Մ. Մ. Քեյ
Մերի Մարգարեթ (Մոլի) Քեյ (օգոստոսի 21, 1908[1][2], Շիմլա, Փանջաբ, Բրիտանական Հնդկաստան, Բրիտանական կայսրություն - հունվարի 29, 2004[3][1] կամ հունվարի 30, 2004[4], Lavenham, Բեյբեր, Սուֆոլք, Արևելյան Անգլիա, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն), բրիտանացի գրող։ Նրա ամենահայտնի գիրքը կոչվում է «Հեռավոր վրաններ» (1978)։
Մ. Մ. Քեյ Մերի Մարգարետ (Մոլի) Քեյ | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | օգոստոսի 21, 1908[1][2] |
| Ծննդավայր | Շիմլա, Փանջաբ, Բրիտանական Հնդկաստան, Բրիտանական կայսրություն |
| Վախճանվել է | հունվարի 29, 2004[3][1] (95 տարեկան) կամ հունվարի 30, 2004[4] (95 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Lavenham, Բեյբեր, Սուֆոլք, Արևելյան Անգլիա, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն |
| Գրական անուն | Mollie Hamilton[5] |
| Մասնագիտություն | գրող և մանկագիր |
| Լեզու | Անգլերեն |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} Միացյալ Թագավորություն |
| Ուշագրավ աշխատանքներ | The Far Pavilions? |
Կյանք խմբագրել
Քեյը ծնվել է Բրիտանական Հնդկաստանի Շիմլա քաղաքում։ Նա Սըր Սեսիլ Քեյի և նրա կնոջ՝ Մարգարեթ Սեսիլ Բրայոնի երեք զավակներից ամենամեծն է։ Սեսիլ Քեյը հնդկական բանակում հետախույզ էր, իսկ Մ․ Մ․ Քեյի պապը, եղբայրը և ամուսինը բոլորն էլ ծառայել են Բրիտանական Հնդկաստանում։ Քեյի պապու զարմիկը՝ պարոն Ջեյ Քեյը ներկայացրել է 1857 թվականին տեղի ունեցած հնդկական խռովության և առաջին աղֆանական պատերազմի հաշվետվությունը։ 10 տարեկանում Մոլի Քեյին (այդ անունով էր հայտնի Մ․Մ․ Քեյը) ուղարկում են Անգլիա գիշերօթիկ դպրոց հաճախելու նպատակով։ Այնտեղ նա սովորում էր գրքերի վրա նկարազարդումներ անել, միևնույն ժամանակ գումար էր վաստակում Սուրբծննդյան բացիկներ ձևավորելով։ 1926 թվականին նա իր ընտանիքի հետ կարճ ժամանակով վերադարձավ Հնդկաստան, բայց հոր մահից հետո Քեյը՝ ճնշվելով մոր խրատներից, որն անընդհատ հորդորում էր աղջկան կրտսեր սպա պաշտոնով ամուսին գտնել, վերադառնում է Անգլիա և ապրում Լոնդոնում՝ իր հոր զինվորական կարիերայի դիմաց տրվող թոշակով։ Հետագայում գումար է վաստակում երեխաների համար գրքեր նկարազարդելով, իսկ ավելի ուշ՝ 1937 թվականից սկսած՝ մանկական գրքեր հրատարակելով։ Քեյի առաջին մեծերի համար նախատեսված վեպը՝ 6-ին 7 պակաս-ը լույս է ընծայվել 1940 թվականին։ Այն թրիլեր ժանրի էր և քանի որ Մերին նախկինում շատ է կարդացել այդ ժանրի գրքեր գրադարանից, որոշել է ինքը ևս փորձել նմանատիպ մի բան գրել[6][7]։ Նա նշել է, որ իր կարդացած գրքերի մեծամասնությունը ուղղակի անհեթեթություն էր, և կարծում էր, որ չի կարող դրանցից ավելի վատը գրել, ուստի նստեց և փորձեց գրել[6]։
