Վիքիպեդիա

Նաում Գաբո

Նաում Գաբո (Ֆր. Naum Gabo, իսկական անունը՝ Նեեմյա Պևզներ, օգոստոսի 5, 1890(1890-08-05)[2][3][4][…], Բրյանսկ, Օրյոլի նահանգ, Ռուսական կայսրություն - օգոստոսի 23, 1977(1977-08-23)[2][3][4][…], Ուոթերբերի, Նյու Հեյվեն շրջան, Կոնեկտիկուտ, ԱՄՆ), ռուս և ամերիկացի նկարիչ, քանդակագործ, ճարտարապետ, արվեստի տեսաբան, համաշխարհային գեղարվեստական ավանգարդի առաջատարներից մեկը։ Պատկանում էր կոնստրուկտիվիզմին, եղել է կինետիկ արվեստի հիմնադիրներից մեկը։ Բրիտանական կայսրության շքանշանի պատվավոր ասպետ-հրամանատար (1973):

Նաում Գաբո
NaumGabo1957.jpg
ԿեղծանունPevsner, Naum Neemia[1] և Pevzner, Naum Borisovich[1]
Ծնվել էօգոստոսի 5, 1890(1890-08-05)[2][3][4][…]
ԾննդավայրԲրյանսկ, Օրյոլի նահանգ, Ռուսական կայսրություն
Վախճանվել էօգոստոսի 23, 1977(1977-08-23)[2][3][4][…] (87 տարեկան)
Մահվան վայրՈւոթերբերի, Նյու Հեյվեն շրջան, Կոնեկտիկուտ, ԱՄՆ
ՔաղաքացիությունFlag of Russia.svg Ռուսական կայսրություն, Flag of the Russian Soviet Federative Socialist Republic (1954–1991).svg ՌԽՖՍՀ և Flag of the United States.svg ԱՄՆ[5]
ԿրթությունԼյուդվիգ Մաքսիմիլիանի Մյունխենի համալսարան[6] և Մյունխենի տեխնիկական համալսարան[6]
Մասնագիտությունքանդակագործ, ճարտարապետ, նկարիչ, համալսարանի դասախոս, նկարիչ-փորագրող, լուսանկարիչ, բեմանկարիչ, ուսուցիչ և գծանկարիչ
Ոճաբստրակցիոնիզմ և Կոնստրուկտիվիզմ[6]
Թեմաներքանդակագործություն, Կոնստրուկտիվիզմ[7] և կինետիկ արվեստագետ[7]
Ուշագրավ աշխատանքներKinetic Construction?
ՈւսուցիչՀայնրիխ Վյոլֆլին
Պարգևներ
ԱնդամակցությունԱրվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Աբստրակցիա-Ստեղծում[8] և Արվեստի և գրականության ամերիկյան ակադեմիա
ԱմուսինMiriam Gabo?[9]
ԶավակներNina Williams?
Commons-logo.svg Naum Gabo Վիքիպահեստում
Գաբոյի կինետիկ քանդակը Ռոտերդամում

Անտուան Պևզների եղբայրը։

ԿենսագրությունԽմբագրել

Նրա ծնողները Բորիս (Բերկո) և Ագրիպինա (Ֆաննի) Պևզներներն էին[10]։ Սովորել է Տոմսկում և Կուրսկում։ 1914 թվականից ապրել և աշխատել է արտասահմանում (Ֆրանսիա, Նորվեգիա, Գերմանիա)։ 1915 թվականից հանդես է եկել կեղծանունով։ Փետրվարյան հեղափոխությունից հետո՝ 1917 թվականի աշնանը, ավագ եղբոր՝ Անտոն Պևզների հետ վերադարձել է Ռուսաստան։ Նա դասավանդել է Վխուտեմասում, մտերիմ է եղել Տատլինի, Մալևիչի, Ռոդչենկոյի հետ։ Մոսկվայում ցուցահանդես է կազմակերպել եղբոր և Գ.Կլուցիսի հետ։ Սուր «Իրատեսական հրովարտակով» հանդես է եկել կուբիզմի և ֆուտուրիզմի դեմ՝ պաշտպանելով ինչպես «խորության», այնպես էլ տարածության և ժամանակի միասնության, շարժման և զանգվածի գաղափարները, բայց մերժելով գիծը, ծավալը և գույնը, զուտ արտաքին, «գեղարվեստական» տարրերը։ 1922 թվականին արտագաղթել է Խորհրդային Ռուսաստանից։ Տեղափոխվել է Գերմանիա, որտեղ ծանոթացել է նկարիչ Ադոլֆ Օբերլենդերի հետ, դասավանդել է Բաուհաուզում։ 1927 թվականին եղբոր հետ Դյագիլևի համար բեմադրել է Անրի Սոգեի «Կատու» բալետը։ 1932 թվականին տեղափոխվել է Ֆրանսիա, մտերիմ է եղել Մոնդրիան Պիտի հետ։ 1935 թվականից ապրել է Մեծ Բրիտանիայում, որտեղ մեծ ազդեցություն է ունեցել բրիտանական գեղարվեստական ավանգարդի վրա (Բ.Նիքոլսոն, Բարբարա Հեփուորտ, Լ. Մարտին)։ 1946 թվականից բնակություն է հաստատել ԱՄՆ-ում, (1952-ից՝ ԱՄՆ քաղաքացի)։ Դասավանդել է Հարվարդի համալսարանում։ 1961 թվականին այցելել է ԽՍՀՄ։

ՊարգևներԽմբագրել

Լոնդոնի թագավորական արվեստի քոլեջի պատվավոր դոկտորը պարգևատրվել է Լոգանովյան մեդալով Արվեստի բնագավառում ներդրած ավանդի համար (ԱՄՆ), արժանացել է Բրիտանական կայսրության շքանշանի։

ՏեքստերԽմբագրել

  • Of divers arts. New York: Pantheon Books, 1962

ԾանոթագրություններԽմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 https://mix-n-match.toolforge.org/#/entry/115942036
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Encyclopædia Britannica
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Discogs — 2000.
  5. ↑ Ժամանակակից արվեստի թանգարանի առցանց հավաքածու
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 https://www.guggenheim.org/artwork/artist/naum-gabo
  7. ↑ 7,0 7,1 Czech National Authority Database
  8. ↑ https://www.tate.org.uk/art/art-terms/a/abstraction-creation
  9. ↑ https://www.theartstory.org/artist/gabo-naum/life-and-legacy/
  10. ↑ Constructing Modernity: The Art & Career of Naum Gabo

ԳրականությունԽմբագրել

  • Bowlt J. E. (Viking Press)։
  • Hammer M., Lodder Chr. (Yale UP)։
  • Պևզներ Ա., Ճանապարհ.Ճամփեզրին (Իզմայլովո)։
  • Լեյկինդ Օ. Լ., Մախրով Կ. Վ., Սևերյուխին Դմիտրիյ Յակովլևի, Ռուսական արտասահմանյան արվեստագետներ։ Կենսագրական բառարան, Սանկտ Պետերբուրգ։

Արտաքին հղումներԽմբագրել

 
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Նաում_Գաբո&oldid=8337815» էջից