Նահապետ Ռուսինյան
Նահապետ Ռուսինյան (սեպտեմբերի 28, 1819[1][2][3], Էֆքերե, Անկարայի վիլայեթ, Օսմանյան կայսրություն[2][3] - նոյեմբերի 29, 1876[2][3], Կոստանդնուպոլիս, Օսմանյան կայսրություն[2][3]), հայ գրող, մանկավարժ, ազգային-հասարակական գործիչ։
Նահապետ Ռուսինյան արմտ. հայ.՝ Նահապետ Ռուսինեան | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | սեպտեմբերի 28, 1819[1][2][3] |
| Ծննդավայր | Էֆքերե, Անկարայի վիլայեթ, Օսմանյան կայսրություն[2][3] |
| Վախճանվել է | նոյեմբերի 29, 1876[2][3] (57 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Կոստանդնուպոլիս, Օսմանյան կայսրություն[2][3] |
| Մասնագիտություն | հասարակական գործիչ, փիլիսոփա, բժիշկ, գրող և քաղաքական գործիչ |
| Լեզու | արևմտահայերեն |
| Ազգություն | հայ |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} Օսմանյան կայսրություն |
| Կրթություն | Փարիզի գիտությունների ֆակուլտետ[2] |
| Գիտական աստիճան | բժշկության դոկտոր[3] |
| Ուշագրավ աշխատանքներ | 1860 թվականի ազգային սահմանադրություն |
| Աշխատավայր | Կայսերական զինվորական բժշկական վարժարան |
| Նահապետ Ռուսինյան Վիքիդարանում | |
 Nahapet Rusinian Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն խմբագրել
Ծնվել է Կեսարիա գավառի Էվքերե գյուղում, սովորել է Կեսարիայում, իսկ 1829 թվականից ՝ Կ. Պոլսի Սկյուտար թաղամասի Ս. Կարապետ եկեղեցու վարժարանում։ 1844-1851 թվականներին շարունակել է ուսումը Փարիզի Սորբոնի համալսարանում՝ ստանալով բժշկագիտության դոկտորի աստիճան։ 1849 թվականին, Փարիզում, Ծերենցի գործակցությամբ, ստեղծել է ուսանողական «Արարատյան ընկերությունը», որի խնդիրն էր՝ «սատարել Հայաստանի առաջադիմությանը»։
1851 թվականին վերադառնալով Պոլիս՝ ծավալել է մանկավարժական, ազգային-հասարակական լայն գործունեություն՝ մեծ մասնակցություն բերելով արևմտահայոց Ազգային սահմանադրության մշակման ու հաստատման աշխատանքներին։
1853 թվականին տպագրված «Ուղղղախոսութիւն արդի Հայոց լեզուին» աշխատությամբ պաշտպանել է աշխարհաբարը, փորձել է մշակել դրա քերականությունը։ Պոլսի պատրիարքարանի կողմից գիրքն արգելվեց 1854 թվականին։
1863 թվականից պարբերաբար ընտրվել է Ազգային ժողովի երեսփոխան, ղեկավարել նրա նիստերը, հանդես բերելով ազգային հոգսերի համար հանգանակություն կազմակերպելու, աղքատ երեխաներին անվճար պարտադիր կրթություն տալու և այլ կարևոր հարցերի քննարկման նախաձեռնություն։
Կյանքի վերջին տարիներին Ռուսինյանը զբաղվել է փիլիսոփայությամբ։ Կայսերական բժշկական ուսումնարանում դասավանդել է փիլիսոփայություն և բժշկական դեոնտոլոգիա։
Ռուսինյանի «Կիլիկիա» բանաստեղծությունը, գրված 1860 թվականին հաստատուն տեղ ունի մեր ժողովրդի հիշողության մեջ, շնորհիվ հայրենասիրական ոգու և անկեղծ ներշնչանքի (դարձել է երգ, երաժշտությունը՝ Գաբրիել Երանյանի)։
Թարգմանություններ խմբագրել
|
Այս հեղինակի կատարած թարգմանությունների ցանկը կարող եք որոնել «Թարգմանչաց արվեստ» շտեմարանի «Թարգմանիչներ» բաժնում |
- Ֆրանսիական պոեզիա.- Երևան։ Երևանի համալս. հրատ., 1984.- 480 էջ.- (Ուսանողի գրադարան)։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
- ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 Ով ով է. հայեր (հայ.) / Հ. Այվազյան — Երևան: Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 2005.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
|
Վիքիդարան նախագծում կարող եք գտնել այս հեղինակի ստեղծագործություններ։ |
 | Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Նահապետ Ռուսինյան» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Նահապետ Ռուսինյան» հոդվածին։ |
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 10, էջ 96)։ 
|