Մովսես (Միքելանջելո)

Մովսես;
տեսակ	քանդակ
նկարիչ	Միքելանջելո
տարի	մոտ 1510
բարձրություն	235 սանտիմետր
ուղղություն	Բարձր վերածնունդ
ժանր	քանդակ
նյութ	մարմար
գտնվում է	Սան Պիետրո ին Վինկոլի
քաղաք	Հռոմ
մասն է	Tomb of Pope Julius II?
	պատկերված են
	Ծանոթագրություններ;
	Michelangelo's Moses Վիքիպահեստում

«Մովսես», հինկտակարանային մարգարեի մարմարե քանդակ՝ 235 մ բարձրությամբ, որը կենտրոնական տեղ է զբաղեցնում Հուլիոս II պապի դամբարանի քանդակախմբում Սան Պիետրո ին Վինկոլի բազիլիկում։ Այդ քանդակի վրա Միքելանջելոն աշխատել է 1513-1515 թվականներին։ Մովսեսի երկու կողմերում տեղադրված են մեծ վարպետի աշակերտների կողմից ստեղծված Լիայի և Ռաքելի քանդակները։

«Մովսես»-ը Հուլիոս II-ի դամբարանի հոյակապ մտահղացման մասն էր կազմում, որը չիրականացավ ֆինանասկան խնդիրների պատճառոով։

Սկզբնապես դամբարանը նախատեսվում էր տեղադրել Սուրբ Պետրոսի բազիլիկում։ Քանդակագործը դամբարանի համար նախատեսել էր ևս մի քանի կերպար, այդ թվում և «Ըմբոստ ստրուկը», «Մեռնող ստրուկը», որոնք չմտան դամբարանի վերջնական հորինվածքի մեջ չափերի փոփոխության պատճառով։

Արվեստաբանները քանդակում տեսնում են Դոնատելլոյի «Հովհաննես Ավետարանիչի» (Ֆլորենցիայի Օպերա դել Դուոմոյից) մտահղացման վերաիմաստավորում և այն պլաստիկան, որով Միքելանջելոն պատկերել է մարգարեներին Սիքստինյան կապելլայի առաստաղին։

Մարգարեն պատկերված է եղջյուրներով, որն աստվածաշնչյան «Ելք» գլխի մի քանի տողի Վուլգաթայի ոչ ճիշտ թարգմանության արդյունքն է^[2]։ Եբրայերեն տեքստում ասվում է, որ հրեաների համար դժվար էր նայել Մովսեսի դեմքին

כי קרן עור פניו:

קרניים բառը եբրայերենում ունի մի քանի նշանակություն։ Այն կարելի է թարգմանել և՛ որպես «եղջյուր» և՛ որպես «ճառագայթ»։ Հետևաբար כי קרן עור פניו արտահայտությունը կարելի է թարգմանել «քանի որ երեսը լույս էր ճառագում», այլ ոչ թե «դեմքը եղջյուրավոր էր»։

Համարվում է, որ սա առաջին քանդակն է, որի ընկալման համար նշանակալի է ժամանակային ասպեկտը^[3]։ Շրջանցելով քանդակը՝ դիտորդը բացահայտում է նրա մեջ թաքնված ուժը և շարժումը:

Իր ստեղծման պահից «Մովսեսը» համարվում է մարդկային հանճարի մեծագույն հղացումներից մեկը «գուցե մարդկային ուժի և հասունության մեծագույն կերպար ողջ արևմտյան քանդակագործության մեջ»։ Հինկտակարանային հերոսի վիթխարի հոգևոր ուժն արտահայտված է քանդակի լեզվով, որն իր հարստությամբ և ուժով համարվում է կերպարվեստի մեծագույն ձեռքբերումներց մեկը^[4]։

Մովսեսի քանդակի մոտ իր անվանակցի հետ համր երկխոսությանն է նվիրված է Միքելանջելո Անտոնիոնիի «Միքելանջելոյի հայացքը» ֆիլմը (2004)։ ««Մովսես» Միքելանջելո» աշխատության մեջ (1914) կերպարին հոգեվերլուծական մեկնաբանություն էտալիս Զիգմունդ Ֆրոյդը: