Մուշեղ Ադոնց

Մուշեղ Ադոնց
Ծնվել է	մայիսի 16, 1910; Բաքու, Ռուսական կայսրություն
Մահացել է	հուլիսի 2, 1994 (84 տարեկան); Երևան, Հայաստան
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն և ԽՍՀՄ
Ազգություն	հայ
Մասնագիտություն	տնտեսագետ
Հաստատություն(ներ)	ՀԿԿ և ՀՀ ԳԱԱ Միքայել Քոթանյանի անվան տնտեսագիտության ինստիտուտ
Պաշտոն(ներ)	պառլամենտի անդամ
Ալմա մատեր	Հայկական պետական մանկավարժական համալսարան (1932) և Մոսկվայի պետական համալսարան (1948)
Կոչում	պրոֆեսոր
Գիտական աստիճան	տնտեսագիտության դոկտոր (1958)
Պարգևներ	և
Կուսակցություն	ԽՄԿԿ

Մուշեղ Համբարձումի Ադոնց (մայիսի 16, 1910(1910-05-16)^[1]^[2], Բաքու, Ռուսական կայսրություն^[1]^[2] - հուլիսի 2, 1994(1994-07-02), Երևան, Հայաստան), Մ. Ադոնցը հայ տնտեսագետ, տնտեսագիտական գիտությունների դոկտոր (1958), պրոֆեսոր (1961), հեղինակ է ավելի քան 100 գիտական ուսումնասիրության։

Կենսագրություն խմբագրել

Ծնվել է Բաքվում Համբարձում Ավետի Ադոնցի ընտանիքում։ Սերում է Ադոնցների հանրահայտ տոհմից։ 1932 թվականին ավարտել է Երևանի հեռակա մանկավարժական ինստիտուտը։ 1945-1948 թվականներին սովորել է Մոսկվայի պետական համալսարանի տնտեսագիտական ֆակուլտետի ասպիրանտուրայում, պաշտպանել թեկնածուական ատենախոսություն։ 1948-1955 թվականներին Մուշեղ Ադոնցը ղեկավարել է Ֆիզիկական կուլտուրայի հայկական ինստիտուտի քաղաքատնտեսության ամբիոնը, 1955-1958 թվականներին՝ ՀԽՍՀ ԳԱ տնտեսագիտության ինստիտուտի քաղաքատնտեսության սեկտորը։ 1958 թվականին պաշտպանել է դոկտորական ատենախոսություն «Արևելյան Հայաստանի տնտեսական զարգացումը 19-րդ դարում» թեմայով։ 1961 թվականին նրան շնորհվել է պրոֆեսորի կոչում։

1958-1961 թվականներին Ադոնցը եղել է Հայաստանի կոմկուսի կենտկոմի քարտուղար։ 1962-1966 թվականներին վարել է ՀԽՍՀ ԳԱ տնտեսագիտության ինստիտուտի տնօրենի տեղակալի պաշտոնը։ 1966-1989 թվականներին եղել է Տնտեսագիտության և պլանավորման գիտահետազոտական ինստիտուտի տնօրեն։

Մ.Ադոնցը հեղինակ է ավելի քան 100 գիտական ուսումնասիրության,առանձին գրքերով հրատարակել է մի շարք աշխատություններ, որոնցից են. «Արևելյան Հայաստանի տնտեսական զարգացումը XIX դարում» (ռուսերեն, Երևան, 1957), «Սոցիալիստական հասարակարգի ազգային եկամուտը» (1963), «Արտադրանքի ինքնարժեքը և նրա իջեցման ուղիները», «Հայաստանի ժողովրդական տնտեսությունը XX դարի առաջին քսանամյակում» և այլն^[3]^[4]։

Եղել է ՀԽՍՀ Գերագույն խորհրդի, Երևանի քաղաքային խորհրդի և շրջանային խորհրդի պատգամավոր, Երևանի շրջկոմի պլենումի անդամ։

Պարգևատրվել է Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշանով, մեդալներով և ՀԽՍՀ Գերագույն խորհրդի պատվոգրերով^[4]։ 2010 թ. գիտնականի 100- ամյակի առթիվ Հայաստանի պետական տնտեսագիտական համալսարանում կազմակերպվեց գիտաժողով։ Հանրապետական գիտաժողովի նյութերը «Հայաստանի տնտեսության զարգացման արդի հիմնախնդիրները» վերնագրով լույս տեսավ առանձին գրքով։

2013 թ. Սիսիանում բացվեց Մուշեղ և Հրանտ Ադոնցների քանդակները։

Ադոնցների նշանավոր տոհմի երախտավոր ժառանգորդ Ռոլանդ Ադոնցի նախաձեռնությամբ և ֆինանսավորմամբ Սիսիանի՝ Երևանյան զբոսայգում կանգնեցվեց տնտեսական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր, պետական, կուսակցական գործիչ Մուշեղ Համբարձումի Ադոնցի և տեխնիկական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր, ակադեմիկոս, ՀԽՍՀ գիտության վաստակավոր գործիչ Հրանտ Տիգրանի Ադոնցի քանդակները։

