Նելլի Զաքս
Նելլի Զաքս (գերմ.՝ Nelly Sachs, դեկտեմբերի 10, 1891[1][2][3][…], Շյոնեբերգ, Տեմպլսհոֆ Շյոնեբերգ, Բեռլին, Գերմանական կայսրություն - մայիսի 12, 1970[1][2][4][…], Högalid Parish, Ստոկհոլմ, Ստոկհոլմի լեն, Շվեդիա[2]), գերմանացի բանաստեղծուհի, գրականության բնագավառում Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր (Շմուել Յոսեֆ Ագնոնի հետ միասին,1966)։
Նելլի Զաքս գերմ.՝ Nelly Sachs | |
|---|---|
 | |
| Ծննդյան անուն | գերմ.՝ Leonie Sachs |
| Ծնվել է | դեկտեմբերի 10, 1891[1][2][3][…] |
| Ծննդավայր | Շյոնեբերգ, Տեմպլսհոֆ Շյոնեբերգ, Բեռլին, Գերմանական կայսրություն |
| Վախճանվել է | մայիսի 12, 1970[1][2][4][…] (78 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Högalid Parish, Ստոկհոլմ, Ստոկհոլմի լեն, Շվեդիա[2] |
| Գերեզման | Mosaic Cemetery, Northern Cemetery[5][6] |
| Մասնագիտություն | բանաստեղծուհի, դրամատուրգ, թարգմանչուհի և գրող |
| Լեզու | գերմաներեն |
| Քաղաքացիություն |  Գերմանիա և  Շվեդիա[2] |
| Անդամակցություն | Լեզվի և պոեզիայի գերմանական ակադեմիա և Բավարիայի գեղարվեստի ակադեմիա |
| Պարգևներ | |
 | |
 Nelly Sachs Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն և ստեղծագործություններ խմբագրել
Ծնվել է 1891 թվականի դեկտեմբերի 10-ին հրեական ընտանիքում։ Վաղ շրջանում նրա գրած նեո-ռոմանտիկական ոգով բանաստեղծությունները, տիկնիկային թատրոնի համար նախատեսված պիեսները, հրատարակած լեգենդների և պատմվածքների ժողովածուն կանխորոշեցին իր ստեղծագործությունների զարգացման հետագա ուղին։ Միայն 1933 թվականից հետո նա սկսեց հետաքրքրվել քրիստոնեության և հուդայականության ընդհանուր արմատներով։
1940 թվականին արտագաղթել է Շվեդիա։ Նրա բանաստղծությունների առաջին ժողովածուն լույս է տեսել 1947 Արևելյան Բեռլինում՝ «Մահվան դարպասները» (In den Wohnungen des Todes) վերնագրով։ Այդ բանաստեղծություններում, ինչպես նաև «Էլի» (Eli, 1943) պիեսում ներկայացված բոլոր թեմաները հետագա զարգացում են ստացել «Աստղային խավարում» (Sternverdunkelung, 1949), «Եվ ոչ ոք չգիտի գալիքը» (Und niemand weiss weiter, 1957) և «Փախուստ և վերափոխում» (Flucht und Verwandlung, 1957) ժողովածուներում։
Մահացել է իր մտերիմ ընկերոջ՝ Պաուլ Ցելանի թաղման օրը։ Թաղված է Ստոկհոլմի հյուսիսում գտնվող Norra begravningsplatsen գերեզմանատանը։
Ճանաչում խմբագրել
Զաքսն ստացել է գրական բազմաթիվ մրցանակներ ու պարգևներ, 1966 թվականին արժանացել գրականության բնագավառի Նոբելյան մրցանակի (Շմուել Յոսեֆ Ագնոնի հետ միասին)։
Գերմաիայում (Դորտմունդ) 1961 թվականից շնորհվում է Նելլի Զաքսի անվան գրական մրցանակ։ Ֆրանսիայում 1988 թվականից տրվում է Նելլի Զաքսի անվան մրցանակ թարգմանություննրի համար[10]։
Գրականություն խմբագրել
- Fritsch-Vivié G. Nelly Sachs: mit Selbstzeugnissen und Bilddokumenten. Reinbek bei Hamburg: Rowohlt, 1993
Ռուսերեն հրատարակություններ խմբագրել
- Звездное затмение: Сборник стихов/ Пер. Владимира Микушевича. — Ереван: Ной; М.: Физкультура и спорт, 1993.
- Нелли Закс в переводах Ала Пантелята Archived 2016-03-10 at the Wayback Machine.
Պատկերասրահ խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 2,9 Leonie (Nelly) Sachs (շվեդերեն) — 1917.
- ↑ 3,0 3,1 Nationalencyklopedin (շվեդերեն) — 1999.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Discogs — 2000.
- ↑ Norra begravningsplatsen: Berömdapersoner på s
- ↑ https://books.google.ca/books?id=ENbZAAAAIAAJ&q=%22Nelly+Sachs%22+begravningsplatsen&dq=%22Nelly+Sachs%22+begravningsplatsen&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiv_sWgmNzWAhVj6YMKHfnlAYgQ6AEIKDAA
- ↑ http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/literature/laureates/1966/sachs-facts.html
- ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
- ↑ https://www.friedenspreis-des-deutschen-buchhandels.de/alle-preistraeger-seit-1950/1960-1969/nelly-sachs
- ↑ Զաքսի անվան մրցանակ(չաշխատող հղում)