Յուրի Սուվարյան

Յուրի Միքայելի Սուվարյան (մայիսի 25, 1943(1943-05-25), Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), հայ տնտեսագետ, տնտեսագիտության դոկտոր (1984 թ.), պրոֆեսոր (1986 թ.), ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոս (2010 թ., թղթակից անդամ՝ 2006 թ.)։ Հայաստանի Հանրապետության գիտության վաստակավոր գործիչ (2014 թ.):

Յուրի Միքայելի Սուվարյան
Ծնվել է	1943 մայիսի 25 ԼՂՀ, Սղնախ
Բնակության վայր(եր)	Հայաստան
Քաղաքացիություն	ԽՍՀՄ
Ազգություն	հայ
Մասնագիտություն	Տնտեսագիտություն
Գործունեության ոլորտ	տնտեսություն
Ալմա մատեր	Երևանի պետական համալսարան
Կոչում	պրոֆեսոր
Գիտական աստիճան	տնտեսագիտության դոկտոր
Պարգևներ	և

Կրթություն

• 1960 թ. ավարտել է Ավետարանոց գյուղի միջնակարգ դպրոցը։
• 1965 թ. ավարտել է Երևանի պետական համալսարանի տնտեսագիտական ֆակուլտետը։
• 1965-1968 թթ. սովորել և ավարտել է Երևանի պետական համալսարանի ասպիրանտուրան։

Աշխատանքային գործունեությունը

• 1991-1992 թթ. - համատեղությամբ աշխատել է Հայաստանի Հանրապետության վարչապետի խորհրդական։
• 1987-1994 թթ. - Երևանի ժողովրդական տնտեսության ինստիտուտի գիտական աշխատանքների գծով պրոռեկտոր, տնտեսագիտական աստիճաններ շնորհող խորհրդի նախագահի տեղակալ։:
• 1994 թվականից բուհի կառավարման ամբիոնի վարիչն է։
• 2006-2011 թթ. - Հայաստանի պետական տնտեսագիտական համալսարանի ռեկտոր։
• 2012 թվականից - Հայաստանի պետական տնտեսագիտական համալսարանի ռեկտորի խորհրդական։
• ՀՊՏՀ-ում գործող գիտական աստիճաններ շնորհող մասնագիտական խորհրդի նախագահն է։
• Մենեջմենթի հայկական ընկերակցության նախագահն է։ Հայերենի բարձրագույն խորհրդի անդամ, տնտեսագիտական եզրաբանության ճյուղային հանձնաժողովի նախագահը։
• Եղել է «Բանբեր ՀՊՏՀ» տեսական հանդեսի գլխավոր խմբագիրը։

Գիտական գործունեությունը

• 1970 թ. պաշտպանել է թեկնածուական ատենախոսություն՝ «Աշխատանքի արտադրողականության և աշխատավարձի աճի տեմպերի հարաբերակցությունը» թեմայով։
• 1983 թ. պաշտպանել է դոկտորական ատենախոսություն՝ «Ամբողջական աշխատանքի արտադրողականությունը Հայաստանի արդյունաբերության մեջ» թեմայով։
• 1984 թ. շնորհվել է պրոֆեսորի կոչում։
• 2006 թ. ընտրվել է Հայաստանի գիտությունների ազգային ակադեմիայի թղթակից անդամ։
• 2010 թ. ընտրվել է Հայաստանի գիտությունների ազգային ակադեմիայի իսկական անդամ (ակադեմիկոս)։

Հեղինակել է ավելի քան 220 հրատարակված գիտական աշխատանք, այդ թվում՝ 30 մենագրություն տնտեսագիտության ու կառավարման հիմնարար խնդիրների վերաբերյալ։: Նրա ընդհանուր խմբագրմամբ և համահեղինակությամբ հրատարակվել են «Մենեջմենթ» հայերեն բնագիր բուհական առաջին դասագիրքը (Եր., 1999 թ., 2002 թ., 2009 թ.), «Հայ կառավարչական մտքի պատմության ուրվագծեր» (Եր., 2005 թ.)` տվյալ ասպարեզին վերաբերող առաջին մեծածավալ հետազոտությունը։

Պարգևներ և կոչումներ

• «Հայրենիքին մատուցած ծառայությունների համար» 1-ին աստիճանի մեդալ (2011 թ.)
• Անանիա Շիրակացու մեդալ (2000 թ.)
• ԼՂՀ «Մայրական երախտագիտություն» մեդալ (2007 թ.)
• Միջազգային փիլիսոփայական ակադեմիայի «Դավիթ Անհաղթ» մեդալ (2010 թ.)
• Հայաստանի Հանրապետության գիտության վաստակավոր գործիչ (2014 թ.)
• «Հայրենիքին մատուցած ծառայությունների համար» 2-րդ աստիճանի շքանշան, 2017 թ.

