Վիքիպեդիա

Նիկոլայ Լոբաչևսկի

Նիկոլայ Իվանի Լոբաչևսկի (ռուս.՝ Николай Иванович Лобачеевский, նոյեմբերի 20 (դեկտեմբերի 1), 1792[1], Նիժնի Նովգորոդ, Ռուսական կայսրություն[2] - փետրվարի 12 (24), 1856[1][3], Կազան, Կազանի գավար, Կազանի գուբերնիա, Ռուսական կայսրություն[2]), ռուս մաթեմատիկոս։

Նիկոլայ Լոբաչևսկի
Николай Лобачевский
Nikolay Ivanovich Lobachevsky.jpeg
Ծնվել էնոյեմբերի 20 (դեկտեմբերի 1), 1792[1]
Նիժնի Նովգորոդ, Ռուսական կայսրություն[2]
Մահացել էփետրվարի 12 (24), 1856[1][3] (63 տարեկան)
Կազան, Կազանի գավար, Կազանի գուբերնիա, Ռուսական կայսրություն[2]
ԳերեզմանԱրսկոե գերեզմանատուն[4]
Բնակության վայր(եր)Q56024391?[5]
ՔաղաքացիությունFlag of Russia.svg Ռուսական կայսրություն
Մասնագիտությունմաթեմատիկոս, պրոֆեսոր և համալսարանի դասախոս
Հաստատություն(ներ)Կազանի կայսերական համալսարան
Գործունեության ոլորտերկրաչափություն[6], հանրահաշիվ, մաթեմատիկական անալիզ, հավանականությունների տեսություն, Եռանկյունաչափություն, մաթեմատիկա[6], Ոչ Էվկլիդեսյան երկրաչափություն[6] և հիպերբոլիկ երկրաչափություն[6]
Պաշտոն(ներ)ռեկտոր
ԱնդամակցությունԳյոթինգենի Գիտությունների ակադեմիա
Ալմա մատերԿազանի կայսերական համալսարան
Գիտական աստիճանգիտության մագիստր (1811)
Տիրապետում է լեզուներինռուսերեն[1][6]
Գիտական ղեկավարJohann Christian Martin Bartels?[7]
Եղել է գիտական ղեկավարՆիկոլայ Բրաշման[8]
Հայտնի աշակերտներJoseph A. Bolzano?, Նիկոլայ Զինին, Alexander Popov? և Erast Yanishevsky?
Պարգևներ
Սուրբ Աննայի Առաջին Փառքի շքանշան Սուրբ Ստանիսլավի 1-ին աստիճանի շքանշան Սուրբ Վլադիմիրի 3-րդ աստիճանի շքանշան Սուրբ Վլադիմիրի 4-րդ աստիճանի շքանշան Սուրբ Աննայի 2-րդ աստիճանի շքանշան Սուրբ Ստանիսլավի 2-րդ աստիճանի շքանշան Սուրբ Աննայի 3-րդ աստիճանի շքանշան և Սուրբ Ստանիսլավի 3-րդ աստիճանի շքանշան
Ամուսին(ներ)Varvara Alexeyevna Moiseyeva?
Ստորագրություն
Изображение автографа
Commons-logo.svg Nikolai Lobachevsky Վիքիպահեստում

ԿենսագրությունԽմբագրել

Նիկոլայ Լոբաչևսկին 1807 - 1811 թթ. ուսանել և ապա դասավանդել է Կազանի համալսարանում, որտեղ 1816 թ. ստացել է պրոֆեսորի կոչում։ 1820 - 1822 թթ. եղել է այդ համալսարանի ֆիզիկամաթեմատիկական ֆակուլտետի դեկան, 1827 - 1846 թթ.՝ ռեկտոր։ 1830 թ. Լոբաչևսկին հրատարակել է իր նոր ստեղծած երկրաչափության հիմունքները, որոնք թերևս սկզբում չընդունվեցին, բայց հետագայում մեծ ազդեցություն ունեցան XIX դարի մաթեմատիկական մտածողության վրա։

Նիկոլայ Լոբաչևսկին աշխատանքներ ունի հանրահաշվի, մաթեմատիկական անալիզի, հավանականությունների տեսության, մեխանիկայի, ֆիզիկայի, աստղագիտության վերաբերյալ։ Լոբաչևսկին ստեղծել է նոր՝ Էվկլիդեսյանից տարբեր երկրաչափություն՝ Լոբաչևսկու երկրաչափությունը, որն արմատապես փոխեց տարածության բնույթի մասին մինչ այդ իշխող պատկերացումները և մեծապես խթանեց մաթեմատիկական մտածողության զարգացմանը։

ԾանոթագրություններԽմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Лаптев Б. Л. Лобачевский Николай Иванович // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1973. — Т. 14 : Куна — Ломами. — С. 585—586.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Русский биографический словарь (ռուս.) / под ред. А. А. Половцов, Н. П. Чулков, Н. Д. Чечулин, В. В. Мусселиус, М. Г. Курдюмов, Ф. А. Витберг, И. А. Кубасов, С. А. Адрианов, Б. Л. Модзалевский, Е. С. Шумигорский — СПб., М..
  4. ↑ Find A Grave — 1996.
  5. ↑ http://inde.io/article/8836-novoe-mesto-muzey-lobachevskogo-v-rektorskom-dome-kfu
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 Czech National Authority Database
  7. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  8. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.

ԱղբյուրներԽմբագրել

  • Դպրոցական մեծ հանրագիտարան։ Գիրք 1, հատոր 1։ Երևան 2008, էջ 403

Արտաքին հղումներԽմբագրել

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 4, էջ 649)։  


  Սա անձի մասին անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիպեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Նիկոլայ_Լոբաչևսկի&oldid=8251101» էջից