Յարկովսկու էֆեկտ
| Այս հոդվածն աղբյուրների կարիք ունի։ Դուք կարող եք բարելավել հոդվածը՝ գտնելով բերված տեղեկությունների հաստատումը վստահելի աղբյուրներում և ավելացնելով դրանց հղումները հոդվածին։ Անհիմն հղումները ենթակա են հեռացման։ |
Յարկովսկու էֆեկտ, թույլ ռեակտիվ իմպուլսի առաջացումը, որը պայմանավորված է ցերեկը ջերմային ճառագայթման ազդեցության տակ տաքացող և գիշերը սառչող աստերոիդի մակերևույթի, որը տալիս է հավելյալ արագացում աստերոիդին։
1. աստերոիդի ջերմային ճառագայթում
2. աստերոիդի պտույտ
2.1 Մակերևույթը ցերեկվա լուսավորությամբ
3. աստերոիդի ուղեծիր
4. Արեգակի ջերմային ճառագայթում
Ռեակտիվ իմպուլսի մեծությունը և ուղղությունը կախված են աստերոիդի պտույտի արագությունից, մակերևույթի կազմությունից և ֆիզիկական տվյալներից։ Օրինակ՝ Գոլևկա աստերոիդի համար, որի զանգվածը կազմում է 210 միլիոն տոննա այն կազմում է մոտ 0,3 Ն, և արդյունքում, 1991 թ.-ից մինչև 2003 թվականն աստերոիդի ուղեծիրը շեղվել է հաշվարկայինից 15 կմ-ով։
Այս էֆեկտը բացատրում է, թե ինչու Երկրին հասած աստերոիդների քանակը մեծ է քան հետևում էր հաշվարկներից։
Հայտնաբերումը խմբագրել
Այս էֆեկտը հայտնաբերվել է 1900 թվականին ռուս ճարտարագետ Իվան Յարկովսկու (1844 - 1902) կողմից և ապացուցվել է 2003 թվականին ամերիկացի գիտնականների խմբի կողմից Ստիվեն Չելսիի և Ստիվեն Օստրոի ղեկավարությամբ (Ռեակտիվ շարժման լաբորատորիա, ՆԱՍԱ) Արեսիբոյի աստղադիտարանի ռադիոաստղադիտակի (Պուերտո-Ռիկո) օգնությամբ։
Հնարավոր գործածումը խմբագրել
Յարկովսկու էֆեկտի դիտարկողական չափումները նոր հնարավորություններ են ընձեռնում աստերոիդների հետազոտման համար։ Օրինակ, Գոլևկան դարձել է առաջին միայնակ աստերոիդը, որի զանգվածը ճշգրիտ հայտնի է։
Եթե ծածկել Երկրին սպառնացող աստերոիդի մակերևույթը բարակ շերտով, որը կփոխի նրա ջերմահաղորդականությունը, կարելի է փոխել նրա շարժման հետագիծը, դարձնելով այն ավելի անվտանգ։