6-ին 7 պակաս գրքի համար ստանալով 64 ֆունտ՝ Քեյին հաջողվեց վերադառնալ Սիմլա, որտեղ սկսեց ապրել իր ամուսնացած քրոջ՝ Դորոթի Էլիզաբեթ Փարդիի հետ։ 1941 թվականի հունիսին Քեյը հանդիպում է իր ապագա ամուսնուն՝ բրիտանահնդկական բանակի սպա՝ Գոդֆրեյ Ջոն Հեմիլթոնին, ով Քեյին ամուսնության առաջարկ արեց իրենց ծանոթությունից հինգ օր հետո[8]։ Քեյը սպասում էր իրենց երկրորդ երեխային, երբ զույգը միջոցներ գտավ հարսանյաց արարողություն անել հենց 1945 թվականին կնքված զինադադարի օրը։ Այդ ժամանակ Հեմիլթոնը բաժանվել էր իր առաջին կնոջից։ Քեյը՝ երկրորդ երեխայի ծնվելուց հետո՝ 1946 թվականին, վերդարձավ գրական գործին[9]։ Հեմիլթոնի առաջին կինը՝ Մերի Փենելոպե Քոլթհորսթը իր աղջկա հետ հաստատվել էր Իռլանդիայում։ Քեյը հետագայում բացատրել է իր սիրային կապը Հեմիլթոնի հետ. «Մենք ուղղակի չէինք կարող սպասել։ Եթե երկիրը խաղաղ պայմաններում լիներ, ես այդպիսի քայլի չէի դիմի, քանի որ իմ դաստիարակությունը ինձ թույլ չէր տալիս նման բան անել։ Բայց սա տեղի ունեցավ պատերազմական ծանր պայմանների հետևանքով»[8]։
1947 թվականին բրիտանահնդկական բանակի լուծարումից հետո, Հեմիլթոնն իր ծառայությունը շարունակեց բրիտանական բանակում, որտեղ նա ստիպված էր անընդհատ տեղից տեղ տեղափոխվել. նա հաջորդիվ 19 տարում քսանյոթ անգամ տեղից տեղ է հաստատվել։ Քեյի գրած քրեական վեպերում ականատես ենք լինում այդ տարիներին նրա ապրած տեղանքների արտացոլմանը[6]։ Հենց այս վեպերում էլ նա սկսեց օգտագործել Մ. Մ. Քեյ կեղծանունը, իսկ նախկին գործերը կնքված են Մոլի Քեյ անունով։ Քեյի գրական գործակալը Փոլ Սքոթն էր, ով Հնդկաստանի բանակում ծառայում էր որպես սպա։ Նա հայտնի է դարձել «Ռայի քառյակ» վեպի շնորհիվ։ Հենց Սքոթն էլ նրան ոգեշնչել է գրելու իր առաջին պատմական էպոսը Հնդկաստանի մասին, որը կոչվում էր «Լուսնի ստվերը», որն էլ հրատարակվել է 1957 թվականին։ Այս էպոսի կիզակետը Հնդկական ժողովրդական ապստամբությունն էր, որի մասին նրան դեռ երեխա ժամանակ պատմել են իրենց ընտանիքի ծառաները[10]։ Այս հետաքրքրությունը մեծացավ 1950-ական թվակաների կեսերին, երբ Քեյն այցելելով իր ընկերներին Հնդկաստանում, ականատես եղավ նրանց մասնակցությանը ապստամբության վերաբերյալ դատերին։ Քեյը հետագայում հայտնեց իր դժգոհությունը «Լուսնի ստվերը» գրքի՝ թողարկված առաջին տարբերակի մասին։ Այն խմբագրվել է ուրիշի կողմից և վեպը կենտրոնացել է ավելի շատ գործողությունների վրա, քան զգացմունքների ու հուզականության[7]։
Քեյի երկրորդ պատմական վեպը՝ «Պասատ»-ը հրատարակվել է 1963 թվականին, հենց այդ նույն տարում էլ Հնդկաստան այցելությունից տպավորված՝ սկսում է գրել մի էպոս, որի երկրորդական պլաններում անգլո-աֆղանական պատերազմն էր։ Շուտով նրա մոտ հայտնաբերեցին թոքերի քաղցկեղ և քիմիոթերապիայից թուլանալով՝ չի կարողանում շարունակել գրական գործունեությունը մինչև լիովին կազդուրվելը։ Նա բավականին ուշ՝ 1967 թվականին, գրեց իր ստեղծագործության գլուխգործոցը՝ «Հեռավոր վրաններ»-ը, այդ նույն տարում էլ Քեյը և նոր թոշակի անցած Հեմիլթոնը հաստատվեցին Բորհամ Սթրիթ գյուղում[8]։ 1978 թվականին «Հեռավոր վրաններ» վեպը