Աշխատություններ

• Ազգային տնտեսություն; Խմբագիր՝ Յու. Սուվարյան.- Երևան ։ ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատարակչություն, 2017. - 502 էջ ;
• Ականավոր գիտնական-մանկավարժը․- Երևան ։ Գիտություն, 2018.- 87 էջ ;
• Անդրկովկասյան միութենական հանրապետությունների տնտեսական համագործակցությունը.- Երևան ։ Գիտելիք, 1982.- 28 էջ ;
• Աննա Ասատրյան.- Երևան ։ ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատարակչություն, 2018.- 73 էջ ;
• Աշխատանքի արտադրողականության բարձրացման նյութական խթանումը արդյունաբերության մեջ․- Երևան ։ Երևանի համալս. հրատ., 1976.- 199 էջ ;
• Աշխատանքի արտադրողականությունը և արտադրության արդյունավետությունը․-Երևան ։ Հայաստան, 1976.- 114 էջ ;
• Աշխատանքի արտադրողականության աճի կառավարումը արդյունաբերությունում, Երևան, 1987 թ., ռուսերեն ;
• Աշխատանքի արտադրողականությունը. տարածաշրջանային հիմնախնդիրներ, համահեղինակությամբ, Մոսկվա, 1988 թ. ;
• Աշխատանքի վարձատրության ֆոնդի կազմավորումը արդյունաբերության մեջ լրիվ տնտհաշվարկի պայմաններում.- Երևան ։ ՀԽՍՀ ԳԱ հրատ., 1990.- 152 էջ ;
• Արարատ Աղասյան-60․- Երևան ։ ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատարակչություն, 2016.- 175 էջ ;
• Արդյունաբերական արտադրության պլանավորումը.- Երևան ։ Երևանի համալս. հրատ., 1985.- 96 էջ ;
• Բաժնետիրացման մեխանիզմը և նրա բաղկացուցիչ մասերը.- Երևան ։ Հակոբ Մեղապարտ, 1995.- 80 էջ. ;
• Բանվորի տնտեսագիտական բառարան-տեղեկատու.- Երևան ։ Հայաստան, 1980.- 292 էջ ;
• Գիտակրթական համակարգը և տնտեսական զարգացումը.- Երևան ։ ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատ., 2011.- 150 էջ ;
• Գիտակրթական համակարգի և տարածքային տնտեսական զարգացման փոխառնչությունները.- Երևան ։ Տնտեսագետ, 2016.- 180 էջ ;
• Գիտակրթական համակարգի կառավարման ռազմավարությունը.- Երևան ։ ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատ., 2013.- 232 էջ ;
• Գիտատեխնիկական առաջադիմության էկոնոմիկա.- Երևան ։ Տնտեսագետ, 1995.- 252 էջ ;
• Գործարարության ծրագրի մշակման հիմունքները.- Երևան ։ Ապոլոն, 1996.- 78 էջ ;
• Զբոսաշրջության մրցունակությունը և զարգացման ուղղությունները Հայաստանի Հանրապետությունում.- Երևան ։ Տնտեսագետ, 2014.- 134 էջ ;
• Էկոնոմիկայի ինտենսիվացման տնտեսական մեխանիզմը.- Երևան ։ Հայաստան, 1990.- 143 էջ ;
• Լեռնային Ղարաբաղ.- Երևան ։ Լույս , 1990.- 303 էջ ;
• Ծախսեր-արդյունք վերլուծություն.- Երևան ։ Պետական ծառայություն, 2005.- 216 էջ ;
• Կառավարման տեսության արդի հիմնախնդիրներ.- Երևան ։ ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատ., 2020.- 162 էջ ;
• Կիրառական մենեջմենթ.- Երևան ։ ԱՌՏ, 2004.- 176 էջ ;
• Համաշխարհային ֆինանսատնտեսական ճգնաժամ. պատճառներ, հակաճգնաժամային միջոցառումներ և դասեր. - Երևան ։ Գիտություն, 2009.- 145 էջ ;
• Հայաստանի և Թուրքիայի միջև առևտրատնտեսական հարաբերությունները.- Երևան ։ Տնտեսագետ, 2010.- 104 էջ ;
• Հայաստանի Հանրապետության արտաքին տնտեսական կապերը.- Երևան ։ Զանգակ-97, 2002.- 271 էջ ;
• Հայաստանի Հանրապետության տեղական բյուջեները տնտեսության ինքնակառավարման համակարգում.- Երևան ։ Տնտեսագետ, 1995.- 64 էջ ;
