի նախաձեռնողներից մեկը[9], բայց քանի որ այդ որոշումը բավական հայտնի չէր[10], հանրապետականները 1998 թվականի հերթական միջանկյալ ընտրությունների ժամանակ 5 տեղ կորցրեցին Ներկայացուցիչների պալատում։ Գինգրիչը այդ անհաջողությունից հետո հրաժարական է տվել խոսնակի պաշտոնից և հեռացել խորհրդարանից (սակայն Քլինթոնի իմպիչենտն, այնուամենայնիվ, քննարկվել է Ներկայացուցիչների պալատում և հավանության արժանացել 1998 թվականի դեկտեմբերին)։

Վերջին տարիներին Գինգրիչը հանդես է եկել որպես քաղաքական վերլուծաբան և մեկնաբան։ 2011 թվականին իր թեկնածությունն է առաջադրել Ջորջիա նահանգի հերթական նախագահական ընտրություններում[11]։ Հանդիսանում էր Բարաք Օբամայի վարչակազմի հետևողական և կոշտ քննադատը[12]։

2012 թվականի հունվարի 21-ին վստահ հաղթանակ է տարել Հարավային Կարոլինայի նահանգում հանրապետական փրայմերիզներում[13]։

 
Փոխնախագահ Ալբերտ Գոռը, նախագահ Բիլ Քլինթոնը և Նյուտ Գինգրիչը: «Ուղերձ Ամերիկային», 1997 թվականի փետրվար

Ներկայումս ամերիկյան ձեռներեցության ինստիտուտի ավագ աշխատակից է (անգլ.՝ American Enterprise Institute)։

Նախագահական քարոզարշավ 2012Խմբագրել

Լրագրողներն արդեն 2011 թվականի մարտին հայտարարել էին 2012 թվականի նախագահական մրցապայքարին Նյուտ Գինգրիչի մասնակցության մասին, սակայն պաշտոնապես նա արշավն սկսել է 2011 թվականի մայիսի 11-ին՝ այդ մասին հայտարարելով Թվիթթերի և ՅուԹյուբի միջոցով։ Ըստ realclearpolitics.com կայքի` նրա ազգային վարկանիշը մինչև 2011 թվականի նոյեմբերը 5-10 տոկոս էր, իսկ նոյեմբերին Գինգրիչի վարկանիշն աճել է մինչև 35 տոկոս[14] և հանրապետական թեկնածուների շրջանում` մինչև առաջին տեղ։ Սակայն հետագայում աջակցությունը նվազել է և կազմել շուրջ 25 տոկոս, իսկ հարցումներում զբաղեցրել է երկրորդ տեղը։ Գինգրիչն արդյունքում առաջ է անցել միայն Մասաչուսեթսի նախկին նահանգապետ Միթ Ռոմնիից։

Նյուտը պարտվել է[15] Այովայի (4-րդ տեղ) և Նյու Հեմփշիրի (4-րդ տեղ) առաջին ընտրություններում, սակայն հաղթել է Հարավային Կարոլինայում։ Աստիճանաբար նա դարձել է հանրապետական թեկնածուներից երրորդը՝ Ռոմնիից և Փենսիլվանիայի նախկին սենատոր Ռիք Սանտորումից հետո։ Նրա հաջորդ հաջողությունը ընտրությունների ժամանակ եղել է 2012 թվականի մարտի 6-ին Ջորջիա նահանգում տարած «սուպեր-երեքշաբթիի» հաղթանակը[16]։

Նրա քարոզարշավը Ժակ Բեռլիներբլաուն անվանել է «անմոռանալի աղմկոտ»[17]։

Քաղաքական հայացքներԽմբագրել

Գինգրիչը վառ արտահայտված աջ-պահպանողական թեկնածու է[18]։ Նա դեմ է աբորտներին[19], շրջակա միջավայրի պահպանման և «սոցիալական» ավելորդ ծախսերին[20][21], նույնասեռ ամուսնություններին և անօրինական ներգաղթմանը[22], կողմ է ահաբեկչության դեմ անզիջում պայքարին[23][24]։ Գինգրիչն աջակցում է դաշնային օրենսդրության ստեղծմանը, որն արգելում է Միացյալ Նահանգների ցանկացած իրավասության մեջ շարիաթի կիրառումը դատարաններում[25]։ Արտաքին քաղաքականության մեջ Գինգրիչը «վտարանդի երկրների» նկատմամբ «կոշտ որոշումների» կողմնակից է[26]։ Նյուտ Գինգրիչը բացասաբար է արտահայտվում նախագահ Բարաք Օբամայի գործունեության մասին, նրան հրապարակայնորեն անվանել է «պատմության մեջ ամենաարմատական նախագահը» և պնդել է, որ անհրաժեշտ է «փրկել Ամերիկան» և կանգնեցնել «Օբամայի աշխարհիկ սոցիալիստական մեքենան»[27][28]։ Նախկին խոսնակը 2010 թվականին քննադատել է նաև Էնդի Քարդին՝ Ջորջ Ուոքեր Բուշի Սպիտակ տան աշխատակազմի ղեկավարին[29]։

