Նիկարագուա
| Այս հոդվածն աղբյուրների կարիք ունի։ Դուք կարող եք բարելավել հոդվածը՝ գտնելով բերված տեղեկությունների հաստատումը վստահելի աղբյուրներում և ավելացնելով դրանց հղումները հոդվածին։ Անհիմն հղումները ենթակա են հեռացման։ |
Նիկարագուա, Նիկարագուայի Հանրապետություն (իսպ.՝ República de Nicaragua), պետություն Կենտրոնական Ամերիկայում։ Հարավում սահմանակից է Կոստա Ռիկային, իսկ հյուսիսում՝ Հոնդուրասին։ Մայրաքաղաքն է Մանագուան։
| República de Nicaragua Նիկարագուայի Հանրապետություն |
||||
|---|---|---|---|---|
|
||||
| Ազգային օրհներգ՝ Salve a ti, Nicaragua | ||||
 |
||||
| Մայրաքաղաք և ամենամեծ քաղաք | Մանագուա | |||
| Պետական լեզուներ | իսպաներեն | |||
| Կառավարում | Հանրապետություն | |||
| - | Նախագահ | Դանիել Օրտեգա (FSLN) | ||
| Անկախություն | Իսպանիայից | |||
| - | Հայտարարում | սեպտեմբերի 15, 1821 | ||
| - | Ճանաչում | հուլիսի 25, 1850 | ||
| Տարածք | ||||
| - | Ընդհանուր | 129,494 կմ² (97-րդ) | ||
| - | Ջրային (%) | 7.14 | ||
| Բնակչություն | ||||
| - | հուլիս 2006 նախահաշիվը | 5,603,000 (107-րդ) | ||
| - | 2005 մարդահամարը | 5,142,098 | ||
| - | Խտություն | 42 /կմ² (157-րդ) 109 /մղոն² |
||
| ՀՆԱ (ԳՀ) | 2005 գնահատում | |||
| - | Ընդհանուր | $20.996 բիլիոն (108-րդ) | ||
| - | Մեկ շնչի հաշվով | $3,636 (119-րդ) | ||
| Ջինի (2001) | 43.1 (միջին) | |||
| ՄՆԶԻ (2006) |  0.698 (միջին) (112-րդ) |
|||
| Արժույթ | Կորտոպա (NIO) | |||
| Ժամային գոտի | (ՀԿԺ-6) | |||
| Ազգային դոմեն | .ni | |||
| Հեռախոսային կոդ | +505 | |||
Աշխարհագրություն խմբագրել
Զբաղեցրած տարածքով Նիկարագուան ամենամեծ պետությունն է Կենտրոնական Ամերիկայում, բայց բնակչության թվով նոսրաբնակներից է, այդ ցուցանիշով գերազանցում է միայն Բելիզին։ Պետության ամենամեծ ձգվածությունը արևմուտքից-արևելք կազմում է՝ 540 կիլոմետր։ Արևմուտքից ելք ունի Խաղաղ օվկիանոս (ափագծի երկարությունը մոտ 320 կիլոմետր), իսկ արևելքից Ատլանտյան օվկիանոսի մաս հանդիսացող Կարիբյան ծով (ափագծի երկարությունը մոտ 480 կիլոմետր)։ Ցամաքային ամենաերկար սահմանն ունի հյուսիսում՝ Հոնդուրասի հետ (922 կիլոմետր), իսկ հարավում Կոստա Ռիկայի հետ (309 կիլոմետր)։ Երկրի խոշորագույն քաղաքը մայրաքաղաք Մանագուան է։ Տարածքի մեծ բազմազանությամբ պայմանավորված երկիրը բաժանված է բնական (ֆիզիկաաշխարհագրական) չորս մարզերի։
- Հարավային լեռնոտ՝ ընդգրկում է նիկարագուական եռանկյունաձև բարձրավանդակը
- Արևելյան ծովափնյա ցածրադիր տարածք՝ Նիկարագուայի Կարիբյան ծովափ, հիմնականում այն ծածկված է խոնավ արևադարձային մանգրային անտառներով, որոնք տեղ-տեղ վերափոխվում են անանցանելի ջունգլիների։ Այնքանով որ այս տարածքը, հարուստ չի եղել ոսկու պաշարներով, զերծ է մնացել իսպանացի կոնկիստադորների ուշադրությունից, այդ իսկ պատճառով բնական լանդշաֆտները լավ են պահպանվել։
- Ցածրադիր պարանոցային՝ նեղ շերտով տարածվում է հարավ-արևելքից մինչև Ֆոնսի ծովածոց։
- Արևմտյան հրաբխային՝աչքի է ընկնում հրաբխային ծակոտկեն ապարաշերտերով, տարածքն աչքի է ընկնում համեմատաբար չոր և տաք կլիմայով, բերրի հողերով։ Հենց արևմուտքն էլ համարվում է երկրի ամենախտաբնակ շրջանը։
Կլիմայական պայմաններ խմբագրել
Նիկարագուայում առանձնացնում ենք լավ արտահայտված տարվա երկու սեզոն՝ չոր և տաք ձմեռներ (նոյեմբեր- ապրիլ), տաք և խոնավ ամառներ (մայիս- հոկտեմբեր ), տեղումների քանակը արևելքից- արևմուտք նվազում է։ Արևելքում՝ լեռների հողմակողմ լանջերին տեղումների տարեկան քանակը հասնում է մինչև 5000 միլիմետր։ Արևմուտքում ծովի մակարդակից մինչև 1500 մետր բարձրություններում հունվարյան միջին ջերմաստիճանը կազմում է 16 °C:
Բուսակենդանական աշխարհ խմբագրել
Բնակլիմայական պայմանների առանձնահատկություններով պայմանավորված հարուստ և բազմազան է բուսակենդանական աշխարհը։ Լեռնոտ արևմուտքն աչքի է ընկնում կաղնու և սոսու անտառներով, դեպի արևելք տեղումների աճի հետ զուգընթաց, իրենց տեղը զիջում են ամուր բնափայտ ունեցող կարմրածառին և կաուչուկատու հևեաներին։ Կենդանական աշխարհից հանդիպում են հարավամերիկյան կատվառույծը (պումա), վագրակատուն, եղջերուներ, կապիկների առանձին տեսակներ, ալիգատորներ, մեծ քանակությամբ կոլիբրիներ, թութակներ։ Երկրի խոշորագույն լճում՝ Նիկարագուայում, (վերջինս խոշորագույնն է տարածաշրջանում) կարող ենք հանդիպել 2-3 մետր երկարությամբ քախցրահամ ջրերին լավ հարմարված շնաձկների առանձին տեսակների, ինչպես նաև թրաձկերի։ Այս ամենը վկայում է, որ երկրաբանական ոչ վաղ անցյալում լիճն համաշխարհային օվկիանոսի մաս է կազմել։ Երկրի ազգային թռչուն համարվում է մոմոտների ընտանիքին պատկանող կապտահոնք մոմոտը։
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Նիկարագուայի ֆիզիկական քարտեզը Արխիվացված 2006-03-09 Wayback Machine
- «Հրաբուխների ու պարտիզանների միջև. Նիկարագուայի բնապատկեր» Արխիվացված 2011-11-05 Wayback Machine — Ալեքսանդր Տարասով
- «Возвращение сандинистов» // «Взгляд» от 13.11.2006 — Борис Кагарлицкий
- Ян Кашпар. «Никарагуанский дневник» // «Ровесник», № 2-3, 1981
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Նիկարագուա» հոդվածին։ |