• Հայկական լեռնաշխարհի պատմամշակութային ժառանգությունը.- Երևան ։ ԵՊՀ հրատ., 2012.- 230 էջ ;
• Հայկական ՍՍՀ աշխատանքային ռեսուրսների օգտագործումը արդի փուլում.- Երևան ։ Հայաստան, 1978.- 188 էջ ;
• Հայոց ցեղասպանություն -100. Ճանաչումից` հատուցում.- Երևան ։ ՀՀԳԱԱ «Գիտություն» հրատ., 2015.- 399 էջ ;
• Հայ կառավարչական մտքի պատմության ուրվագծեր, Երևան, 2005 թ. ;
• Հանրային կառավարման ենթահամակարգը և արդյունավետությունը.- Երևան ։ Ա. հ., 2021․- 227 էջ ;
• Հանրային կառավարման տեսություն և պատմություն.- Երևան ։ Գիտություն, 2013.- 368 էջ ;
• Հանրային կառավարման տեսության և պատմության ուրվագծեր, Երևան, 2004 թ. ;
• Հասարակական աշխատանքի արտադրողականությունը. չափումը, վերլուծությունը, խթանումը, Երևան, 1980 թ., ռուսերեն ;
• Հասարակական արտադրության արդյունավետության պլանավորման կատարելագործումը.- Երևան ։ Գիտելիք, 1983.- 32 էջ ;
• Հարկեր և հարկագանձում.- Երևան ։ Գիտություն, 2010.- 599 էջ ;
• ՀՀ տնտեսական քաղաքականությունը և էկոնոմիկայի վրա դրա ազդեցության վերլուծությունը.- Երևան ։ Տնտեսագետ, 1994.- 112 էջ ;
• Մարդկային գործոնը էկոնոմիկայում.- Երևան ։ Գիտելիք, 1989.- 30 էջ ;
• Մենեջմենթ.- Երևան ։ Տնտեսագետ, 2009.- 608 էջ ;
• Մենեջմենթ.- Երևան ։ Տնտեսագետ, 2016.- 672 էջ ;
• Մենեջմենթ.- Երևան ։ Տնտեսագետ, 2002.- 560 էջ ;
• Մենեջմենթ.- Երևան ։ Տնտեսագետ, 1999.- 360 էջ ;
• Միջազգային գիտաժողով՝ նվիրված ակադեմիկոս Հովսեփ Օրբելու ծննդյան 125-ամյակին.- Երևան ։ ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատ., 2012.- 136 էջ ;
• Պետական և մունիցիպալ կառավարում.- Երևան ։ Լիմուշ հրատարակչատուն, 2017.- 708 էջ ;
• Պետական կառավարման և տեղական ինքնակառավարման զարգացման հիմնախնիրները Հայաստանի Հանրապետությունում.- Երևան ։ Տնտեսագետ, 2014.- 164 էջ ;
• Պետական ձեռնարկությունների ապապետականացման կառավարում.- Երևան ։ Լույս, 1997.- 447 էջ ;
• Ռազմավարական կառավարում.- Երևան ։ Գիտություն, 2015.- 283 էջ ;
• Ռազմավարական կառավարում.- Երևան ։ Տնտեսագետ, 1996.- 150 էջ ;
• Սեփականաշնորհման և ապապետականացման գործընթացը.- Երևան ։ Հակոբ Մեղապարտ, 1995.- 124 էջ ;
• Սոցիալ-տնտեսական զարգացման արդի հիմնախնդիրները Հայաստանի Հանրապետությունում.- Երևան ։ Գիտություն հրատ., 2018 ;
• Սոցիալ-տնտեսական զարգացման արդի հիմնախնդիրները Հայաստանի Հանրապետությունում.- Երևան ։ ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատ., 2009.- 556 էջ ;
• Սոցիալիստական ապրելակերպի բնորոշ գիծը մարդու աշխատանքային գործունեությունն է.- Երևան ։ Ա. հ, 1983.- 40 էջ ;
• Սոցիալիստական ընկերակցության երկրների տնտեսավարման մեխանիզմի կատարելագործման փորձից.- Երևան ։ Գիտելիք, 1982.- 34 էջ ;
• Տնտեսության տարածքային կառավարում.- Երևան ։ ԱՌՏ, 2007.- 312 էջ ;
• Տնտեսություն, գիտություն, կրթություն.- Երևան ։ ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատ., 2014.- 370 էջ ;
• Производительность общественного труда.- Ереван : Айастан , 1980. - 148 с. ;
• Управление ростом производительности труда в промышленности.- Ереван : Айастан , 1987. - 228 с. ;
• Public administration.- Yerevan : Gitutyun, 2014. - 301 p. :