Յասմինա Ռեզա (ֆր.՝ Yasmina Reza, մայիսի 1, 1959(1959-05-01)[1][2][3][…], Փարիզ[4][5]), թատրոնի և կինոյի ֆրանսիացի դերասանուհի, դրամատուրգ և արձակագիր։ Նրա պիեսները («Ռեզնիի Աստվածը», «Արվեստ») բեմադրվել են Եվրոպայի և Ամերիկայի շատ թատրոններում։

Յասմինա Ռեզա
ֆր.՝ Yasmina Reza
Ծնվել էմայիսի 1, 1959(1959-05-01)[1][2][3][…] (64 տարեկան)
ԾննդավայրՓարիզ[4][5]
Մասնագիտությունդերասանուհի, լեզվաբան, թարգմանչուհի, դրամատուրգ, վիպասան, գրող, սցենարիստ, թատրոնի դերասանուհի, կինոդերասանուհի և կինոռեժիսոր
Լեզուֆրանսերեն
Քաղաքացիություն Ֆրանսիա[6]
ԿրթությունՓարիզ-Նանթեր համալսարան, Փարիզի համալսարան և L'École Internationale de Théâtre Jacques Lecoq?
Ժանրերվեպ և պիես
Ուշագրավ աշխատանքներDesolation?
Պարգևներ
 Yasmina Reza Վիքիպահեստում

Կենսագրություն խմբագրել

Ծնվել է հրեաների ընտանիքում[8][9][10]։ Հոր ընտանիքը ռուսական ծագմամբ պարսիկ հրեաներ էին, որոնք Հոկտեմբերյան հեղափոխությունից հետո փախել էին Ֆրանսիա։ Հայրը ծնվել է Մոսկվայում, ինժեներ ու ձեռնարկատեր էր[11][12][13]։ Մայրը Բուդապեշտի հրեուհի էր, ջութակահարուհի, որը լքել էր Հունգարիան Հունգարիայի Ժողովրդական Հանրապետության կազմավորումից հետո[14]։

18 տարեկանում Յասմինան 2-րդ փորձից ընդունվել է Փարիզի կոնսերվատորիա և գերազանց ավարտել այն։ Պիեսների, ֆիլմերի սցենարների և մի քանի վեպերի հեղինակ է։ 2010 թվականին իր «Իսպանական պիես» դրամայի հիման վրա նկարահանել է «Chicas» ֆիլմը՝ Կարմեն Մաուրայի, Էմմանուել Սենյեի և Անդրե Դյուսոլյեի մասնակցությամբ։

Ամուսնացած է, ունի 2 երեխա։

Ստեղծագործություններ խմբագրել

Ֆիլմերի սցենարներ խմբագրել

  • 1983 - «À demain», ռեժիսոր՝ Դիդիե Մարտինի (նաև հանդես է եկել ֆիլմում՝ որպես դերասանուհի)
  • 2000 - «Le Pique-nique de Lulu Kreutz», ռեժիսոր՝ Դիդիե Մարտինի
  • 2011 - «Կոտորած», ռեժիսոր՝ Ռոման Պոլանսկի («Սեզար» մրցանակ լավագույն սցենար-ադապտացիայի համար, Իսպանիայի սցենարիստների հանրության մրցանակ լավագույն սցենարի համար)

Պիեսներ խմբագրել

  • «Խոսակցություններ հուղարկավորությունից հետո» (1987, Մոլիերի մրցանակ)
  • «La Traversée de l’hiver» (1989)
  • «Art» (1994, Մոլիերի մրցանակ, Լոուրենս Օլիվյեի մրցանակ, Թոնի մրցանակ, 1998)
  • «L’Homme du hasard» (1995)
  • «Trois Versions de la vie» (2001)
  • «Իսպանական պիես» (2004)
  • «Le Dieu du carnage» (2007, Լոուրենս Օլիվյեի մրցանակ, Թոնի մրցանակ, 2009)

Պատմվածքներ, վիպակներ, էսսեներ խմբագրել

  • «Hammerklavier» (1997)
  • «Une désolation» (1999)
  • «Nulle part» (2005)
  • «Dans la luge d'Arthur Schopenhauer» (2005)
  • «L'Aube le Soir ou la Nuit» (2007)

Վեպեր խմբագրել

Հարցազրույց խմբագրել

  • Das Lachen als Maske des Abgründigen: Gespräche mit Ulrike Schrimpf. Lengwil: Libelle, 2004

Մրցանակներ և պարգևներ խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 Internet Movie Database — 1990.
  2. 2,0 2,1 Internet Broadway Database — 2000.
  3. 3,0 3,1 RKDartists (նիդերլ.)
  4. 4,0 4,1 4,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #120465272 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
  5. 5,0 5,1 5,2 Bibliothèque nationale de France Record #120662778 // BnF catalogue général (ֆր.)Paris: BnF.
  6. RKDartists (նիդերլ.)
  7. https://jonathan-swift-preis.ch/verleihung20.html
  8. Yasmina Reza: 'Please stop laughing at me' («The Independent»): Again like Sarkozy, she hardly knew her father, at least as a child. A Moscow-born Persian Jew, he was an engineer with a passion for piano who married a Hungarian Jewish violinist.
  9. Yasmina Reza's Broadway Road To Carnage
  10. Celebrated Playwright Who Resists Celebrity (The New York Times): Ms. Reza, 52, who was born in France and has two children, is the daughter of a father of Jewish Iranian descent and a Jewish Hungarian mother. She has been quoted as saying that she considers her own humor to be Jewish and her plays tragedies, “funny tragedy,” perhaps, but not pure comedies.
  11. The fragility and solitude of man: Like the relations of the author, daughter of a Hungarian violinist, who decided to settle in Paris when the Iron Curtain fell, and a businessman father, brilliant black sheep of a Russian Jewish family that fled Bolshevism[...]
  12. «Lesley Gibson «The Unexpected Woman: The Life and Work of Yasmina Reza»» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2018 թ․ ապրիլի 10-ին. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 6-ին.
  13. About the Playwright(չաշխատող հղում)
  14. «About the Playwright: Yasmina Reza». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ ապրիլի 20-ին. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 6-ին.
  15. «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 6-ին. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 6-ին.
  16. [1]
  17. «Décret du 14 mai 1998 portant promotion et nomination» (ֆրանսերեն). JORF n°112 du 15 mai 1998 // Legifrance. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հուլիսի 11-ին. Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 11-ին.

Գրականություն խմբագրել

  • Guénoun D. Avez-vous lu Reza?, Albin Michel, 2005
  • Herforth M.-F. Erläuterungen zu Yasmina Reza, Kunst (Art). Hollfeld: Bange, 2007
  • El Gharbi S. Yasmina Reza ou le théâtre des paradoxes, L'Harmattan, 2010
  • Giguere A. The Plays of Yasmina Reza on the English and American Stage, McFarland & Co Inc, 2010
  • Bouchetard A. Yasmina Reza, le miroir et le masque, Éditions Léo Scheer, 2011
  • Jaccomard H. Les Fruits de la passion: Le théâtre de Yasmina Reza, Berne, Peter Lang, 2013.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Յասմինա Ռեզա» հոդվածին։