Երկեր խմբագրել

Ֆաբգործարանային յոթնամյակների ծրագիր։ Պրակ 1։ 1. Ֆիզիկա, 2.Աստղաբաշխություն, 3.Քիմիա, Ադոնց Մուշեղ Համբարձումի, Բաբայան Ռ., Լուսժողկոմատ-ուսումնա-մեթոդական սեկտոր, ՀՍԽՀ, Յերևան, Տպ. Պետհրատի, 1932։
Ֆաբգործարանային յոթնամյակների ծրագիր։ Պրակ IV: Բիոլոգիա, Ադոնց Մուշեղ Համբարձումի, Բաբայան Ռ., Լուսժողկոմատ-ուսումնա-մեթոդոդական սեկտոր ՀՍԽՀ, Յերևան, Տպ. Պետհրատի, 1932։
Ֆաբգործարանային յոթնամյակների ծրագիր։ Պրակ III: Մաթեմատիկա, Ադոնց Մուշեղ Համբարձումի, Բաբայան Ռ., Լուսժողկոմատ-Ուսման-մեթոդական սեկտոր, ՀՍԽՀ, Յերևան, Տպ. Պետհրատի, 1932։
Արտադրանքի ինքնարժեքը և նրա իջեցման ուղիները։ Երևանում կարդացած հրապարակային դասախոսության սղագրությունը։ Ադոնց Մուշեղ Համբարձումի, Երևան, ՀՍՍՌ ԳԱ հրատարակչություն, 1950։
Սոցիալիզմի հիմնական տնտեսական օրենքի մասին։ Ադոնց Մուշեղ Համբարձումի, Երևան, Հայպետհրա, 1953։
Արդյունաբերական արտադրանքի ինքնարժեքը և նրա իջեցման ուղիները։ Ադոնց Մուշեղ Համբարձումի, Երևան, Հայպետհրատ, 1956։
Սոցիալիզմի շրջանի ապրանքային արտադրության, արժեքի օրենքի և գնագոյացման հարցերի շուրջը։ Ադոնց Մուշեղ Համբարձումի, Երևան, ՀՍՍՌ ԳԱ, 1957։
Экономическое развитие Восточной Армении в XIX веке = Արևելյան Հայաստանի տնտեսական զարգացումը XIX դարում, Ադոնց Մուշեղ Համբարձումի, Институт экономики АН АрмССР, Ереван, Изд-во АН АрмССР, 1957.
Վլադիմիր Իլյիչ Լենին։ Կենսագրություն = Владимир Ильич Ленин: Биография, Պոսպելով Պ. Ն, Եվգրաֆով Վ. Ե, Զևին Վ. Ե, Ադոնց Մուշեղ Համբարձումի, Բարսեղյան Խիկար Հակոբի, Հայաստանի ԿՊ Կենտկոմին կից պարտիայի պատմության ինստիտուտ, ՍՄԿՊ Կենտկոմին կից Մարքսիզմ-Լենինիզմի ինստիտուտ, Հայկական ֆիլիալ, Երևան, Հայպետհրատ, 1961։
Սոցիալիստական հասարակարգի ազգային եկամուտ։ Ադոնց Մուշեղ Համբարձումի, Երևան, Հայպետհրատ, 1963։
Материалы всесоюзной научной конференции по проблемам народонаселения Закавказья. Ереван, Б. и., 1968, 294 с.
Հայաստանի ժողովրդական տնտեսությունը և հայ տնտեսագիտական միտքը XX դարի սկզբին։ Ադոնց Մուշեղ Համբարձումի, Երևան, ՀՍՍՀ ԳԱ հրատարակչություն, 1968։
Պետական պլանավորման զարգացումը Սովետական Հայաստանում։ Ադոնց Մուշեղ Համբարձումի, Երևան, «Հայաստան», 1972, 132 էջ։
Միջտնտեսային կոոպերացիան և ագրոարդյունաբերական ինտեգրացիան։ Ադոնց Մուշեղ Համբարձումի, Երևան, «Հայաստան», 1978։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ ^1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 Հայկական համառոտ հանրագիտարան (հայ.) — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990. — հատոր 1.
↑ Գառնիկ Ստեփանյան (1973). Կենսագրական բառարան, հատոր Ա. Երևան: «Հայաստան». էջ 31.
↑ ^4,0 ^4,1 Կենսագրական հանրագիտարան, Ե., ԵՊՀ հրատ., 2009, էջ 60-61։

Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մուշեղ Ադոնց» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 1, էջ 76)։

[_5e5775e65518eefb-1] 1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.

[_1b6028f0d8296c44-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 Հայկական համառոտ հանրագիտարան (հայ.) — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990. — հատոր 1.

[3] Գառնիկ Ստեփանյան (1973). Կենսագրական բառարան, հատոր Ա. Երևան: «Հայաստան». էջ 31.

[ԵՊՀ-4] 4,0 ^4,1 Կենսագրական հանրագիտարան, Ե., ԵՊՀ հրատ., 2009, էջ 60-61։

[1]

[2]

[3]

[4]

Մուշեղ Ադոնց

Ծնվել է	մայիսի 16, 1910(1910-05-16)^[1]^[2] Բաքու, Ռուսական կայսրություն^[1]^[2]
Մահացել է	հուլիսի 2, 1994(1994-07-02) (84 տարեկան) Երևան, Հայաստան
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն և ԽՍՀՄ
Ազգություն	հայ
Մասնագիտություն	տնտեսագետ
Հաստատություն(ներ)	ՀԿԿ^[1] և ՀՀ ԳԱԱ Միքայել Քոթանյանի անվան տնտեսագիտության ինստիտուտ^[1]
Պաշտոն(ներ)	պառլամենտի անդամ
Ալմա մատեր	Հայկական պետական մանկավարժական համալսարան (1932) և Մոսկվայի պետական համալսարան (1948)
Կոչում	պրոֆեսոր^[1]^[2]
Գիտական աստիճան	տնտեսագիտության դոկտոր^[1]^[2] (1958)
Պարգևներ	և
Կուսակցություն	ԽՄԿԿ^[1]