Վիքիպեդիա

Նիգյար հանըմ

Նիգյար հանըմ (թուրքերեն՝ Nigâr Hanım, օսման.՝ نگار خانم,1856[1][2][3], Ստամբուլ, Օսմանյան կայսրություն - 1918[1][2], Ստամբուլ, Օսմանյան կայսրություն), օսմանցի բանաստեղծ և գրող[4][5]։

Նիգյար հանըմ
Դիմանկար
Ծնվել է1856[1][2][3]
ԾննդավայրՍտամբուլ, Օսմանյան կայսրություն
Մահացել է1918[1][2]
Մահվան վայրՍտամբուլ, Օսմանյան կայսրություն
ԳերեզմանԱշյան գերեզմանատուն
Քաղաքացիություն Օսմանյան կայսրություն
Մասնագիտությունբանաստեղծուհի, գրող և լրագրող
 Nigar Hanım Վիքիպահեստում

Կենսագրություն խմբագրել

Նիգյար հանըմը հունգարական ծագում ուներ, նրա հայրը` Մակար Օսման փաշան, 1848 թվականին հունգարական հեղափոխության սկսվելուց հետո փախել էր Հունգարիայից Օսմանյան կայսրություն (1848-1849)։ Նիգյարը ծնվել է 1856 թվականին, Ստամբուլում։ Նա կրթություն է ստացել Քադըքյոյ ֆրանսիական դպրոցում, սովորել է դաշնամուր նվագել շատ վաղ տարիքում, բացի այդ սովորել է թուրքերեն, արաբերեն և պարսկերեն` ուսուցչի հետ։ Հետագայում շատ լավ գիտեր ֆրանսերեն, հունարեն, գերմաներեն, իտալերեն, հայերեն, արաբերեն, պարսկերեն և հունգարերեն, բավականին լավ էր կարդում և գրում, ընդհանուր առմամբ գիտեր 8 լեզու[6]։ Նա լավ էր տիրապետում Արևելքի և Արևմուտքի մշակույթին, գիտեր ֆրանսիական գրականությունը և շուտով սկսել է ֆրանսերեն լեզվով բանաստեղծություններ գրել։ Նրա վաղ պոեզիան գրված է ավանդական դիվան ոճով, բայց ավելի ուշ Ռեջաիզադե Մահմուդ Էքրեմի և այլ հեղինակների ստեղծագործության ազդեցության տակ նա սկսել է զբաղվել ավելի շատ ժամանակակից գրականությամբ։ Նիգյար հանըմը արևմտյան ոճերը մտցրել է թուրքական գրականության մեջ և Թանզիմաթից հետո դարձել է Օսմանյան կայսրության առաջատար բանաստեղծուհին։ Նրա ոճը և թեմայի ընտրությունը ունեն վառ արտահայտված կանացի բնույթ։ Նրա բանաստեղծությունները հաճախ տպագրվում էին այն ժամանակվա թուրքական թերթերում[7]։

Իր մարդասիրական գործունեության համար նա սուլթան Աբդուլ Համիդ II-ից ստացել է Բարեսրտության շքանշան[8]։

Նրա կյանքի վերջին տարիներին հիվանդության պատճառով նա հազվադեպ է հայտնվել հասարակության մեջ և վարել է պալատական ապրելակերպ։ 1918 թվականի ապրիլի 1-ին Նիգյար հանըմը մահացել է Ստամբուլում[9]։

Անձնական կյանք խմբագրել

Հայրը նրան ամուսնացրել է տասնչորս տարեկանում, սակայն մի քանի տարի անց ամուսնությունը խզվել է, և նա ամուսնալուծվել է։ Հայտնի է, որ Նիգյարը որդի է ունեցել` Սալիհ Կերամետ անունով, որն Օսմանյան կայսրության վերջին խալիֆ Աբդուլ Մեջիդ 2-րդի երեխաներին էր ուսուցանում։ Այն բանից հետո, երբ 1924 թվականի մարտի 3-ին հրատարակվել է թիվ 431 օրենքը, որի համաձայն օսմանների դինաստիայի բոլոր անմիջական անդամները վտարվել են երկրից, Սալիհ Կերամետը լքել է Թուրքիան` Աբդուլ-Մեջլիդի հետ միասին[10]։

Նա իր ժամանակի հասարակության մեջ կարևոր և հայտնի դեմք էր։ Որպես բանաստեղծուհի իր կարիերայից բացի նրա կենսակերպը մեծ ազդեցություն է ունեցել 19-րդ դարի վերջին և 20-րդ դարի սկզբին Օսմանյան կայսրությունում հասարակության և կանանց համար հեռանկարների վրա[11]։ Թեև նա ֆեմինիստ չէր, կնոջ իրավունքների մասին նրա պատկերացումը շատ առաջ էր անցել իր ժամանակից։

Մատենագրություն խմբագրել

Բացի բանաստեղծություններից, նա գրել է արձակ և կատարել է մի քանի թարգմանություններ։

Նրա հիմնական աշխատանքների թերի ցուցակը հետևյալն է.

Պոեզիա.

  • Efsus I (1877)
  • Efsus II (1891)
  • Nîrân (1896)
  • Aks-i Sada (1900)
  • Safahat-ı Kalb (1901)
  • Elhan-ı Vatan (1916)

Պիեսներ.

  • Tesir-i Aşk

Հուշեր.

  • Hayatımın Hikâyesi (հրապարակված` 1959 թվականին)

Տես նաև խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 WomenWriters
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Faceted Application of Subject Terminology
  3. ↑ 3,0 3,1 FemBio տվյալների շտեմարան (գերմ.)
  4. ↑ Altıkulaç Demirdağ, Refika (2015). "Şair Nigâr Hanım'ın Eserlerinde Geleneksel Eğitim Anlayışı: ‘Anna’ Dili ve Eleştirisi". International Journal of Languages’ Education and Teaching: 2316-2324 .
  5. ↑ Altıkulaç Demirdağ, Refika (2015). Nigâr Hanım Toplu Şiirleri. Salkımsögüt. .
  6. ↑ Nazan Bekiroğlu, Şair Nigar Hanım, İstanbul, 2008 sf 241 .
  7. ↑ Nazan Bekiroğlu, Şair Nigar Hanım, İstanbul 2008 sf. 267 .
  8. ↑ «ARTS - Ottoman medal for 'compassionate' British lady to go under the hammer». Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 18-ին.
  9. ↑ «Nazan Bekiroğlu». www.nazanbekiroglu.com. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 18-ին.
  10. ↑ Küçük, Cevdet Abdülmecid Efendi // Islam Ansiklopedisi. — İslâm Araştırmaları Merkezi, 1988. — Vol. 1. — P. 264.
  11. ↑ Kenan Akyüz, (1953 4.baski 1982) Batı Tesirinde Turk Şiiri Antolojisi 1860-1923, İstanbul: İnkılap Kitabevi, s. 217-218. .

Գրականություն խմբագրել

  • Şair Nigar Hanım (İnceleme; İletişim Yayınları, 1998)
  • Cosman, Carol, and Joan Keefe, and Kathleen Weaver, The Penguin Book of Women Poets, Allen Lane London 1978

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Նիգյար հանըմ» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Նիգյար_հանըմ&oldid=9273873» էջից