հրատարակվելուն պես այն միանգամից դարձավ համաշխարհային Բեսթսելլեր, որի շնորհիվ 1978 թվականին վերահրատարակել է «Լուսնի ստվերը» էպոսը և «Պասատ» վեպը, ինչպես նաև նրա քրեական վեպերը։ Քեյը նաև գրել ու նկարազարդել է «Հասարակ արքայադուստր» երեխաների համար նախատեսված գիրքը, որը նա սկզբում գրել է պատմվածքի ձևով[11][12]։ Նա նաև գրել է մի շարք դետեկտիվ վեպեր, ինչպիսիք են «Մահ Քաշմիրում» և «Մահ Զանզիբարում» վեպերը։ Նրա ինքնակենսագրությունը հրատարակվել է երեք հատորներով՝ վերնագրված «Ամռան պահեր»։ Լուսաբացը, Ոսկե միջօրեն և Կախարդված երեկոն։ 2003 թվականի մարտին Մ․ Մ․ Քեյին շնորհվեց Մահարանա Մևոր հիմնադրության՝ «Գնդապետ Ջեյմս Թեդ» միջազգային մրցանակը՝ Մևորում իր սերմանած արժեքների համար։
1985 թվականին այրիացած Քեյն իր քրոջ հետ հաստատվում է իր աղջկա տանը, որը գտնվում էր Համփշիրում։ Քեյը 2001 թվականին վերաբնակվել է Սաֆոլկում։ Մահացել է 2004 թվականին հունվարի 29-ին 95 տարեկան հասակում[13]։
Գործունեություն խմբագրել
Մանկական ստեղծագործություններ խմբագրել
Պատմական վեպեր խմբագրել
Ինքնակենսագրություն։ Ամռան պահեր խմբագրել
Մանկական պատմվածքների նկարազարդում (բայց չգրված) Մ. Մ. Քեյի կողմից խմբագրել
Ռադիոպիեսներ խմբագրել
Հեռուստասերիալներ խմբագրել
|
Անհայտ վեպեր։ Մահը... շարք խմբագրել
Այլ վեպեր խմբագրել
Մյուզիքլներ խմբագրել
|
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
- ↑ 2,0 2,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Find A Grave — 1996.
- ↑ Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Obituary: MM Kaye | World news | The Guardian
- ↑ 7,0 7,1 M M Kaye - Telegraph
- ↑ 8,0 8,1 8,2 «M. M. Kaye Draws on 70 Lively Years to Create An Epic Book on Her Beloved India : People.com». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մայիսի 7-ին. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 17-ին.
- ↑ http://www.thepeerage.com/p62381.htm%7C This source gives the correct info re the birth of Kaye's daughters: the referenced People article erroneously states that Kaye was pregnant with her first daughter at the time she and Hamilton married.
- ↑ «M. M. Kaye: capturing the intrigue of India». Spartanburg Herald-Journal. 30 #5 (12 April 1980).
- ↑ Schmitz, Terri (July–August 2002). «Recommended Reissues: Safety in Numbers». Horn Book Magazine. Boston. LXXVIII (4): 432. ISSN 0018-5078.
- ↑ «'Far Pavilions' author M.M. Kaye dies». USA Today. 2004 թ․ փետրվարի 4. Վերցված է 2008 թ․ նոյեմբերի 18-ին.
- ↑ The Telegraph - Calcutta : Nation
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- «Հեռավոր վրաններ» վեպի պաշտոնական երաժշտական կայքէջ Արխիվացված 2017-10-11 Wayback Machine
- Մ. Մ. Քեյի էջը Wayback Machine (արխիվացված 28 Հուլիս 2009)
- Մ. Մ. Քեյ
- Մահախոսական «Գարդիան»-ում