ՏնտեսությունԽմբագրել

Գինգրիչն աջակցում է մասնավոր բիզնեսին և նրա ազատությանը պետական միջամտությունից։ Նա դեմ է հարկերի ավելացումը, որոնք հետագայում ծախսվում են սոցիալական նպաստների վրա, և դրանով իսկ ստեղծվում է աղքատության «պահանջարկ»[30]։

ՀետաքրքրություններԽմբագրել

Գինգրիչը զբաղվում է հնէաբանությամբ[31] և աստղագիտությամբ[32][33]։

Կրոնական հայացքներԽմբագրել

Նյուտը մեծացել է լյութերական ընտանիքում[34]։ Նա դպրոցն ավարտելուց հետո եղել է հարավային բապտիստ, սակայն 2009 թվականի մարտի 29-ին անցել է իր կնոջ՝ Կալիստա Բիսեկի դավանանքին՝ կաթոլիկությանը[35][36]։ Նա այդ որոշումը վերջնականապես կայացրել է 2008 թվականին, երբ Հռոմի պապ Բենեդիկտոս 16-րդը պաշտոնական այցով գտնվում էր ԱՄՆ-ում[37]։

Անձնական կյանքԽմբագրել

  • Երեք անգամ ամուսնացել է․ առաջին ամուսնությունից ունի 2 դուստր։
  • Ավագ դուստրը՝ Քեթի Գինգրիչ Լաբբերսը, Գինգրիչ Քումունիքեյշնսի նախագահն է[38], իսկ կրտսեր դուստրը՝ Ջեքի Գինգրիչ Կաշմենը՝ գրող, պահպանողական սյունակագիր, և քաղաքական մեկնաբան[39], որի գրքերը ներառում են 5 սկզբունքներ հաջող կյանքի համար, որի համահեղինակն է նաև Նյուտ Գինգրիչը։
  • 1998 թվականին բացահայտվել է նրա ապօրինի կապը Կալիստա Բիսեկի հետ, որը դարձել է նրա 3-րդ կինը։
  • Նյուտ Գինգրիչի քույրը՝ Կանդիս Գինգրիչը, չի թաքցնում իր համասեռամոլությունը և ակտիվորեն մասնակցում է գեյերի և լեսբուհիների իրավահավասարության համար մղվող պայքարին[40]։

ԾանոթագրություններԽմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 Biographical Directory of the United States Congress — GPO, 1903.
  2. ↑ 2,0 2,1 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
  3. ↑ 3,0 3,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
  4. ↑ 4,0 4,1 GeneaStar
  5. ↑ «The house that Newt built»։ The Washington Post։ նոյեմբերի 26, 2011 
  6. ↑ Alan Fram (նոյեմբերի 13, 1995)։ «Clinton Vetoes Borrowing Bill -- Government Shutdown Nears As Rhetoric Continues To Roil»։ Associated Press (The Seattle Times)։ Վերցված է մարտի 3, 2011 
  7. ↑ Yglesias Matt (նոյեմբերի 1, 2010)։ «Did the 1995 Government Shutdown Boost Public Approval of Bill Clinton?»։ ThinkProgress։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-02-28-ին։ Վերցված է ապրիլի 3, 2011 
  8. ↑ Langer Gary (2007-09-28)։ «Gingrich as Speaker: Remembering When»։ ABC News։ Վերցված է 2007-09-28 
  9. ↑ By JAKE TAPPER (@jaketapper) (մարտի 9, 2007)։ «Gingrich Admits to Affair During Clinton Impeachment – ABC News»։ Abcnews.go.com։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-02-28-ին։ Վերցված է մայիսի 23, 2011 
  10. ↑ «The Speaker Steps Down», The New York Times, November 8, 1998.
  11. ↑ Hamby, Peter (April 23, 2010) «Gingrich to help Iowa GOP raise money», CNN.com. Retrieved April 23, 2010.
  12. ↑ http://www.newt.org/welcome Paychecks or Food Stamps? | Newt.org
  13. ↑ «В Южной Каролине выбрали соперника Б.Обамы :: Политика :: Top.rbc.ru»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-01-23-ին։ Վերցված է 2012-01-22 
  14. ↑ RealClearPolitics — Election 2012—2012 Republican Presidential Nomination
  15. ↑ RealClearPolitics — Latest Election Polls
  16. ↑ ИТАР-ТАСС: На первичных выборах в Джорджии побеждает Гингрич
  17. ↑ Секуляризм – это не атеизм | Мир | ИноСМИ - Все, что достойно перевода
  18. ↑ «Gingrich's presidential step raises questions for Fox News»։ CNN։ 2011-03-01։ Վերցված է 2011-03-01 
  19. ↑ «Protecting Life and Religious Liberty»։ Newt 2012։ Newt Gingrich 2012 Presidential Election Candidate Headquarters։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-02-28-ին։ Վերցված է նոյեմբերի 29, 2011 
  20. ↑ Amira, Dan (November 15, 2011). "The Many Egregious Flip-flops of Newt Gingrich ". New York.
  21. ↑ Miller Emily (հունվարի 19, 2011)։ «ObamaCare Repeal Passes the House»։ Human Events։ Արխիվացված է օրիգինալից 2011-01-26-ին։ Վերցված է հունվարի 24, 2011 
  22. ↑ Marr Kendra (դեկտեմբերի 2, 2010)։ «Newt Gingrich wants immigration overhaul»։ Politico։ Վերցված է մարտի 23, 2011 
  23. ↑ Newt Gingrich’s Urge to Terrify and Spy on Americans
  24. ↑ The Quotable Newt Gingrich
  25. ↑ Ure Laurie (նոյեմբերի 1, 2010)։ «Oklahoma voters face question on Islamic law»։ CNN։ Վերցված է նոյեմբերի 9, 2010 
  26. ↑ Abramowitz Michael (հուլիսի 19, 2006)։ «Conservative Anger Grows Over Bush's Foreign Policy»։ The Washington Post։ Վերցված է փետրվարի 16, 2011 
  27. ↑ «Gingrich: 'The Secular Socialist Machine Represents As Great A Threat To America As Nazi Germany»։ Liberaland։ Alan Colmes։ մայիսի 16, 2010։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-01-27-ին։ Վերցված է դեկտեմբերի 1, 2011 
  28. ↑ Gingrich, Newt (April 8, 2010), Becoming the Party of Yes, 2010 Southern Republican Leadedhip Conference, New Orleans: Newt.org, արխիվացված օրիգինալից։ Error: If you specify |archiveurl=, you must also specify |archivedate=, https://web.archive.org/web/20110102161958/http://www.newt.org/newt-direct/transcript-becoming-party-yes-newt-speaks-srlc-2010, վերցված է 2012-01-24  Արխիվացված է Հունվար 2, 2011 Wayback Machine-ի միջոցով:
  29. ↑ Barr Andy (սեպտեմբերի 13, 2010)։ «Andy Card: Newt Gingrich is not 'helpful'»։ Politico։ Վերցված է դեկտեմբերի 1, 2011 
  30. ↑ «Реванш консерваторов»։ Lenta.ru։ 23 января 2012 
  31. ↑ Hendrik Hertzberg (հուլիսի 17, 1995)։ «Cookie Monster»։ The New Yorker 
  32. ↑ Gingrich Newt (հունիսի 30, 2008)։ «Space first, NASA second»։ Aviation Week & Space Technology 
  33. ↑ «A few words with Newt Gingrich»։ The Space Review։ մայիսի 15, 2006։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-02-28-ին։ Վերցված է ապրիլի 19, 2011 
  34. ↑ «Religion still affects voters' views of candidates»։ The Republic։ 2011-12-08։ Վերցված է 2011-12-28  (չաշխատող հղում)
  35. ↑ «Newt swims the Tiber»։ GetReligion։ 2009-04-01։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-02-28-ին։ Վերցված է 2011-12-28 
  36. ↑ New York Times: «Gingrich Represents New Political Era for Catholics» December 17, 2011
  37. ↑ «Newt Gingrich on why he became a Catholic»։ Politico.com։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-02-28-ին։ Վերցված է մայիսի 12, 2011 
  38. ↑ Robert Yoon (մարտի 2, 2011)։ «Fox-less Newt remains gainfully employed»։ CNN։ Վերցված է մարտի 3, 2011 
  39. ↑ «Jackie Gingrich Cushman—Conservative Columnist and Political Commentator»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-02-28-ին 
  40. ↑ Speaker’s Sister Now Speaking Out(անգլ.)
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Նյուտ_Գինգրիչ&oldid=8262213» էջից