Նիկոլայ Յակովլևիչ Դեմյանով (ռուս.՝ Николай Яковлевич Демьянов, մարտի 15 (27), 1861, Տվեր[3], Ռուսաստանի Դաշնություն - մարտի 19, 1938 (76 տարեկան), Մոսկվա, ՌԽՍՖՀ, ԽՍՀՄ), խորհրդային քիմիկոս։ ԽՍՀՄ ԳԱ ակադեմիկոս (1929 թ.), պրոֆեսոր (1894 թ.)։

Նիկոլայ Դեմյանով
Николай Демьянов
Ծնվել էմարտի 15 (27), 1861 կամ 1861[1]
Տվեր, Ռուսական կայսրություն[2]
Մահացել էմարտի 19, 1938(1938-03-19)[2]
Մոսկվա, ԽՍՀՄ[2]
ԳերեզմանՆովոդեվիչյան գերեզմանոց
Բնակության վայր(եր)Ռուսական կայսրություն
Քաղաքացիություն Ռուսական կայսրություն և  ԽՍՀՄ
Մասնագիտությունօրգանական քիմիա
Հաստատություն(ներ)Մոսկվայի պետական համալսարան
Գործունեության ոլորտօրգանական քիմիա[1] և քիմիա[1]
ԱնդամակցությունԽՍՀՄ գիտությունների ակադեմիա
Ալմա մատերՄոսկվայի համալսարանի ֆիզիկամաթեմատիկական ֆակուլտետ
Գիտական աստիճանքիմիական գիտությունների դոկտոր
Տիրապետում է լեզուներինռուսերեն[1]
Գիտական ղեկավարՎլադիմիր Մարկովնիկով
Պարգևներ
 Nikolay Yakovlevich Demyanov Վիքիպահեստում

Կենսագրություն խմբագրել

Ավարտել է Մոսկվայի համալսարանը (1886 թվական)։ Մշակել է (1895 թ.) նորմալ հագեցած գլիկոլների և չհագեցած սպիրտների ու դրանց իզոմեր օքսիդների ստացման ընդհանուր եղանակ։

Պարզել է (1899 թ.), որ N2O5 և չհագեցած ածխաջրածինների փոխազդմամբ ստացվում են գլիկոլների էսթերներ։ Առաջինն է ստացել և ուսումնասիրել մեթիլցիկլոպրոպանը։ Հայտնաբերել է (1903 թ.) կարբոցիկլային միացությունները և մի քանի հետերոցիկլային առաջնային ամինների իզոմերացումը, որի հետևանքով ածխածնային օղակում ավելանում կամ պակասում է մեկ ատոմ ածխածին (Դեմյանովի վերախմբավորում)։ Զբաղվել է նաև բույսերի քիմիայի և ագրոքիմիայի հարցերով։

Մրցանակներ խմբագրել

Արժանացել է Վլադիմր Իլիչ Լենինի անվան (1930 թ.) և Ա․ Մ․ Բուտլերովի անվան (1924 թ.) մրցանակների։

Գրականություն խմբագրել

  • Академик Н. Я. Демьянов. К сорокапятилетию научной и педагогической деятельности, 1934.
  • Фаворский А. Е. Академик Н. Я. Демьянов // В кн.: Демьянов Н. Я. Сборник избранных трудов. М.-Л., 1936. — С. 5—7.
  • Успенский А. Е. Академик Н. Я. Демьянов // Успехи химии, 1938, т. 7, вып. 5.
  • Онищенко А. С. Н. Я. Демьянов — классик советской химии / Успехи химии, 1948, т. 17, вып. 5
  • Демьянов Н. Я. Биография // Химики о себе / сост. Ю. И. Соловьев.: ВЛАДМО, ГРАФ-ПРЕСС, 2001. — С. 80—82.
  • Волков В. А., Куликова М. В. Московские профессора XVIII — начала XX веков. Естественные и технические науки. — М.: Янус-К; Московские учебники и картолитография, 2003. — С. 77—78. — 294 с. — 2 000 экз. — ISBN 5—8037—0164—5

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
  2. 2,0 2,1 2,2 Демьянов Николай Яковлевич // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  3. «Академик Демьянов Николай Яковлевич». Химический факультет МГУ. Վերցված է 2014 թ․ օգոստոսի 3-ին.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 3, էջ 342