Նադեժդա Բեգլարյան

հայ կենսաբան-գենետիկ

Նադեժդա Պետրոսի Բեգլարյան (ապրիլի 4, 1927(1927-04-04), Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ), հայ կենսաբան-գենետիկ։ Կենսաբանական գիտությունների դոկտոր (1971), պրոֆեսոր (1974):

Նադեժդա Բեգլարյան
Ծնվել էապրիլի 4, 1927(1927-04-04) (96 տարեկան)
ԾննդավայրԵրևան, Հայկական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ
Քաղաքացիություն ԽՍՀՄ և  Հայաստան
ԿրթությունԵրևանի պետական համալսարան (1949)
Գիտական աստիճանկենսաբանական գիտությունների դոկտոր (1971)
Մասնագիտությունկենսաբան և գենետիկ
ԱշխատավայրԵրևանի պետական համալսարան

Կենսագրություն խմբագրել

Նադեժդա Բեգլարյանը ծնվել է 1927 թվականի ապրիլի 4-ին, Երևանում։ 1949 թվականին ավարտել է Երևանի պետական համալսարանի կենսաբանության ֆակուլտետը։ 1953 թվականց աշխատում է ԵՊՀ կենսաբանության ֆակուլտետում։ 1980-1990 թվականներին եղել է գենետիկայի և բջջաբանության ամբիոնի վարիչ, 1981-1991 թվականներին` «Գենետիկական միջտարածաշրջանային գիտական խորհրդի նախագահ»[1]։

Ուսումնասիրել է բարձրակարգ բույսերի ժառանգականության և փոփոխականության վրա ֆիզիկական և քիմիական գործոնների ազդեցությունը, բացահայտել գիբերելինի գենետիկական ակտիվությունը, նրա դերը բույսի ժառանգական ապարատում (ներդրվել է գործնական գյուղատնտեսության մեջ)։ Ստացել է ընտրասերման տեսակետից հեռանկարային, գեղազարդիչ և գյուղատնտեսական բույսերի բազմաթիվ մուտանտ ձևեր[1]։

Երկեր խմբագրել

  • Ձեռքբերովի հատկությունների և հատկանիշների ժառանգման պրոբլեմը միչուրինյան բիոլոգիայի լույսի տակ, Երևան, 1954[2]։
  • Ձեռքբերովի հատկությունների և հատկանիշների ժառանգման պրոբլեմը, Երևան, 1956[3]։
  • Մատերիալիզմի պայքարը իդեալիզմի դեմ բիոլոգիայում։ Բեգլարյան Նադեժդա Պետրոսի, ՀՍՍՌ Քաղաքական և գիտական գիտելիքների տարածման ընկերություն, Երևան, Ա. հ., 1957[4]:
  • Չարլզ Դարվին։ [Կյանքն ու գործունեությունը], Բեգլարյան Նադեժդա Պետրոսի, Երևանի պետական համալսարան, Երևան, ԵՊՀ հրատարակչություն, 1958[5]։
  • Ժան Բատիստ Լամարկ։ Բեգլարյան Նադեժդա Պետրոսի, Երևան, Ա. հ., 1975[6]:
  • Գիբերելինները դեկորատիվ ծաղկաբուծության սելեկցիայում, Երևան, 1992[7]։
  • Էվոլյուցիոն տեսություն։ (Ուսումնական ձեռնարկ), Բեգլարյան Նադեժդա Պետրոսի, Երևան, Երևանի համալսարանի հրատարակչություն, 1998[8]։
  • Ընդհանուր կենսաբանություն։ (Դասագիրք), Բեգլարյան Նադեժդա Պետրոսի, Թռչունյան Արմեն Համբարձումի, [խմբ.] | Երևանի պետական համալսարան, Երևան, Երևանի համալսարանի հրատարակչություն, 2005[9]։
  • Գյուղատնտեսության մեջ ծխախոտի մշակման գործում՝ բուսական հորմոն գիբերելաթթվի (ԳԹ) կիրառման հեռանկարները։ Բեգլարյան Նադեժդա Պետրոսի, Մկրտչյան Մելանյա Ժորայի, Երևանի պետական համալսարան, Երևան, Երևանի համալսարանի հրատա(ակչություն, 2006[10]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր առաջին, Երևան, 2005, էջ 222։
  2. Բեգլարյան, Նադեժդա Պետրոսի (1954). Ձեռքբերովի հատկությունների և հատկանիշների ժառանգման պրոբլեմը միչուրինյան բիոլոգիայի լույսի տակ. ՀՍՍՌ Քաղաքական և գիտական գիտելիքների տարածման ընկերություն. Երևան: ՀՍՍՌ ԳԱ հրատ.(չաշխատող հղում)
  3. Բեգլարյան, Նադեժդա Պետրոսի (1956). Բատիկյան, Հրանտ Գևորգի (ed.). Ձեռքբերովի հատկությունների և հատկանիշների ժառանգման պրոբլեմը. Երևան: ԵՊՀ.(չաշխատող հղում)
  4. Բեգլարյան, Նադեժդա Պետրոսի (1957). Մատերիալիզմի պայքարը իդեալիզմի դեմ բիոլոգիայում. ՀՍՍՌ Քաղաքական և գիտական գիտելիքների տարածման ընկերություն. Երևան: Ա.հ.
  5. Բեգլարյան, Նադեժդա Պետրոսի (1958). Չարլզ Դարվին։ Կյանքն ու գործունեությունը. Գիտա-հանրամատչելի սերիա. Երևանի պետական համալսարան. Երևան: ԵՊՀ հրատ.(չաշխատող հղում)
  6. Բեգլարյան, Նադեժդա Պետրոսի (1975). Ժան Բատիստ Լամարկ։ Դասախոս. Երևան: Ա. հ.
  7. Բեգլարյան, Նադեժդա Պետրոսի (1992). Գիբերելինները դեկորատիվ ծաղկաբուծության սելեկցիայում =: Гиббереллины в селекции декоративного цветоводства. Երևան: Հայաստան.
  8. Բեգլարյան, Նադեժդա Պետրոսի (1998). Էվոլյուցիոն տեսություն։ Ուսումնական ձեռնարկ. Երևան: Երևանի համալս. հրատ. ISBN 9785808402652.
  9. Բեգլարյան, Նադեժդա Պետրոսի (2005). Ընդհանուր կենսաբանություն։ (Դասագիրք). Երեւանի համալս. հրատ. ISBN 9785808406681.
  10. Բեգլարյան, Նադեժդա Պետրոսի; Մկրտչյան, Մելանյա Ժորայի (2006). Գյուղատնտեսության մեջ ծխախոտի մշակման գործում՝ բուսական հորմոն գիբերելաթթվի (ԳԹ) կիրառման հեռանկարները. Երևանի պետական համալսարան. Երևան: Երևանի համալս. հրատ. ISBN 9785808407480.