Նիկոլա դը Կոնդորսե
Մարի Ժան Անտուան Նիկոլա դը Կոնդորսե (ֆր.՝ Marie Jean Antoine Nicolas de Caritat, marquis de Condorcet, սեպտեմբերի 17, 1743[1][2][3][…], Ռիբմոն, Պիկարդիա, Ֆրանսիայի թագավորություն[4][5] - մարտի 28, 1794[1][2][3][…], Բուլ-լա-Ռեն[5]), մարքիզ, ֆրանսիացի փիլիսոփա-լուսավորիչ, մաթեմատիկոս, սոցիոլոգ և քաղաքական գործիչ։
| Նիկոլա դը Կոնդորսե | |
| |
| Կուսակցություն՝ | Ժիրոնդիստներ |
|---|---|
| Կրթություն՝ | Փարիզի միջնադարյան համալսարան |
| Մասնագիտություն՝ | փիլիսոփա, մաթեմատիկոս, տնտեսագետ, քաղաքական գործիչ, քաղաքագետ, կենսագիր, սոցիոլոգ և գրող |
| Դավանանք | աթեիզմ |
| Ծննդյան օր | սեպտեմբերի 17, 1743[1][2][3][…] |
| Ծննդավայր | Ռիբմոն, Պիկարդիա, Ֆրանսիայի թագավորություն[4][5] |
| Վախճանի օր | մարտի 28, 1794[1][2][3][…] (50 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Բուլ-լա-Ռեն[5] |
| Թաղված | Պանթեոն (Փարիզ) |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} Ֆրանսիա
|
| Ի ծնե անուն | ֆր.՝ Marie Jean Antoine Nicolas de Caritat de Condorcet |
| Ամուսին | Սոֆիա դը Կոնդորսե[6] |
| Զավակներ | Elisa de Caritat de Condorcet?[7] |
| Պարգևներ | |
Մաթեմատիկական աշխատանքների համար 1769 թվականին ընտրվել է գիտությունների ակադեմիայի անդամ, 1782 թվականից՝ ֆրանսիայի ակադեմիայի անդամ։ Աշխատակցել է «Հանրագիտարանին»։
1791 թվականին ընտրվել է օրենսդրական ժողովում։ Կոնվենտ է ներկայացրել սահմանադրության իր ժիրոնդիստական նախագիծը։ Ռոբհսպիեռի կառավարությունը Կոնդորսեին մեղադրել է դավադրության մեջ և հեռակա դատապարտել մահվան։
1794 թվականին ձերբակալվել է. խուսափելով հրապարակային մահապատժից՝ ինքնասպան է եղել։ Կոնդորսեն դեիզմի և սենսուալիզմի կողմնակից էր։ Պատմության զարգացումը բացատրել է մարդկային բանականության անսահման հնարավորությամբ։ Տնտեսագիտական հարցերում հետևել է ֆիզիոկրատներին։
Կոնդորսեն բնական իրավունքի կողմնակից էր։ Պաշտպանել է մասնավոր սեփականությունն ու գույքային անհավասարությունը, այն համարել անհրաժեշտ, նույնիսկ՝ օգտակար։ Պահանջել է ազգերի միջև անհավասարության ոչնչացում, պատերազմը համարել չարիք։ Կոնդորսեի գաղափարներն ունեցել են առաջադիմական նշանակություն, հատկապես Ռեստավրացիայի դարաշրջանում։
Գրականություն
խմբագրել- Педагогические идеи Великой французской революции: речи и доклады Мирабо, Талейрана, Кондорсе, Лавуазье и др. / перевод и вступит.статья О. Е. Сыркиной, под ред. А. П. Пинкевича (М.: Работник просвещения. 1926) Արխիվացված 2016-08-17 Wayback Machine
- Бадентэр, Э., Бадентэр, Р. Кондорсе (1743-1794). Ученый в политике / Вступ. ст., сокращ. пер. с фр. О. В. Захаровой. - М.։ Ладомир, 2000. - 398 с. - рецензия(չաշխատող հղում)
- Литвинова, Е. Ф. Кондорсэ, его жизнь и деятельность, научная и политическая. - СПб։ тип. т-ва «Обществ. польза», 1894.
- Литвинова, Е. Ф. Кондорсэ, его жизнь и деятельность, научная и политическая // Т. Мор. Оуэн. Дидро. Д’Аламбер. Кондорсе. - Челябинск։ Урал LTD, 1998. - (Библиотека Флорентия Павленкова).
- Араго, «Биография Кондорсе»
- Робинэ, «Vie de Condorcet»
- M. Ковалевский, ст. о Кондорсе в «Вестнике Европы» (1894, № 3 и 4);
- Биография Кондорсе, приложенная к изданию его сочинений 1847 г.,
- краткий очерк его жизни, предпосланный русскому переводу «Жизни Вольтера» (перевод В. Чуйко).
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ — 1994.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Sycomore (ֆր.) / Assemblée nationale
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Кондорсе Мари Жан Антуан Никола // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 www.accademiadellescienze.it (իտալ.)
- ↑ Dictionnaire des féministes (ֆր.) / C. Bard, S. Chaperon — 2017. — P. 337.
- ↑ Lundy D. R. The Peerage
- ↑ https://www.amacad.org/sites/default/files/media/document/2019-10/electionIndex1780-1799.pdf
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Նիկոլա դը Կոնդորսե» հոդվածին։ |
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 5, էջ 569)։ 
|